Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxiij. Capittel.

Balac ende Bileam slachten ende offeren runderen ende rammen, vers 1, etc. Godt leght eenen zegen over Israël in Bileams mont, 5. Hier over verstoort sich Balac, 11. Sy gaen na een ander plaetse, om het volck Godes te vloecken, 13. ende offeren aldaer wederom, 14. Godt ontmoet wederom Bileam, ende leght noch eenen grooteren zegen in sijnen mont, 16. Balac brenght Bileam op een derde plaetse, daer sy oock offerhanden doen, 27.

1

DOe seyde Bileam tot Balac, bouwt my hier seven altaren: ende bereyt my hier seven varren, ende seven rammen.

2

Balac nu dede gelijck als Bileam gesproken hadde, ende Balac ende Bileam offerden eenen varre, ende eenen ram, op elcken altaer.

3

Doe seyde Bileam tot Balac, Blijft staen by u brand-offer, ¹ ende ick sal henen gaen, misschien sal de HEERE my te ² gemoete komen, ende het gene dat hy wijsen sal, dat sal ick u bekent maken: doe gingh hy op de ³ hooghte.

1 T.w. om Godt te vragen, maer dit dede hy door onbehoorlicke wijse van doen, als blijckt Cap. 24. vers 1.

2 Hebr. my te gemoete ontmoeten.

3 And. alleen.

4

Als Godt Bileam ontmoett was, soo seyde hy tot hem, Seven altaren hebbe ick toegerichtt, ende hebbe eenen varre ende eenen ram op elcken altaer geoffert.

5

Doe leyde de HEERE het woort in Bileams mont, ende seyde, Keert weder tot Balac, ende spreeckt aldus:

6

Als hy nu tot hem weder keerde, siet soo stont hy by sijn brand-offer, hy ende alle de Vorsten der Moabiten.

7

Doe ⁴ hief hy sijne spreucke op, ende seyde: Uyt ⁵ Syrien heeft my Balac de Koningh der Moabiten halen laten, van het geberghte tegen het Oosten [seggende,] Komt vervloeckt my ⁶ Iacob, ende komt, scheldet Israël.

4 Door het woort opheffen, wort hier te kennen gegeven, dat Bileam sijne stemme verheven ende overluyt gesproken heeft.

5 T.w. uyt Mesopotamia, ’t welck in Syrien gelegen is, Deut. cap. 23. vers 4. Hebr. Aram.

6 D. de nakomelingen Iacobs. Alsoo stracks, Israël, D. de Israëliten.

8

Wat sal ick vloecken, dien Godt niet en vloeckt? ende wat sal ick schelden daer de HEERE niet en scheldet?

9

Want van de hooghte der steenrotzen sie ick hem, ende van de heuvelen aenschouwe ick hem: siet, ^a dat volck sal ⁷ alleen woonen, ende het en sal onder de Heydenen niet gereeckent worden.

a Deut. 33.28.

7 T.w. van andere natien afgesondert, soo in Kerckelicke als Politijcke saken. Vergel. Mich. 7.14. met de aenteeck.

10

Wie sal het ⁸ stof Iacobs tellen? ende het getal, [ja] ⁹ het vierde deel van Israël? ¹⁰ mijne ziele sterve den doot der ¹¹ oprechten, ende mijn uyterste zy gelijck ¹² het sijne.

8 D. de kinderen, of het zaet. Siet Gen. 13.16. ende 28. vers 14.

9 And. van een quartier. Het schijnt dat Bileam gesien heeft op het leger der Israëliten, dat in vier quartieren gedeylt was rontom den Tabernakel, Numer. cap. 2.

10 D. laet my sterven den doot der gerechtigen: maer Bileam is onder de vyanden Godes omgekomen, onder 31.8. Ios. 13.22. siet oock 2.Corint. 11.15.

11 Ofte, der genen die recht zijn.

12 T.w. Israëls.

11

Doe seyde Balac tot Bileam, Wat hebt ghy my gedaen? ick hebbe u genomen, om mijne vyanden te vloecken, maer siet, ¹³ ghy hebtse doorgaens gezegent.

13 Hebr. ghy hebtse gezegent zegenende.

12

Hy nu antwoordde, ende seyde: Sal ick dat niet waer nemen te spreken, dat de HEERE in mijnen mont geleyt heeft?

