Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

^* Psalm xxv.

* Dese Psalm (als oock de 34. ende 145.) is met sonderlingen vlijt alsoo gemaeckt, dat elck versken begint met een letter des Hebreeuschen A B, meest (want’er somtijts wel een is uytgelaten, ende een ander twee mael gestelt) in sulcken order, als de letteren daer in malkanderen volgen. Dergelijcks vindt men in de Psalmen 37. 111. 112. 119. Prov. cap. 31. van het tiende vers af, Thren. capp. 1. 2. 3. 4. doch alsoo, dat in den 111 ende 112 Psalm de letteren verandert worden in het midden der verskens, ende in den 119 Psalm heeft elcke letter acht verssen: gelijck boven dien noch andere ongelijckheyt gevonden wort, als in de voornoemde plaetsen bysonder is te sien. Dit schijnt den Heyligen Geest alsoo gelieft te hebben, om dese Psalmen der gemeynte te recommandeeren, ende de memorie in ’t van buyten leeren te stercken. Of het oock eenigh ander gebruyck in de musijcke van dien tijt gehadt mach hebben, is onbekent.

David benauwt zijnde van sijne vervolgers, neemt sijne toevlucht tot Godt, bekent sijne sonden, bidt om genade ende vergevinge, ende dat Godt hem sijne wegen wille leeren ende daer in leyden, gelijck hy den sijnen gewoon is te doen, mitsgaders hem van sijne vyanden bevrijden, ende sijne gantsche Kercke behouden.

1

[EEn Psalm] Davids. Aleph. Tot u, O HEERE, ¹ hef ick mijne ziele op.

1 Door een hertgrondelick gebedt, ende verlangen na uwe hulpe. De maniere van spreken kan eenighsins worden vergeleken met Psalm 24. op vers 4. alsoo Psalm 86.4.

2

Beth. Mijn Godt, ^a op u vertrouw ick, en laet my niet ² beschaemt worden; Laet mijne ³ vyanden niet van vreughde opspringen ⁴ over my.

a Psalm 22.6. ende 31.2. ende 34.6.

2 Dat den genen wedervaert, die in hare hope ende vertrouwen bedrogen worden.

3 Saul met de sijne, daer op dese Psalm voornemelick schijnt te slaen.

4 Ofte, mijnent halven, mijnent wegen.

3

Gimel. Ia, alle die u verwachten, en sullen niet ^b beschaemt worden: sy sullen beschaemt worden, die trouwlooslick handelen sonder oorsake.

b Iesa. 28.16. Rom. 10.11.

4

Daleth. HEERE, ^c maeckt my uwe ⁵ wegen ⁶ bekent; leert my uwe paden.

c Psalm 27.11. ende 86.11. ende 119. doorgaens.

5 Siet Genes. 18. op vers 19. Deut. 32. op vers 4.

6 Te weten, door u Woort ende Heyligen Geest.

5

He Vau. Leydt my in uwe ⁷ waerheyt, ende leert my, want ghy zijt de ⁸ Godt mijns heyls; ⁹ u verwacht ick den gantschen dagh.

7 In u woort geopenbaert. siet Ioan. cap. 17. vers 17. ofte, waerheyt, D. uwe waerachtige ende getrouwe beloften, geeft dat ick daer op vast vertrouwe, ende my daer na richte, om my niet door ongeloove ofte wraeckgierigheyt te vergrijpen.

8 Als Psalm 24.5.

9 Dat is, uwe genadige hulpe ende verlossinge.

6

Zain. Gedenckt, HEERE, uwer barmhertigheden, ende uwer goedertierenheden; want ^d die zijn van ¹⁰ eeuwigheyt.

d Psalm 103.17. ende 106.1. ende 107.1. ende 117.2. ende 136. Ierem. 33.11.

