Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxj. Capittel.

Wat men doen moeste, wanneer yemant in ’t velt verslagen gevonden, ende de dootslager onbekent was, vers 1, etc. Hoe een Israëlijt handelen moeste met eene heydensche vrouwe, die in den krijgh gevangen was, als hy die begeerde te trouwen, 10. Wet, van het recht des eerstgeborenen soons geensins te bekorten, wanneer yemant twee wijven, ende by beyde sonen mochte gewonnen hebben, 15. Wet, van de straffe eenes wederspannigen soons, 18. Wet, van eenen, die aen den houte was opgehangen, 22.

1

WAnneer in ’t lant, het welcke de HEERE uwe Godt u geven sal, om dat te erven, een verslagene sal gevonden worden, liggende in het velt; niet bekent zijnde, wie hem geslagen heeft:

2

Soo sullen uwe Oudtsten, ende uwe

[fol. 86r\Dootslagh. Eerstgeboorte.]

Richters uyt gaen: ende sy sullen meten na de steden, die rontom den verslagenen zijn.

3

De stadt nu, die de naeste sal zijn aen den verslagenen; daer sullen de Oudtsten der selver stadt eene jonge koe van de runderen nemen, met dewelcke niet gearbeyt en is, die aen het jock niet getrocken en heeft.

4

Ende de Oudtsten der selver stadt sullen de jonge koe afbrengen ¹ in een rouw dal, dat niet bearbeyt nochte bezaeyt sal zijn: ende sy sullen dese jonge koe aldaer in den dale den necke door houwen.

1 Dese omstandigheden dienden, na sommiger gevoelen, om de grouwelickheyt des dootslaghs eenighsins af te beelden, ende de menschen daer van af te schricken.

5

Dan sullen de Priesters, de kinderen van Levi, toetreden; want de HEERE uwe Godt heeftse verkoren om hem te dienen, ende om ² in des HEEREN name te zegenen, ende ³ na haren monde sal alle twist, ende alle plage ⁴ afgedaen worden.

2 Siet bov. c. 10. op vers 8.

3 D. na haerlieder woort, seggen, uytsprake.

4 Hebr. zijn, ofte, vvorden.

6

Ende alle Oudtsten der selver stadt, die naest aen den verslagenen zijn, sullen hare handen wasschen over dese jonge koe, die in dat dal den necke door gehouwen is.

7

Ende sy sullen betuygen ende seggen: Onse handen en hebben dit bloet niet vergoten, ende onse oogen en ⁵ hebben ’t niet gesien.

5 D. hebben het niet sien vergieten.

8

⁶ Weest genadigh uwen volcke Israël, dat ghy, O HEERE, verlost hebt; ende en ⁷ leght geen onschuldigh bloet in het midden van u volck Israël: ende ⁸ dat bloet sal voor hen versoent zijn.

6 Hebr. versoent, of, maeckt versoeninge voor, of, over uvven volcke.

7 Dat is, wilt u gantsche volck desen dootslagh eenes onschuldigen niet toereeckenen, ofte daerom straffen.

8 D. aldus sullen sy van de schult deses dootslaghs ontlast zijn, datse hen niet toegereeckent en worde.

9

Alsoo sult ghy het onschuldigh bloet uyt het midden van u wech doen: want ghy sult doen, dat recht is in de oogen des HEEREN.

10

Wanneer ghy sult uytgetogen zijn tot den strijt tegens uwe vyanden: ende de HEERE uwe Godt salse gegeven hebben in uwe hant, dat ghy ⁹ hare gevangene gevangelick wech voert:

9 Hebr. sijne gevangenisse, ende soo in het volgende.

11

Ende ghy onder de gevangene sult sien eene vrouwe, schoone van gedaente; ende ghy lust tot haer gekregen sult hebben, dat ghyse u ter vrouwe neemt:

12

Soo sult ghyse ¹⁰ binnen in u huys brengen: ende sy sal haer hooft scheeren, ende hare nagelen ¹¹ besnijden.

10 Hebr. in ’t midden van u huys, als onder 22.2.

11 Hebr. maken, D. toemaken, bereyden. In desen sin wort het Hebr. woort oock gevonden, 2.Sam. cap. 19. vers 24. Alle dese ceremonien in dit ende het volgende vers verhaelt, als, scheeren des hoofts, besnijden, ofte, reynigen der nagelen, het afleggen der vorige Heydensche kleederen, ’t bevveenen harer ouderen, etc. waren een teecken van de aflegginge ende verlatinge des vorigen Heydenschen afgodischen wesens, aenneminge der warer religie, ende inlijvinge in Godts volck. Vergel. Psal. 45. vers 11. Sommige, die meynen dat dese dingen dienden om den man van dit houwelick afkeerigh te maken, setten het over: nagelen laten vvassen.

