Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm xxvij.

David verhaelt, dat Godt sijnen eenigen troost ende toeverlaet zy in alle perijckelen: ende hoe hertelick verlangen hy hebbe om in Godts huys altoos te zijn, daerom hy oock geduerighlick bidde: sich ondertusschen in sijne omswervingen ophoudende ende sterckende door geloove, ende geduldigh wachten op de vervullinge van Godts beloften, waer toe hy oock andere vermaent.

1

[EEn Psalm] Davids. ^a De HEERE is mijn ¹ licht, ende mijn heyl, ^b voor wien soud’ick vreesen? De HEERE is mijns ² levens kracht, voor wien soud’ick vervaert zijn?

a Iesa. 10.17. ende 16.19, 20. Mich. 7.8. Luce 1.79. Ioan. 1.4. ende 8.12. Apoc. 21.23.

1 Dat is, d’autheur mijns voorspoets, mijnes troosts, mijner vreughde, ende mijner behoudenisse. Siet van sulcke beteeckeninge des woorts licht, Iob cap. 18. op versen 5, 6. gelijck ter contrarie allerley tegenspoet door duysternisse wort beteeckent. siet Gen. cap. 15. op vers 12.

b Psalm 118.6.

2 Die my door sijne Godtlicke kracht ofte sterckte in ’t leven houdt ende bewaert. Vergel. boven Psalm 21.5. ende Deuter. 30.20.

2

Als de boose mijne tegenpartijen ende mijne vyanden ³ tegen my, tot my ⁴ naderden, om mijn ⁵ vleesch te eten, stieten sy selfs aen, ende vielen.

3 Dit byvoeghsel tegen my, dient, om de uyterste vyantlickheyt sijner vyanden uyt te drucken: gelijck het ter contrarie eenen anderen nadruck heeft, daer David seydt 2.Sam. cap. 22. vers 2. Godt is my, ofte, voor my, mijn bevrijder.

4 Om my te bestrijden.

5 Als wreede wilde beesten my te verscheuren ende verslinden. Vergel. Deuter. 31. op vers 17.

3

Of my schoon een leger belegerde, mijn herte en soude niet vreesen; of schoon een oorlogh tegen my opstonde, soo vertrouw’ ick ⁶ hier op.

6 Op het gene hy vers 1. geseyt heeft.

4

⁷ Een dingh heb ick van den HEERE begeert, dat sal ick ⁸ soecken: Dat ick alle de dagen mijns levens mochte woonen in het Huys des HEEREN, om de ⁹ lieflickheyt des HEEREN te aen-

7 Ofte, eene [begeerte] hebbe ick begeert. Vergel. Iudic. 8.24. 1.Sam. 2.20. insonderheyt 1.Reg. 2.20. David schijnt dit gedicht te hebben in sijn ballinghschap, wanneer hy wel in vele swarigheden stack, maer van geene soo gedruckt ende gequelt wert, als dat hy den reynen Godtsdienst, ende Godtlicke waerteeckenen der salighmakende genade met Godts volck niet en mochte gebruycken: daerom hy oock dit voornemelick ende gestadighlick in sijne gebeden te dier tijt Godt heeft voor gehouden.

8 Dat is, sonder ophouden daerom bidden, ende daer na trachten.

9 Den lieflicken Godtsdienst, waer door de Messias met alle sijne weldaden wort afgebeelt, ende Godt dagelicks gelooft ende gepresen.

[fol. 244v]

schouwen, ende te ¹⁰ ondersoecken in sijnen ¹¹ tempel.

10 Des Heeren heylige genadenwercken ende wille uyt sijn woort. Vergelijckt 1.Petr. 1.10, 11, 12.

11 Ofte, palleys: verstaet den tabernakel, ofte tente der t’samenkomste. De tempel, eygentlick alsoo genoemt, is eerst naderhant van Salomo gebouwt, hoewel David dien voor hadde te bouwen, eer hy Godts wille door Nathan verstont.

5

Want hy versteeckt my in sijne ¹² hutte ten dage des ¹³ quaets, hy verbergt my in het verborgen sijner ¹⁴ tente; hy verhooght my op eenen ¹⁵ rotzsteen.

12 Als een herder sijn schaep, soo plagh de Heere my te bergen.

13 Dat is, in tijt van ongeval ende beroerte.

14 Gelijck men ter tijt van noot yemant berght in verborgene plaetsen der tente: vergel. Psalm 31.21.

15 Daer ick veyligh ende bewaert zy. Siet 2.Sam. 22. op vers 3.

6

Oock nu sal mijn hooft verhooght worden boven mijne vyanden die rontom my zijn, ende ick sal in sijne tente offerhanden des ¹⁶ geklancks offeren; ick sal singen, ja psalmsingen den HEERE.

16 T.w. die brand-offeren ende danck-offeren, by dewelcke met de twee silvere trompetten geblasen wierde, na de wet, Numer. 10.10.

7

Hoort, HEERE, mijne ¹⁷ stemme, [als] ick roepe; ende weest my genadigh, ende ¹⁸ antwoort my.

