Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm xxxiij.

Vermaninge tot Godes lof, van wegen sijne Godtlicke eygenschappen, raet, woort, ende wercken, soo der scheppinge, als der regeeringe, insonderheyt der menschen, tot vernietinge van der godtloosen aenslagen, ende behoudenisse sijner geloovigen, die sich daer over verblijden, ende hem daerom bidden.

1

GHy rechtveerdige, singet vrolick in den HEERE; ^a Lof ¹ betaemt den oprechten.

a Psalm 147.1.

1 Of, staet den oprechten wel aen, past hem wel.

2

Lovet den HEERE met de harpe; Psalmsinget hem, met de ² luyte, [ende] het tiensnarigh instrument.

2 Dese twee laetste worden uytdruckelick onderscheyden Psalm 92.4.

3

^b Singet hem een ³ nieuw liedt; ⁴ spelet wel met vrolick geschal.

b Psalm 40.4. ende 96.1. ende 98.1. ende 144.9. Iesa. 42.10. Apocal. 5.9. ende 14.3.

3 Dat nimmermeer en veroude, maer steeds vernieuwt werde, ende in verscher gedachtenisse blijve, van wegen de nieuwe ende versche weldaden, die Godt telckens aen sijn volck bewijst. Vergelijckt 1.Ioan. 2. versen 7, 8. ende Iob cap. 29. op vers 20.

4 Hebr. maeckt het spelen, ofte, slaen goet, D. speelt wel, aerdighlick, konstighlick. Vergel. Deuter. 5. op vers 28. Iesa. c. 23. vers 16. Ier. 1. op vers 12.

4

Want des HEEREN woort is ⁵ recht, ende al sijn werck ⁶ getrouw.

5 Siet Psalm 19. op vers 9.

6 Hebr. in getrouwigheyt, ofte, waerheyt, gewissigheyt, Dat is, gelijck sijn woort recht, goet ende waerachtigh is, alsoo is oock bestandigh ende vast, al wat hy doet.

5

Hy heeft ^{c 7} gerechtigheyt ende gerichte lief; ^d de ⁸ aerde is vol van de goedertierenheyt des HEEREN.

c Psalm 45.8. Hebr. 1.9.

7 Beschermende de onschuldige, ende straffende de schuldige.

d Psalm 119.64.

8 Vergel. Matth. cap. 5. vers 45. ende 1.Timoth. cap. 4. vers 10.

6

^e Door ’t ⁹ Woort des HEEREN zijn de hemelen gemaeckt, ende door den ¹⁰ Geest sijns monts al haer ¹¹ heyr.

e Genes. 1. versen 6, 7.

9 Verstaet, het eeuwige selfstandige Woort des Vaders. Siet Genes. cap. 1. op vers 3.

10 Verstaet dit van den Heyligen Geest, die van den Vader ende den Sone uytgaet, ende gesonden wort, zijnde mede een autheur van de scheppinge aller dingen. Vergelijckt Genes. 1.2. Iob 26.13. ende 33.4.

11 Siet Genes. 2. op vers 1.

7

Hy ¹² vergadert de wateren der zee als op eenen hoop; hy stelt de ¹³ afgronden schatkameren.

12 Dat is, vergadert hebbende, houdt hyse by een, als op eenen hoop, datse de menschen in het bewoonen des aertdrijcks niet konnen hinderen. Siet Genes. cap. 1. vers 9. Iob cap. 38. vers 8, etc. ende Proverb. cap. 8. vers 29.

13 Dat is, diepten, seer diepe wateren leyt hy in verborgene holen des aerdtrijcks, gelijck men schatten in verborgene plaetsen wech leyt. Vergelijckt Iob 38.16. Proverb. 8.28.

8

Laet de gantsche ¹⁴ aerde voor den HEERE vreesen; laet alle inwoonders van de werelt voor hem schricken.

14 Dat is, inwoonders des gantschen aerdtrijcks, als het volgende verklaert.

9

Want hy spreeckt, ¹⁵ ende het is’er; hy gebiedt ende het staet’er.

15 Dat is, als hy spreeckt, soo, etc. als dickwils.

10

^f De HEERE vernietight den raet der Heydenen, hy breeckt de gedachten der volckeren.

f Iesa. 19.3.

11

[Maer] ^g de raet des HEEREN bestaet in eeuwigheyt; de ¹⁶ gedachten sijns herten ¹⁷ van geslachte tot geslachte.

g Proberb. 19.21. ende 21.30. Iesa. 46.10.

16 Menschelick van Godt gesproken, beteeckenende den raet ende wille Godts, in het voorgaende gemelt.

17 Hebr. tot, ofte, in geslachte ende geslachte.

12

^h Welgelucksaligh is’t volck, ¹⁸ diens Godt de HEERE is; het volck, dat hy sich ten erve verkoren heeft.

h Psalm 65.5. ende 144.15.

18 Siet Genes. 17. op vers 7.

13

De HEERE schouwt uyt den hemel, ende siet alle menschen kinderen:

14

Hy siet uyt van sijne vaste woonplaetse, op alle inwoonders der aerde:

[fol. 246r]

15

Hy ¹⁹ formeert harer aller herte; hy lett op alle hare wercken.

19 Des eenen soo wel als des anderen, eens yederen in het bysonder. vergelijckt Numer. 16. vers 22. Zach. 12.1. Hebr. 12. vers 9. And. Hy alleen formeert haer herte. Siet van sulcke beteeckeninge des Hebreeuschen woordekens, Ezra c. 4. op vers 3.

16

Een Koningh wort niet behouden door een ²⁰ groot heyr; een heldt wort niet gereddet door groote kracht.

20 Hebr. door de grootheyt, ofte, veelheyt eens heyrs: alsoo in ’t volgende, door de grootheyt, ofte, veelheyt der kracht.

17

Het peert ²¹ feylt ter ²² overwinninge, ende en bevrijdt niet door sijne groote sterckheyt.

21 Hebr. [is] leugen, ofte, valsheyt, dat is, bedrieght sijnen meester, die daer door meynde de victorie te bekomen, ofte te ontkomen, maer het mist hem. Door het peert (als een bysonder behulp in den krijgh) moet men alle andere middelen verstaen, als niet helpende sonder Godts zegen.

22 Ofte, behoudenisse. Siet van het Hebreeusch woort 2.Sam. 8. op vers 6.

18

Siet, des HEEREN ^{i 23} ooge is over de gene, die hem vreesen, op de gene die op sijne goedertierenheyt hopen;

i Iob 36.7. Psalm 34.16. 1.Petr. 3.12.

23 Vergel. 1.Reg. 8. op vers 29. ende boven Psalm 32. op vers 8.

19

Om hare ²⁴ ziele van den ²⁵ doot te redden, ende om haer by’t leven te houden in den honger.

24 D. leven.

25 D. dootlicke perijckelen.

20

Onse ziele verbeydt den HEERE; hy is onse hulpe, ende onse schildt.

21

Want ons herte is in hem verblijdt, om dat wy op den name sijner ²⁶ heyligheyt vertrouwen.

26 D. sijnen heyligen naem.

22

Uwe goedertierenheyt, HEERE, zy over ons; gelijck als wy op u hopen.