Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm Lxix.

David (mitsgaders de Heere Christus onder sijn voorbeelt) klaeght tot Godt over sijn menighvuldigh swaer lijden, bidt vyerighlick om verlossinge, geeft sijne verstockte vyanden over ten rechtveerdigen verderve, ende prijst Godt voor de behoudenisse sijner Kercke.

1

[EEn Psalm] Davids: voor den ¹ Oppersanghmeester, op ² Schoschannim.

1 Siet Psalm 4. op vers 1.

2 Siet Psalm 45. op vers 1.

2

Verlost my, O Godt: want de ³ wateren zijn gekomen tot aen de ziele.

3 D. overgroote perijckelen dreygen my het leven te benemen. siet 2.Sam. cap. 22. op vers 17. alsoo versen 3.15, 16.

3

Ick ben gesoncken in ⁴ grondeloose modder, ⁵ daer men niet en kan staen: ick ben gekomen in de diepten der wateren, ende de vloet ⁶ overstroomt my.

4 Hebr. modder der grondeloosheyt, ofte, diepte.

5 Hebr. ende daer en is (om soo te spreken) geene standinge, D. geene vastigheyt, gront, ick sincker al dieper ende dieper in.

6 D. dreyght my wech te rucken. Hier wort gebruyckt het woort Schibboleth, waer van Iudic. cap. 12. op vers 6. alsoo onder vers 16.

4

Ick ben vermoeyt van mijn roepen, mijn keel is ontsteken, mijne oogen zijn besweken: daer ick ben hopende op mijnen Godt.

5

Die my ⁷ sonder oorsake haten, zijn meer dan de hayren mijns hoofts; die my soecken te ⁸ vernielen, die my om ⁹ valsche oorsaken [kolom] vyant zijn, zijn machtigh geworden: ¹⁰ dat ick niet gerooft en hebbe, moet ick als dan weder geven.

7 Hebr. te vergeefs, om niet.

8 Hebr. die my vernielen, Dat is, soecken te vernielen, uyt te roeijen, neder te smijten, die daer mede steeds besigh zijn, het schort aen haer niet, wil hy seggen. Vergelijckt Psalm 56. op vers 2.

9 Hebr. [om] leugen, valsheyt.

10 David wil seggen, dat hy onschuldigh zijnde, nochtans als een schuldige ofte misdadige wort gehandelt. Dit moet oock op Christum geduydt worden, die niet sijne eygene, maer onse sonden, heeft gedragen, Iesa. cap. 53. versen 4, 5, 6, 7, 8. 1.Petr. c. 2. vers 24. ende 3.18. Sommige duyden het op den Heere Christum in desen sin, dat hy t’onrecht heeft moeten lijden, om dat hy geseyt hadde, dat hy Godts Sone was, daer hy in der waerheyt Godts eygen ende eeuwige Sone was, eens wesens met den Vader, ende geene geroofde Godtheyt hebbende. siet Ioan. 19. vers 7. ende Phil. 2.6.

6

O Godt, ghy weet van mijne ¹¹ dwaesheyt: ende mijne schulden en zijn voor u niet verborgen.

11 Of ick schuldigh ben aen de sonden ende boose stucken, die sy my te laste leggen: het ongelijck, dat sy my aendoen, is u bekent. Alsoo Iob 16. vers 18. Aerde en bedeckt mijn bloet niet, te weten, indien ick het mochte vergoten hebben. Vergelijckt Psalm 38.6.

7

¹² Laetse door my niet beschaemt worden, die u verwachten, O Heere, HEERE der heyrscharen: laetse door my niet te schande worden, die u soecken, O Godt Israëls.

12 De vrome (wil hy seggen) die ’t met my houden, ende eene goede uytkomste mijner saken, volgens u woort, verwachten, ende beschaemt souden uytkomen, soo ghy my verliet: nu is mijne sake niet alleen hare sake, maer oock uwe sake, dewijle ick ende sy ons t’samen aen u ende u woort houden, daerom, etc.

8

Want om uwent wille draegh ick versmaetheyt: schande heeft mijn aengesichte bedeckt.

9

¹³ Ick ben mijnen broederen vreemt geworden: ende onbekent mijner moeder kinderen.

13 Dat is, niemant wil my kennen, selfs oock niet mijne naeste vrienden. Vergelijckt Iob cap. 19. versen 13, 14, 15, 16. ende boven Psalm 27. vers 10. met de aenteeckeninge.

10

^a Want den yver ¹⁴ van u huys heeft my verteert: ende de smaetheden der gener die u smaden, zijn op my gevallen.

a Ioan 2.17. Rom. 15.3.

14 Dat is, tot, ofte, voor u huys. Dit wort geduydt op onsen Heere Christum, Ioan. 2.17. ende Rom. 15.3.

11

Ende ick hebbe geweent ¹⁵ in ’t vasten mijner ziele: maer het is my geworden tot ¹⁶ allerley smaet.

15 Ofte, met. De sin is, Als ick mijne ziele, ofte persoon, met vasten pijnighde, ofte quelde. Vergelijckt Psalm 35. vers 13.