10 Vergelijckt 2.Timoth. 1.9. ende Ephes. 1.4.

7

Cheth. Gedenckt niet der sonden mijner ¹¹ jonckheyt, noch mijner overtredingen, gedenckt mijner na uwe goedertierenheyt; om uwer goetheyt wille, O HEERE.

11 Vergelijckt Genes. 8. vers 21. Iob 13.26. Eccles. 12.1. Ierem. 3.25.

8

Teth. De HEERE is goet ende

[fol. 244r]

recht; daerom sal hy de ¹² sondaers onderwijsen in den wegh.

12 Over dewelcke hy sich, na sijne goetheyt, ontfermt tot harer bekeeringe, ende die hy na sijne rechtheyt, ofte, rechtigheyt den rechten wegh wijst, dien hy den boetveerdigen in sijn woort heeft voorgeschreven. Vergel. versen 9, 12.

9

Jod. Hy sal de ¹³ sachtmoedige leyden in’t recht; ende hy sal de sachtmoedige sijnen wegh leeren.

13 Siet Psalm 10. op vers 17. het woort, recht, ofte, oordeel, schijnt hier verklaert te zijn door Godts wegh, als volght, gelijck oock elders door, Godts recht, sijn woort ende leeringe verstaen wort. Anders soude men dit mogen vergelijcken met Ier. 10.24. als of de Propheet seyde: Godt sal de sachtmoedige met oordeel, Dat is, reden, mate ende discretie leyden, ende in alles gunstighlick ende vaderlick regeeren, etc. siet de aenteeckeninge op Ier. cap. 10. vers 24. ende vergelijckt hier het volgende vers met de aenteeckeninge.

10

Caph. Alle ¹⁴ paden des HEEREN zijn goedertierenheyt, ende ¹⁵ waerheyt; den genen, die sijn ¹⁶ verbont ende sijne getuygenissen bewaren.

14 Al wat hy by sijne kinderen doet, sijne gantsche regeeringe over hen, is niet dan enckele goetgunstigheyt, die hy na sijne gewisse beloften aen hen tot haren besten bewijst, hoe vreemt dat het dickwils, ten aensien van menigerley kruys, den vleesche moge toeschijnen. Vergel. Deuter. 32. op vers 4. Rom. 8. vers 28.

15 Ofte, trouwe.

16 Die de beloften sijns verbonts met geloove aennemen, ende daer op een Godtvruchtigh leven leyden. Van het verbont Godts siet Ierem. 31.31, 32, ende 33, etc. Hebr. 8. versen 6, 8, 9, etc.

11

Lamed. Om uwes naems wille, HEERE, soo vergeeft mijne ongerechtigheyt; want die is ¹⁷ groot.

17 Ofte, menighvuldigh.

12

Mem. ¹⁸ Wie is de man, die den HEERE vreest? Hy sal hem onderwijsen in den wegh, [dien] hy sal hebben te ¹⁹ verkiesen.

18 D. die den Heere vreest, dien sal hy, etc. Siet Deut. 20. op vers 5.

19 T.w. om daer in te wandelen. Verkiesen ende beminnen, behagen, zijn malkanderen soo verwant, dat het een onder het ander verstaen ende daer voor gebruyckt wort. siet Iesa. 42.1. Matth. 12.18. Vergelijckt oock 2.Sam. 15. op vers 15.

13

Nun. Sijne ziele sal ²⁰ vernachten in het goede: ende sijn zaet sal de aerde be-erven.

20 Ofte, herbergen, verblijven. De sin is: De Godtvruchtige sullen met haer geloovigh zaet den zegen des Heeren genieten, niet alleen in het eeuwige ende geestelicke, maer oock in het tijdelicke ende lichamelicke. Vergelijckt Psalm 1. op vers 1. Dergelijcke beloften vindt men seer vele in dit boeck, die nochtans het kruys geensins uytsluyten, als hier klaerlick blijckt. Siet versen 16, 17, etc. Anders, het lant, te weten, Canaan, genoemt het lant van beloften, Hebr. 11. vers 9. Abraham ende sijnen zade belooft, zijnde een voorbeelt ende pandt van het hemelsch Canaan, ende in de Schrifture heerlick geroemt. Siet wijders Psalm 37. op vers 29.

