Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xx. Capittel.

Hizkia kranck zijnde, wort van Godt door Iesaiam gedreyght met de doot, vers 1, etc. maer den Heere gebeden hebbende, verkrijght hy noch vijftien jaren levens, 2. Daer van wort hy versekert door een mirakel, 8. Berodach Baladan besoeckt Hizkiam door gesanten, die haer alle sijne schatten toont, 12. Daer op voorseyt hem Iesaias de Babylonische gevangenisse, 14. hy sterft, ende Manasse wort Koningh, 20.

1

IN ¹ die dagen ^a wert Hizkia kranck tot stervens toe: ende de Propheet Iesaia de sone van Amoz quam tot hem, ende seyde tot hem; Soo seyt de HEERE: ² Geeft bevel aen uwen huyse; want ³ ghy sult sterven, ende niet leven.

1 Te weten, na dat het heyr der Assyriers verslagen, ende Iudea daer van verlost was: het welcke men houdt geweest te zijn in het veertiende jaer van Hizkias regeeringe.

a 2.Chron. 32.24. Iesa. 38.1.

2 Dat is, stelt order rakende uwen uytersten wille, over het gene ghy begeert, dat van uwent wege na uwe doot gedaen sal worden. Dat is, soo veel als maeckt u Testament. Alsoo 2.Sam. c. 17. vers 23. Iesa. cap. 38. vers 1.

3 Hebr. ghy zijt doot, ofte, stervende: Dat is, ghy sult haest sterven. Siet Genes. 20. op vers 3. Verstaet dese dreyginge met eene verswegene conditie; soo hy hem niet en vernederde, ende Godt bade om genade. Vergel. Ione cap. 3. versen 4, 10.

2

Doe ⁴ keerde hy sijn aengesichte om, na den wandt; ende hy badt tot den HEERE, seggende;

4 Te weten, op dat hy sijne oogen afgekeert hebbende van de menschen, sijn gemoedt te beter keeren soude tot Godt, om ernstelick te bidden.

3

Och HEERE, gedenckt doch, dat ick voor u aengesichte ⁵ in waerheyt, ende met een ⁶ volkomen herte gewandelt, ende dat goet in uwen oogen is, gedaen hebbe: Ende Hizkia ⁷ weende gantsch seer.

5 Ofte, in trouwe, trouwelick.

6 Siet 1.Reg. 8. op vers 61.

7 Hebr. weende een groot geween, ofte, met een groot gevveen. Hy weende niet soo seer uyt vreese des doots, als om dat hy bekommert was over Godts volck, den suyveren Godesdienst, ende den staet des Rijcks.

4

Het gebeurde nu, als Iesaia uyt het ⁸ middel-voorhof [noch] niet gegaen en was, dat het woort des HEEREN tot hem geschiedde, seggende:

8 Te weten, van het huys des Koninghs: welck voorhof het ander voorhof, genaemt wort, 1.Reg. cap. 7. vers 8. Anders, uyt de middelstadt, dat is, uyt het middelste deel der stadt, het welcke was tusschen de burcht, ende het uyterste deel der stadt. Men meynt dat de stadt Ierusalem drie deelen heeft gehadt, I. de stadt Davids op den bergh Zion, alwaer de Konincklicke burcht was.
II. Het middelste deel der stadt.
III. Het resteerende, ende uyterste deel der selver. Vergel. ond. 22. vers 14. 2.Chron. cap. 34. vers 22. Zephan. cap. 1. vers 10.

5

Keert weder, ende seght tot Hizkia den Voorganger mijns volcks, Soo seyt de HEERE de Godt uwes vaders Davids; Ick hebbe u gebedt gehoort, ick hebbe uwe tranen gesien; siet ick sal u gesont maken; aen den derden dage sult ghy opgaen in het Huys des HEEREN:

6

Ende ick sal vijftien jaer tot uwe dagen ⁹ toedoen, ende ¹⁰ sal u uyt de hant des Koninghs van Assyrien verlossen, mitsgaders dese stadt; ende ick sal dese stadt beschermen ¹¹ om mijnent wille, ende ¹² om mijns knechts Davids wille.