13

Ende sy sal het ¹² kleet haerder gevangenisse van haer afleggen, ende in uwen huyse sitten, ende haren vader ende hare moeder ¹³ een maent langh beweenen: ende daer na sult ghy tot haer in gaen, ende haer man zijn, ende sy sal u ter vrouwe zijn.

12 Het heydensche kleet, daer in sy gevangen was.

13 Hebr. eene mane der dagen. siet Gen. c. 29. op vers 14. alsoo, een jaer der dagen, D. een vol jaer. siet Gen. 41. op vers 1.

14

Ende het sal geschieden, indien ghy geen behagen in haer en hebt, dat ghyse sult laten gaen na hare ¹⁴ begeerte, doch ghy sultse ¹⁵ geensins voor gelt verkoopen: ghy en sult met haer ¹⁶ geen gewin drijven, daerom dat ghyse ¹⁷ vernedert hebt.

14 Hebr. ziele.

15 Hebr. verkoopende niet verkoopen.

16 Vergel. c. 24. vers 7.

17 Ofte, geschent, beslapen hebt.

15

Wanneer een man twee vrouwen heeft, eene beminde, ende ¹⁸ eene gehaette, ende de beminde ende de gehaette hem sonen sullen gebaert hebben; ende de eerstgeboren soon der gehaette sal zijn.

18 D. die hy min bemint als d’andere. Vergel. Genes. 29.31.

16

Soo sal ’t geschieden, ten dage als hy sijne sonen sal doen erven dat hy heeft; dat hy niet sal vermogen ¹⁹ de eerstgeboorte te geven aen den sone der beminde, ²⁰ voor het aengesicht van den sone der gehaette, die de eerstgeboren is.

19 D. het recht der eerstgeboorte.

20 D. hem in sijne tegenwoordigheyt ende als onder sijne oogen voorby gaende, tot sijner beschaminge ende verkortinge. And. voor sijn aengesichte, D. in sijn plaetse.

17

Maer den eerstgeborenen, den sone der gehaette sal hy ²¹ kennen, ^a gevende hem ²² dobbele portie, van alles, dat by hem sal worden gevonden: want hy is ^b ’t beginsel sijner kracht, het ²³ recht der eerstgeboorte is sijn.

21 D. hy sal metter daet bewijsen, dat hy hem houdt voor den eerstgeborenen.

a 1.Chron. 5.1.

22 Ofte, twee deelen. Hebr. den mont van tvvee: vergelijckt 2.Reg. 2.9. siet de aent. aldaer. Item, Zach. 13.8.

b Genes. 49.3.

23 Siet Gen. 25. op vers 31.

18

Wanneer yemant eenen moetwilligen ende wederspannigen sone heeft, die de stemme sijns vaders, ende de stemme sijner moeder niet gehoorsaem en is: ende sy hem gekastijt sullen hebben, ende hy na hen niet hooren sal:[kolom]

19

Soo ²⁴ sullen sijn vader ende sijne moeder hem grijpen: ende sy sullen hem uytbrengen tot de Oudtsten ²⁵ sijner stadt, ende tot de ²⁶ poorte sijner plaetse.

24 And. sullen [mogen.]

25 Daer de sone woont.

26 Siet Gen. 22. op vers 17.

20

Ende sy sullen seggen tot de Oudtsten sijner stadt: Dese onse sone is afwijckende ende wederspannigh, hy en is onser stemme niet gehoorsaem: Hy is een brasser ende suyper.

21

Dan sullen alle lieden sijner stadt hem met steenen overwerpen, dat hy sterve; ende ghy sult het boose uyt het midden van u wech doen: dat het gantsch Israël hoore, ende vreese.

22

Voorts wanneer in yemanden ²⁷ eene sonde sal zijn, die het oordeel des doots [weerdigh is] dat hy gedoot sal worden; ende ghy hem aen het hout sult opgehangen hebben:

27 Hebr. eene sonde, een oordeel des doots. siet bov. 19.6.

23

Soo en sal sijn doode lichaem aen het hout niet overnachten, maer ghy sult het ²⁸ sekerlick ten selven dage begraven; want een opgehangene is ^c Gode ²⁹ een vloeck: alsoo sult ghy u lant niet verontreynigen, dat u de HEERE uwe Godt ten erve geeft.

28 Hebr. begravende begraven.

c Galat. 3.13.

29 Hebr. een vloeck Godes, als bov. 17. vers 1. een grouwel des HEEREN. Dit siet wel in’t gemeen op de misdaden, die grouwelick zijn in des HEEREN oogen: maer in het bysonder op het voornemen Godes, aengaende onsen Salighmaker Iesum Christum, die voor ons, die wy van wegen de sonde onder den vloeck waren, den vloeck soude dragen, ende tot teecken ende versekeringe van dien aen het hout gehangen worden. Siet Galat. 3.13. 1.Petr. 2.24.