16 Hebr. smaetheden.

12

Ende ick heb eenen ¹⁷ sack tot mijn kleet ¹⁸ aengedaen: maer ick ben hen tot een spreeckwoort geworden.

17 Siet Genes. 37. op vers 34.

18 Hebr. gegeven.

13

Die in de poorte ¹⁹ sitten, klappen van my: ende ick ben een ²⁰ snarenspel der gener die ²¹ stercken dranck drincken.

19 Daer men het gerichte houdt, ende ’t volck by een komt. Siet Genes. 22. op vers 17.

20 Ofte, speelliedeken. Siet Iob cap. 30. vers 9. met d’aenteeckeninge.

21 Hebr. Schechar. siet Levit. cap. 10. op vers 10. Dat is, der dronckaerts: Hy wil seggen, datse in hare dronckene gelagen spotliedekens van hem songen ende speelden.

14

Maer ²² my aengaende, mijn gebedt is tot u, O HEERE; daer is een ²³ tijt des welbehagens, O Godt, door de ²⁴ grootheyt uwer goedertierenheyt: verhoort my door de ²⁵ getrouwigheyt uwes heyls.

22 Als of hy seyde: Ick en weet in alle dese mijne swarigheden geene andere toevlucht als tot u.

23 Besloten in uwen wijsen ende seer genadigen raet, waer inne ghy de tijden ende minuten hebt geordineert, wanneer ghy metter daet wilt ende sult bewijsen, wat gunste ghy uwen kinderen toedraeght. Anders, [in] den tijt des welbehagens verhoort my, O Godt, na, etc. Vergelijckt Iesa. cap. 49. vers 8. 2.Corinth. cap. 6. vers 2.

24 Ofte, veelheyt.

25 Dat is, heylsame trouwe, die vereyscht dat ghy na uwe beloften my hooret ende helpet.

15

Ruckt my uyt den ²⁶ slijck, ende laet my niet versincken: laet my gereddet worden van mijne haters, ende uyt de diepten der wateren.

26 Vergelijckt Psalm 40. vers 3. ende Iob cap. 30. vers 19.

16

Laet my de watervloet niet overstroomen, ende laet de diepte my niet verslinden: noch en laet den put sijnen mont over my niet toesluyten.

17

Verhoort my, O HEERE, want uwe goedertierenheyt is ²⁷ goet: siet my aen na de ²⁸ grootheyt uwer barmhertigheden.

27 Dat is, lieflick, nuttigh, troostelick. Vergelijckt Psalm 63. vers 4.

28 Ofte, veelheyt.

18

Ende en verberght u aengesichte niet van uwen knecht: want my is bange; haest u, verhoort my.

19

Nadert tot mijne ziele, bevrijdtse: verlost my ²⁹ om mijner vyanden wille.

29 Om datse soo wreet, bitter ende onversoenlick zijn, ofte, op datse geenen roem over mijnen ondergangh dragen tot oneere uwes heyligen naems.

20

Ghy weet ³⁰ mijne versmaetheyt, ende mijne schaemte, ende mijne schande: alle mijne benauwers zijn ³¹ voor u.

30 Die ick van mijne vyanden moet lijden sonder mijne schult. Vergelijckt vers 6.

31 Zijn u bekent, voor uwe oogen niet verborgen.

21

De versmaetheyt heeft mijn herte gebroken, ende ick ben seer swack: ende ick hebbe gewacht na medelijden, maer daer en is geen; ende na vertroosters, maer en hebse niet gevonden.

22

Ia ^b sy hebben my ³² galle tot mijne spijse gegeven: ende in mijnen dorst, hebbense my edick te drincken gegeven.

b Matth. 27.34, 48. Marc. 15.23. Ioan. 19 28, 29.

32 Ofte, fenijn, vergiftigh kruyt, yets dat boven maten bitter ende seer schadelick was. Siet Deut. cap. 29. vers 18. ende 32.32. Thren. cap. 3. vers 19. Hose. 10.4. Amos 6.12. Door ’t water daer van, wort bittere elende beduydt, Ierem. 8. vers 14. ende cap. 9. vers 15. ende 23.15.

23

^c Hare ³³ tafel worde voor haer aen-

c Rom. 11.9.

33 D. spijse, dranck, ende wat tot des menschen onderhoudt ende verquickinge soude dienen: waer mede de godtloose dickwils tot haer verderf verstrickt ende gevangen worden. Siet Rom. 11.9. ende vergelijckt 2.Corinth. 2.15, 16. Dese ende de volgende gebeden ende wenschingen zijn prophetien van lichamelicke ende geestelicke, tijtlicke ende eeuwige straffen, die den verstockten vyanden Godts, sijner Kercke, ende bysonderlick onses Heeren Iesu Christi, souden over komen.

[fol. 256r]

gesicht tot een strick, ende tot ³⁴ volle vergeldinge tot een valstrick.

34 Hebr. vergeldingen: Dat is, tot Godts volle wederwrake, van ’t gene sy in het voorgaende vers geseyt worden gedaen te hebben. And. ’t gene tot vrede, ofte, welstant soude dienen, [worde, ofte, zy hen] tot eene valle.