9 Verstaet dit ten aensien van de nature der sieckte, die met de doot vermenght was, ende niet ten aensien van het voornemen Godts, die besloten hadde door sijne almogende kracht de sieckte te genesen, ende den Koningh noch vijftien jaren in het leven te behouden.

10 Te weten, mits de Assyriers, van het hervatten der oorloge te verhinderen.

11 Siet boven cap. 19. op vers 34.

12 Siet 1.Reg. 11. op vers 12.

7

Daer na seyde Iesaia; Nemet eenen klomp vijgen: ende sy namense, ende leydense op de sweere; ende hy wert ¹³ genesen.

13 Hebr. leefde. Alsoo boven 8. op vers 8. Dat is, hy wert gesont, te weten, niet soo seer door de natuerlicke kracht der vijgen (die daer toe wel een dienstigh middel zijn,) als wel voornamelick door de bysondere ende over-natuerlicke kracht ende zegen des Almogenden.

8

Hizkia nu ¹⁴ hadde geseyt tot Iesaia, Welck is het teecken, dat de HEERE my gesont maken sal, ende dat ick op den derden dagh in des HEEREN Huys sal opgaen?

14 Niet uyt ongeloove, gelijck de Schriftgeleerde, ende Pharizeen een teecken begeerden, Matth. cap. 12. vers 38. maer uyt eene oprechte genegentheyt, om sijn geloove te verstercken, overmits dese belofte des levens scheen regel recht te strijden tegen het voorgegaen dreygement des doots. Vergelijckt Iudic. 6. vers 17.

9

Ende Iesaia seyde; Dit sal u een teecken van den HEERE zijn, dat de HEERE het woort, dat hy gesproken heeft, doen sal: ¹⁵ Sal de ¹⁶ schaduwe tien [kolom] ¹⁷ graden ¹⁸ voorwaert gaen, ofte tien graden ¹⁹ achterwaert keeren?

15 Ofte, de schaduwe is tien graden voort gegaen, salse tien graden vveder keeren?

16 Te weten, die door het schijnen der sonne van de wijser over het uurwerck gemaeckt wert.

17 Hebr. opklimmingen, trappen. Verstaet de teeckenen, ofte streken, ofte linien in het uurwerck, door dewelcke de uren onderscheyden, ende van den wijser afgeteeckent waren. Dit is een groot wonderwerck Godts geweest. Aengaende de graden ofte linien, ofse halve of heele uren beteeckenen, ende dergelijcke omstandigheden meer, daer van is verscheyden gevoelen.

18 Dat is, haestelick ende als in een oogenblick op een extra-ordinare wijse, na het Westen.

19 Dat is, na het Oosten.

10

Doe seyde Iehizkia; ’t Is der schaduwe ²⁰ licht, tien graden nederwaerts te gaen: Neen, maer dat de schaduwe tien graden achterwaert keere.

20 Als met den ordinaren loop der sonne meer over een komende, hoewel oock mirakeleus.

11

Ende Iesaia de Propheet riep den HEERE aen: ende hy dede de schaduwe tien graden achterwaert keeren in de graden, dewelcke sy nederwaerts gegaen was, in de ²¹ graden van Achaz [sonnewijser.]

21 D. in den sonnewijser, dien sijn vader Achaz hadde laten maken.

12

Te dier tijt ²² sondt Berodach ²³ Baladan de sone Baladans, de Koningh van Babel, brieven ende een geschenck aen Hizkia: want hy gehoort hadde, dat Hizkia kranck geweest was.

22 Te weten, om Hizkia geluck te bieden over sijne verkregene gesontheyt, ende om te vernemen na het mirakel, dat in de sonne geschiet, (Iesa. 38.8.) ende in Chaldeen mede aengemerckt was, 2.Chron. 32.31.

