Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm xxxv.

David bidt Godt seer vyerighlick, dat hy sijne sake wille aennemen ende voor hem tegen sijne vyanden strijden, op dat hy hem daer voor moge loven ende dancken: beschrijft sijner vyanden lagen, valsheyt, ondanckbaerheyt, ende vertwijfelde boosheyt, begeerende rechtveerdige wrake, tot Godes eere, sijner behoudenisse, ende aller vromen blijdtschap.

1

[EEn Psalm] Davids. ¹ Twist, HEERE, met mijne twisters; strijt met mijne bestrijders.

1 Of, pleyt, recht, Dat is, neemt ghy mijne sake op u, ende voert mijn recht uyt tegen mijne wederpartijders, betoonende metter daet, dat het niet mijne, maer uwe eygene sake is. siet onder Psalm 43. vers 1. ende 74.22. ende 119. vers 154. Iesa. c. 49. vers 25. Ierem. c. 50. vers 34. ende 51.36, etc.

2

Grijpt den schildt ende rondasse, ende staet op tot mijner hulpe.

3

Ende ² brenght de spiesse voort, ende ³ sluyt [den wegh] toe, ⁴ mijne vervolgers te gemoete, ⁵ seght tot mijne ziele, Ick ben u ⁶ heyl.

2 Of, vellet, treckt uyt, brenght uyt.

3 Hebr. Segor. Het welck sommige meynen te wesen den name van een krijghswapen.

4 Dat is, komt mijne vervolgers voor, gaetse te gemoete, ende sluyt haer den pas.

5 Betuyght dit door uwen H. Geest in my. Vergel. Rom. cap. 8. vers 16.

6 Ofte, verlossinge, behoudenisse, dat is, uwe verlosser, behouder.

4

^a Laetse beschaemt ende te schande worden, die mijne ⁷ ziele soecken; laetse achterwaerts gedreven, ende schaemroot worden, ⁸ die quaet tegen my bedencken.

a Psalm 40.15. ende 70.3.

7 Dat is, na mijn leven staen. Siet 2.Sam. 4. op vers 8.

8 Hebr. die mijn quaet (dat is, elende, verdruckinge, ondergangh) dencken, voor hebben.

5

Laetse worden als ^b kaf voor den wint; ende de Engel des HEEREN drijvese wech.

b Iob 21.18. Psalm 1.4. Iesa. 29.5. Hose 13.3.

6

Haer wegh zy ⁹ duyster ende gantsch slibberigh: ende de Engel des HEEREN vervolgese.

9 Hebr. duysternisse ende slibberigheden: datse niet konnen voort komen, om my te achterhalen. Vergelijckt Ierem. 23. vers 12.

7

Want sy hebben ¹⁰ sonder oorsake de groeve ¹¹ hares nets voor my verborgen; sy hebben sonder oorsake ¹² gegraven voor mijne ziele.

10 Hebr. te vergeefs, om niet; Dat is, sonder reden. Alsoo in het volgende, ende onder vers 19. ende elders. Siet Iob 2. op vers 3.

11 Dat is, daer in sy haer net geleyt hebben: eene gelijckenisse van vogelvangers ende jagers genomen. De sin is, Sy hebben mijn leven lagen geleyt, boose ende listige aenslagen tegen my gepractiseert, die dickwils by netten worden vergeleken. Siet bov. Psalm 9.16. ende 10.9. ende 25.15. ende 31.5. ende 141.10, etc.

12 T.w. eenen kuyl, uyt Psalm 7.16.

8

De ¹³ verwoestinge overkome ¹⁴ hem, ¹⁵ dat hy het niet en wete, ende sijn net, dat

13 Het Hebreeusch woort beteeckent eene verwoestinge, die met geraes, gedruys, rumoer, ende groote ongestuymigheyt over komt.

14 Mijnen vervolger.

15 Dat is, onversiens, daer hy het gantsch niet en meent, ofte verwacht.

[fol. 246v]

hy verborgen heeft, vange hemselven; hy valle daer in ¹⁶ met verwoestinge.

16 D. alsoo, dat hy voorts verwoest ende vernielt worde. Anders, als’er verwoestinge is, hy valle daer in.

9

Soo sal mijne ziele haer verheugen in den HEERE; sy zal vrolick zijn in sijn heyl.

10

¹⁷ Alle mijne beenderen sullen seggen; HEERE, wie is u gelijck! die ghy den elendigen reddet van dien die stercker is dan hy; ende den elendigen ende nootdruftigen van sijnen beroover.