24

Laet hare ^d oogen duyster worden, datse niet en sien: ende doet hare ³⁵ lendenen geduerighlick waggelen.

d Rom. 11.10. Iesa. 6.9. ende 29.10. ende 44.18.

35 Datse onsterck ende krachteloos zijn.

25

Stort over hen uwe gramschap uyt: ende de hittigheyt uwes toorns ³⁶ grijpese aen.

36 Datse uwen toorn gevoelen.

26

^e Haer ³⁷ palleys zy verwoest: in hare tenten en zy geen inwoonder.

e Actor. 1.20.

37 Ofte, burcht, kasteel, slot, heerlicke magnifijcke timmeragien.

27

Want sy vervolgen dien ghy ³⁸ geslagen hebt: ende ³⁹ maken een praet van de smerte ⁴⁰ uwer verwondden.

38 D. dien ghy vaderlick kastijdt ende beproeft, dien soecken sy voorts op het lijf te vallen ende te vernielen. Vergel. wijders (onsen Heere Christum aengaende) Iesa. 53. versen 4, 5. Matth. cap. 26. vers 31.

39 D. sy schimpen ende spotten daer mede.

40 D. die ghy om uwent wille, om uwes naems wille, laet lijden. Vergel. onder vers 34. ende aengaende de maniere van spreken Psalm 37.22.

28

⁴¹ Doet misdaet tot hare misdaet: ende en laetse niet komen tot uwe ⁴² gerechtigheyt.

41 Hebr. geeft, stelt, Dat is, laetse vallen van d’eene sonde in d’andere, geeftse over in eenen verkeerden sin, etc. siet Rom. 1. versen 24, 28. ende cap. 11. vers 8. 1.Thessal. 2. vers 16. ende 2.Thess. 2.11. Item Matth. c. 23. vers 32. sommige verstaen door misdaet, de straffe der misdaet: als of hy seyde; doet straffe tot hare straffe.

42 Datse voor u niet worden gerechtveerdight, ende vry gesproken van hare sonden. Siet Rom. 10.3. Philip. 3.9. Ioan. 12. versen 39, 40. maer, niet geloovende, in hare sonden sterven, Ioan. 8.24.

29

Laetse ⁴³ uytgedelght worden uyt het boeck ⁴⁴ des levens: ende met de rechtveerdige niet aengeschreven worden.

43 D. (als de volgende woorden verklaren) doet blijcken, datse niet en gehooren tot het getal uwer uytverkorenen, ende by u daer onder niet en zijn aengeschreven, hoewel sy by haer selven ende andere menschen voor u volck worden gehouden, ende daer onder gereeckent, maer snijt ghyse af, etc. Alsoo worden Iob 39.20. ontblooten van wijsheyt, ende, des verstants niet mede deylen, door malkanderen verklaert. Soo dat ende hier bequamelick kan genomen worden voor dat is. Siet hier van wijders Exod. cap. 32. op versen 32, 33. ende vergelijckt Psalm 22.31. ende 87.6. item Iesa. 4.3. Ezech. 13.9. Rom. 11.20.

44 Ofte, der levendigen.

30

Doch ick ben elendigh ende in smerte: u heyl, O Godt, sette my in een hoogh vertreck.

31

Ick sal Godts name prijsen met gesangh; ende hem met dancksegginge groot maken.

32

Ende het sal den HEERE ⁴⁵ aengenamer zijn dan een ⁴⁶ osse, [ofte] een gehoornde varre, die [de ⁴⁷ klaeuwen] verdeelt.

45 Hebr. beter; dat is, bevalliger.

46 Dat is, offerhanden van beesten. Siet Psalm 40.7. ende 50.13, 14, 15.

47 Siet Levit. cap. 11. op vers 3.

33

De ⁴⁸ sachtmoedige dit gesien hebbende, sullen sich verblijden: ende ghy die Godt soeckt, u-lieder herte sal leven.

48 Siet Psalm 10. op vers 17. ende 22. op vers 27.

34

Want de HEERE hoort de nootdruftige: ende hy en veracht sijne ⁴⁹ gevangene niet.

49 Hebr. gebondene. Dat is, sijne getrouwe knechten, die hy om sijns naems wille laet lijden. Vergelijckt Ephes. 3.1. ende boven vers 27.

35

Dat hem prijsen, den hemel, ende de aerde; de zeen, ende al wat daer in ⁵⁰ wriemelt.

50 Siet Genes. 1. op vers 21.

36

Want Godt sal ⁵¹ Zion verlossen, ende de steden van Iuda bouwen: ende aldaer sullen ⁵² sy woonen, ende ⁵³ haer erflick besitten:

51 D. sijne Kercke. Siet Psalm 2. op vers 6.

52 T.w. de sachtmoedige, die Godt soecken, sijne knechten ende liefhebbers, vers 33. ende in ’t volgende.

53 Te weten, Zion: ende soo in ’t volgende vers.

37

Ende het ⁵⁴ zaet sijner knechten sal haer be-erven; ende de liefhebbers sijns naems sullen daer in woonen.

54 D. de nakomelingen. Siet Psalm 22. op vers 31.