23 De Koningh van Babylonien, oock genoemt Merodach, Iesa. 39.1. ende in de wereltsche historien.

13

Ende Hizkia ²⁴ hoorde na ²⁵ haer, ende hy toonde haer sijn gantsche ²⁶ schathuys, het silver, ende het gout, ende de specerijen, ende de beste olie, ende sijn ²⁷ wapenhuys, ende al dat gevonden wert in sijne schatten: daer en was geen dingh in sijnen huyse, nochte in sijne gantsche heerschappije, dat hy hen niet en toonde.

24 Te weten, met blijdtschap. siet Ies. cap. 39. vers 2.

25 Verstaet de boden, ofte heeren, die de voorgemelte brieven met het geschenck gebracht hadden. Desen heeft Hizkia vlijtighlick toegeluystert over het gene, datse hem aendienden, ofte vraeghden.

26 Ofte, specery-huys. Verstaet een huys daer in allerley lieffelicke drogen, ende kostelicke goederen opgesloten waren.

27 Hebr. een huys der vaten, of, instrumenten. Verstaet wapenen, ofte silveren, ende gouden juweelen, ende allerley kostelick getuygh van kleynodien.

14

Doe quam de Propheet Iesaia tot den Koningh Hizkia, ende seyde tot hem; Wat hebben die mannen geseyt, ende van waer zijn sy tot u gekomen? ende Hizkia seyde; Sy zijn uyt verren lande gekomen, uyt Babel.

15

Ende hy seyde; Wat hebben sy gesien in uwen huyse? ende Hizkia seyde; Sy hebben alles gesien wat in mijnen huyse is, geen dingh en is’er in mijne schatten, dat ick hen niet getoont en hebbe.

16

Doe seyde Iesaia tot Hizkia: Hoort ²⁸ des HEEREN woort.

28 Te weten, dat de Heere te sijner tijt uytvoeren sal, om dat ghy u verhoovaerdight hebt met het trotzigh vertoonen uwer schatten, ende rijckdommen.

17

Siet, de dagen komen, ²⁹ dat al wat in uwen huyse is, ende wat uwe vaderen tot desen dagh toe opgeleyt hebben, na Babel wech gevoert sal worden: daer en sal niets over gelaten worden, seyt de HEERE.

29 Siet de vervullinge hier van onder 24. vers 13. ende cap. 25. vers 13. Ierem. cap. 52. vers 17.

18

Daer toe ³⁰ sullense van uwe sonen, die uyt u sullen voort komen, die ghy gewinnen sult, nemen, datse ³¹ hovelingen zijn in het palleys des Koninghs van Babel.

30 Siet de vervullinge hier van onder capp. 24. 25.

31 Dat is, hof-dienaren. Siet Genes. cap. 37. op vers 36.

19

Maer Hizkia seyde tot Iesaia; Het woort des HEEREN, dat ghy gesproken hebt, is goet: oock seyde hy; En ³² soud’et niet? nadien vrede, ende waerheyt in mijne dagen wesen sal?

32 Te weten, goet zijn? Ofte, is’t niet [alsoo?] Siet gelijcke maniere van spreken 1.Sam. cap. 10. vers 1. Goet is hier genoemt; dat t’samen rechtveerdigh ende genadigh is: rechtveerdigh, om dat hy, ende ’t lant straffen verdient hadden; genadigh, om dat Godt aen hem, ende sijn volck, hoewel onweerdige, noch weldadigh was.

20

Het overige nu der geschiedenissen van Hizkia, ende alle sijne macht, ende hoe hy den ³³ vijver, ende den watergangh gemaeckt heeft, ende water in de stadt ³⁴ gebracht heeft, zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Koningen van Iuda?

33 Siet van desen vijver boven cap. 18. vers 17. Nehem. 3. vers 16.

34 Te weten, om het selve den vyant te benemen. Siet 2.Chron. cap. 32. versen 3, 4, 30.

21

Ende Hizkia ontsliep met sijne vaderen: ende sijn soon Manasse wert Koningh in sijne plaetse.