17 Dat is, ick sal uyt alle mijne binnenste kracht, ofte met al het vermogen mijns lichaems, u roemen. Vergelijckt Psalm 51. op vers 10.

11

¹⁸ Wrevelige getuygen staender op; het gene ¹⁹ ick niet en weet, eysschen sy van my.

18 Hebr. getuygen des wrevels, of, gewelts, dat is, die my met valsheyt poogen te verdrucken, ende met gewelt doen overvallen.

19 D. sy leggen my te laste, des ick my niet bewust en ben.

12

Sy vergelden my quaet voor goet, ²⁰ de beroovinge mijner ziele.

20 D. sy soecken my van mijn leven te berooven.

13

My daer en tegen aengaende, als sy kranck waren, was een ²¹ sack mijn kleet, ick quelde mijne ziele met vasten, ende mijn gebedt ²² keerde weder in mijnen boesem.

21 D. ick droegh rouwe over hen. siet Genes. 37. op vers 34.

22 D. ick wederhaelde dickwils in stilte ende by my selven mijn gebedt voor hen. Hy wil seggen, dat hy’t oprechtelick ende wel met hen gemeynt hebbe. And. mijn gebedt keere weder in mijnen boesem, ofte, schoot, D. my wedervare sulcks, als ick voor hen gebeden hebbe.

14

Ick ²³ gingh steeds, als of het een vrient, als of het my een broeder geweest ware; ick gingh gebuckt ²⁴ in’t swart, als een die over [sijne] moeder treurt.

23 D. ick hieldt ende droegh my niet anders, als of sy van mijne naeste bloetvrienden geweest waren. And. ick gingh steeds [tot hen,] als [tot] etc. D. ick besochtse dagelicks.

24 D. in ’t swart gekleet, als de rouwdragende gewoon zijn te doen. Alsoo Psal. 38.7. ende 42. vers 10. ende 43.2. Siet oock Iob 5. op vers 11.

15

Maer als ick ²⁵ hinckte, waren sy verblijdt, ende versamelden sich; sy versamelden sich tot my ²⁶ [als] geslagene, ende ick en ²⁷ merckte niets; sy scheurden [hare kleederen,] ende en ²⁸ swegen niet stil.

25 D. als mijne saken qualick gingen, dat het scheen, als of ick soude moeten struyckelen ende vallen. Alsoo Psal. 38. vers 18. Ier. 20.10. Vergel. Iob 12.5.

26 T.w. aen de voeten; als eenige dit nemen. Dat is, haer houdende, als of sy lam waren, ende van rouwe over mijn ongeluck hinckten. siet 2.Sam. 4. vers 4. ende 9. vers 3. alwaer dese woorden alsoo by het woort, geslagen, gevonden worden, van Mephiboseth: ofte verstaet, geslagene, D. verslagen zijnde [van geeste,] uyt Iesa. cap. 66. vers 2. blijvende den sin gelijck, ofte, als [mede] geslagene. Want sy met hare lichamelicke gebeerden (als hincken ende kleederen te scheuren) wilden te kennen geven, datse bemoeyt ende bekommert waren over Davids lijden, doch valschelick ende als huychelaers. Anders worden dese woorden aldus overgeset: Fielten, ofte, boeven, (die voor sulcke bekent waren) datse slagen ofte geesselen verdient hadden, dat is, het snoodste gespuys onder den volcke, daer toe opgerockent zijnde:) versamelden hen tegen my, die ick niet en kende; (ende volgens noyt leet gedaen en hadde) sy scheurden [de kele] op (Dat is, gabberden ende spotteden) ende hielden niet op. Beyde oversettingen hebben eenen goeden sin, hoewel ’t gene in den text gestelt is, naest met de eygenschap der Hebreeuscher sprake schijnt over een te komen: waer van de verstandige leser kan oordeelen.

27 T.w. niet quaets, ick dachte niet dat sy huychelden ende my bedrogen, maer meynde dat sy het van herten deden.

28 Maer troosteden my, weenden over my. Ofte, doch sy en swegen niet: maer achter mijnen rugge toonden sy genoegh hoe sy het meynden, als volght.

16

Onder de huychelsche ²⁹ spotachtige tafelbroers, knersten sy over my met hare tanden.