17 Anders, [als] ick roep met mijne stemme, etc.

18 D. bewijst de verhooringe met dadelicke hulpe.

8

Mijn herte seyt ¹⁹ tot u; [Ghy seght,] ²⁰ Soeckt mijn aengesichte: Ick soeck u aengesicht, O HEERE.

19 Of, van u, uwent halven, u aengaende, seyt mijn herte, etc. Als of hy seyde: Ick hoor u in mijn herte tot ons spreken, ofte, mijn herte houdt my voor, dese uwe woorden: Soeckt mijn aengesichte: Siet nu, Heere, ick soecke het, doende dat ghy ons gebiedt, soo en verberght dan u aengesichte doch niet, etc. als volght.

20 Siet Psalm 24.6. ende d’aenteeck.

9

Verberght u aengesichte niet voor my, en keert uwen knecht niet af in toorne; ghy zijt mijne hulpe ²¹ geweest, en begeeft my niet, ende verlaet my niet, O Godt mijns heyls.

21 T.w. altoos, te voren. Vergel. boven Psalm 10.14.

10

Want mijn ²² vader ende mijne moeder hebben my verlaten: maer de HEERE sal my ²³ aennemen.

22 Hy wil seggen, dat hy eensaem, ende als een weeskint, (gelijck hy elders dickwils spreeckt) ontbloot zy van de hulpe der gener die hem de naeste, ende wel meest daer toe verplicht waren, maer hem niet konden, wilden of dorsten helpen. Vergel. Psalm 69.9. Anders, ofschoon mijn vader ende mijne moeder my verlieten, soo sal doch, etc. van sijne ouders ende broeders leest men wel 1.Sam. 22.1, 3. datse tot hem zijn gekomen in de speloncke Adullam: maer dat sy hem souden hebben verlaten, en wort nergens in de Schrift vermelt: ’t en ware dat men het alsoo verstont, datse hem geene hulpe hadden konnen doen, maer hy veel meer voor haer moeste sorgen, datse in eene versekerde plaetse mochten gebracht worden, als 1.Sam. cap. 22. verhaelt wort: ofte datse te deser tijt mochten verstorven zijn.

23 Hebr. versamelen. siet bov. Psalm 26. op vers 9.

11

HEERE, ^c leert my uwen wegh, ende leydt my ²⁴ in’t rechte padt, om mijner verspieders wille.

c Psalm 25.4. ende 86.11. ende 119.

24 Hebr. in een padt der richtigheyt, ofte, effenheyt. Vergel. Psalm 26.12. op datse my niet betrappen, die op my loeren, om in mijnen wandel yets te vinden, daerom sy my souden mogen lasteren, ofte oock om my ergens bloot te vinden, ende met behendigheyt te achterhalen, ende te overvallen.

12

Geeft my niet over in de ²⁵ begeerte mijner tegenpartijders: want valsche getuygen ²⁶ zijn tegen my opgestaen, mitsgaders die wrevel ²⁷ uytblaest.

25 Hebr. ziele, welck woort somtijts genomen wort voor wille, begeerte, lust, voornemen. siet Gen. 23. op vers 8. item Ps. 41.3. ende 78.18. Eccl. 6.7, 9. Ier. 15.1. Ezech. 16.27.

26 Waer van Doëg een was, 1.Sam. 22.9, 10. siet oock Psalm 35.11.

27 Verstaet, eenen yederen van hen, of, een die de principaelste is. Uytblaest, D. die niet en snorckt als van enckel gewelt. Vergelijckt dese maniere van spreken met Actor. 9.1. ende Psalm 10.5.

13

²⁸ Soo ick niet en hadde gelooft, dat ick het ²⁹ goede des HEEREN soude ³⁰ sien in’t ³¹ lant der levendigen; [ick ware vergaen.]

28 Dit is een onvolmaeckte ende afgebrokene reden des Propheten, voort komende uyt overdenckinge van alle de schrickelicke perijckelen ende swarigheden, die hem waren over gekomen, zijnde soodanigh, dat hy menighmael hadde moeten beswijcken, indien hem sijn geloove op Godts beloften niet en hadde ondersteunt, ja soo gesterckt, dat hy noch andere kost leeren, de goede uytkomste met onverdrietlick gedult ende vertrouwen te verwachten, als hy in ’t volgende, hier, ende Psalm 31.24. doet.

29 D. verlossinge, mitsgaders het beloofde Koninckrijck, met Godes zegen.

30 D. met vreughde genieten: als boven Psalm 4.7.

31 D. hier op aerden dat noch beleven ende genieten. Alsoo wort door het lant der levendigen, elders oock verstaen dit tegenwoordigh wesen ende leven op aerden. siet Iob 28. op vers 13. Psalm 52.7. ende 116. vers 9. Ierem. 11.19.

14

^d Wacht op den HEERE, zijt sterck, ende ³² hy sal u herte verstercken; ja wacht op den HEERE.

d Iesa. 25.9. ende 33.2. Habak. 2.3.

32 Om dat ghy hier toe veel te swack zijt, ende sulcks by u selven dickwils gevoelt, soo hebt goeden moedt, de Heere sal u met krachten versien, dat ghy sijner met gedult ende bestandigheyt sult verwachten. Anders, u herte verstercke sich.