14

Samech. De ²¹ verborgentheyt des HEEREN is voor de gene die hem vreesen; ende sijn verbont, om hen ²² [die] bekent te maken.

21 Die hy in sijn woort (insonderheyt in den Heyligen Euangelio, van sijne liefde ende genade in den Messia) geopenbaert heeft, als door het volgende woort, verbont, verklaert wort. Vergelijckt Prov. 3.32. ende siet Rom. 16.25. 1.Corinth. 2.7. ende 4.1. Ephes. 3.3, 4, 9. Coloss. 1.26, 27. 1.Timoth. 3.9, 16.

22 T.w. die verborgentheyt ende dat verbont; ende dat door sijn Woort ende Geest.

15

Ajin. Mijne ²³ oogen zijn geduerighlick op den HEERE; want hy sal mijne voeten uyt het ²⁴ net uytvoeren.

23 Des geloofs ende der hope. Vergelijckt Cant. 4.9. met de aenteeckeninge.

24 Dat mijne vyanden leggen om my te vangen.

16

Pe. ²⁵ Wendt u tot my, ende zijt my genadigh; want ick ben ²⁶ eensaem ende elendigh.

25 Ofte, keert u aengesicht na my, volgens de belofte Levit. 26.9.

26 Vergelijckt Psalm 22.21.

17

Tsade. De benauwtheden mijns herten hebben haer ²⁷ wijt uytgestreckt; voert my uyt mijne nooden.

27 Zijn veel ende menigerley, nemen seer toe. Hebr. eygentlick, hebben haer verwijdet.

18

Resch. ²⁸ Aensiet mijne elende ende mijne moeyte; ende ²⁹ neemt wech alle mijne sonden.

28 Genadighlick ende met medelijden, ende helpt my, als Deut. 26.7. Siet Genes. 16. op vers 13, etc.

29 D. vergeeft. Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick, opheffen, dragen, op, ofte, wech nemen, ende wort voorts gebruyckt van vergevinge der sonden. Vergelijckt Psalm 32.1. met Rom. 4.7. verstaet om Christi wille, die geseyt wort onse sonden gedragen ende wech genomen te hebben, Ioan. 1.29. 1.Petr. 2.24. wat anders is het, als yemant geseyt wort sijne eygene sonden ofte ongerechtigheyt te dragen. Siet daer van Levit. 5. op vers 1.

19

Resch. ³⁰ Aensiet mijne vyanden want sy ³¹ vermenighvuldigen; ende sy haten my met eenen ³² wreveligen haet.

30 T.w. in toorne. Vergelijckt boven 21.10.

31 Ofte, zijn, ofte, worden machtigh.

32 Hebr. haet des wrevels, ofte, gewelts.

20

Schin. Bewaert mijne ³³ ziele, ende reddet my; laet my niet beschaemt worden, want ick betrouw’ op u.

33 D. mijn leven. Siet Genes. 19. op vers 17.

21

Thau. Laet oprechtigheyt ende ³⁴ vromigheyt my behoeden; want ick verwacht’u.

34 Hebr. rechtheyt. Hy beroept sich voor Godt op sijne onschult, ende sijn recht tegen sijne vyanden: dewijle hy oprecht ende vroom, ofte, richtigh, recht uyt, rechtsinnigh was voor Godt ende sijne Kercke. Siet het eerste vers des volgenden Psalms, ende Psalm 7. op vers 11.

22

O Godt, verlost ³⁵ Israël uyt alle sijne benauwtheden.

35 In wat swarigheden de vrome geweest zijn ten tijde van Saul, siet daer van Psalm 10. ende 12. ende 14. etc.