29 Ofte, smetsbroeders, tellieurleckers. Hebr. eygentlick, spotters van de koeck, ofte, koeckspotters. (Hebr. spottinge der koecke) Dat is, die hare gebeerden ende tongen om een stuck broots, ofte, smets, (als men seyt) verkoopen, sprekende ende doende alles na ’t believen des genen, die haer den balgh vult, daerom oock het Hebreeusch woort by sommige voorts genomen wort voor boetsmakers, speelvogels. Hy wil seggen: Als sy by dit haer volcksken zijn, dan uyteren sy de bitterheyt hares herten tegen my, wenschende my alles quaets, ende verdrietigh zijnde dat het noch soo lange met my duert. Van het knerssen met de tanden siet Iob 16. op vers 9.

17

Heere, hoe lange sult ghy toesien? Brenght mijne ziele weder van haerlieder verwoestingen; mijne ³⁰ eensame van de jonge leeuwen.

30 Verstaet, mijne ziele: als Psalm 22.21. siet aldaer.

18

^c Soo sal ick u loven in de groote gemeynte; onder machtigh veel volcks sal ick u prijsen.

c Psalm 40.10, 11. ende 111.1.

19

Laetse hen niet verblijden over my, die my om ³¹ valsche oorsaken vyant zijn; [noch] ³² wencken met de oogen, ^d die my ³³ sonder oorsake haten.

31 Hebr. leugen, ofte, valsheyt, valschelick, dat is, om valsche oorsaken, als Psalm 38. vers 20. ende 69.5.

32 Dat is, my spijtigh ende spotachtigh aensien, my dreygende, als of sy wilden seggen: Men sal ’t u haest leeren, etc. Vergelijckt Prov. 6. vers 13. ende 10.10.

d Ioan. 15.25.

33 Als boven vers 7.

20

Want sy en spreken niet van vrede, maer sy bedencken ³⁴ bedrieghlicke saken tegen de ³⁵ stille in den lande.

34 Hebr. woorden, ofte, saken van bedriegerijen, ofte, listen.

35 Hebr. stille des lants, ofte, der aerde, dat is, vreedsame, die geern in stilte souden leven, ende Godt dienen, sonder yemanden eenigh quaet te willen, ofte te doen, het welcke der vromen aerdt is.

21

Ende sy sperren haren mont wijt op tegen my; sy seggen, ³⁶ Ha, ha; onse ooge heeft’et gesien.

36 Dat is, soo soo, dat gaet wel: nu sien wy met lust, daer wy lange na gewenscht hebben. Vergelijckt Psalm 22. op vers 18. ende siet Iob 39. op vers 28.

22

HEERE, ghy hebt het gesien; en swijght niet: Heere, en weest niet verre van my.

23

Ontwaeckt ende wort wacker ³⁷ tot mijn recht; mijn Godt ende Heere, tot mijne twistsake.

37 Om my tegen mijne vyanden ende vervolgers recht te doen: soo lange ghy dat niet en doet, houdt ghy u als een die slaept.

24

Doet my recht na uwe ³⁸ gerechtigheyt: HEERE, mijn Godt; ende en laetse hen over my niet verblijden.[kolom]

38 Die vereyscht dat ghy mijne gerechtige sake voorstaet.

25

Laetse niet seggen in haer herte; ³⁹ Heah, onse ziele! laetse niet seggen, Wy hebben hem verslonden!

39 Als of sy seyden: Couragie, weest nu vrolick, O onse ziele, want wy sien onsen lust aen hem. Siet boven vers 21.

26

Laetse beschaemt ende t’samen schaemroot worden, die hen in mijn quaet verblijden; laetse met schaemte ende schande ⁴⁰ bekleet worden, die hen tegen my ⁴¹ groot maken.

40 Siet Iob 8. op vers 22.

41 Haer selven soecken groot te maken met mijne verdruckinge ende ondergangh: ofte die haer soo trotz ende stout tegen my dragen, braveerende met woorden ende wercken. siet dese maniere van spreken Ierem. 48. versen 26, 42. Ezec. 35. vers 13. Obad. vers 12. ende Psalm 38.17. ende 55. vers 13. ende wijders Iob 19.5. met d’aent.

27

Laetse vrolick singen ende verblijdt zijn, die ⁴² lust hebben tot mijne gerechtigheyt, ende laetse geduerighlick seggen; Groot gemaeckt zy de HEERE, die lust heeft tot de ⁴³ vrede sijns knechts.

42 Dat is, die mijne rechtveerdige sake hertelick zijn toegedaen, biddende om eene blijde uytkomste, voor dewelcke sy u mogen dancken ende groot maken.

43 Dat is, tot de verlossinge ende het welvaren van David, die sijn dienstknecht is. Siet Genes. 37. op vers 14.

28

Soo sal mijne tonge vermelden uwe gerechtigheyt; [ende] uwen lof den gantschen dagh.