13

Doe seyde Balac tot hem, Komt doch met my aen een ander plaetse, ¹⁴ van waer ghy hem sult sien, ghy en sult niet als sijn eynde sien, maer hem niet gantschelick sien, ende vervloeckt hem my van daer.

14 Als of hy seyde: Of ghy misschien door de groote menighte verschrickt mocht worden, ende daerom hem niet derven vloecken. And. van waer ghy hem sien sult (ghy hebt alleenelick sijn eynde gesien, maer ghy en hebt hem niet gantschelick gesien) ende vervloeckt, etc.

14

Alsoo nam hy hem mede tot het velt Zophim, op de hooghte van Pisga: ende hy bouwde seven altaren, ende hy offerde eenen varre ende eenen ram op elcken altaer.

15

Doe seyde hy tot Balac, Blijft hier staen by u brand-offer: ende ick sal ¹⁵ [hem] aldaer ontmoeten.

15 Te weten, den HEERE, om raet te vragen.

16

Als de HEERE Bileam ontmoett was, ^b soo leydde hy het woort in sijnen mont: ende hy seyde, Keert weder tot Balac, ende spreeckt alsoo.

b Boven 22.35.

17

Doe hy tot hem quam, siet soo stont hy by sijn brand-offer, ende de Vorsten der Moabiten by hem: Balac nu seyde tot hem, Wat heeft de HEERE gesproken?

18

Doe hief hy sijne spreucke op, ende seyde: ¹⁶ Staet op Balac, ende hoort, neyght uwe ooren tot my, ghy sone Zippors.

16 T.w. om het woort des HEEREN met eerbiedinge aen te hooren. siet Iudic. 3.20.

19

^c Godt en is geen man, dat hy liegen

c 1.Sam. 15.29. Iacob. 1.17.

[fol. 70v\Bileam ende--Balac.]

soude, nochte eenes menschen kint, dat het hem berouwen soude: soude hy het seggen, ende niet doen? ofte spreken, ende niet ¹⁷ bestendigh maken?

17 Hebr. doen staen.

20

Siet ick hebbe ¹⁸ ontfangen te ¹⁹ zegenen: dewijle ²⁰ hy zegent, soo en sal ick het niet keeren.

18 T.w. last van den HEERE. De sin is, Godt heeft my bevolen Israël te zegenen, ick moet hem gehoorsaem zijn.

19 T.w. dit volck van Israël.

20 Te weten, de HEERE.

21

²¹ Hy ^{d 22} en schouwt niet aen de ongerechtigheyt in Iacob, oock en siet hy niet aen de ²³ boosheyt in Israël: de HEERE sijn Godt is met hem, ende het ²⁴ geklanck ²⁵ des Koninghs is by ²⁶ hem.

21 Dat is, Godt de HEERE is soo goedertieren over de Israëliten, dat hy hare sonden als niet en siet, nochte toe en reeckent.

d Psalm 32.1, 2. ende 51.11. Ierem. 50.20. Rom. 4.7.

22 And. hy en siet geen afgoderije, etc. ende geene moeyte, etc. D. de woelinge die de afgodendienaers bedrijven.

23 Ofte, verkeertheyt. And. moeyte, arbeyt.

24 T.w. der trompetten. Hy siet op de silveren trompetten: van dewelcke siet bov. 10.9. Iosu. 6. versen 16, 20. Iud. 7. vers 20. 2.Chro. 13. vers 12.

25 D. Godes, des Koninghs aller Koningen. Dit kan men duyden op de predicatie des Goddelicken woorts.

26 T.w. by Iacob: of, by Israël.

22

Godt heeftse uyt Egypten uyt gevoert: ^e sijne krachten zijn als eenes ²⁷ eenhoorns.

e Onder 24.8.

27 De eenhoorn wort in de Heylige Schrift geroemt van wegen sijne kracht, ond. 24.8. Deut. 33. vers 17. Iob 39.12. Psal. 22.22. en 92. vers 11. Dit beest is te dier tijt bekent geweest, maer wat het eygentlick zy, en weet men nu niet.

23

Want ²⁸ daer en is geen tooverije tegen Iacob, noch waerseggerije tegen Israël: ²⁹ Te deser tijt sal van Iacob geseyt worden, ende van Israël, ³⁰ wat Godt gewrocht heeft.

28 D. de tooverije en vermagh niet tegen de Israëliten. And. in Iacob. etc.

29 Hy wil seggen: Men sal niet alleen in toekomende tijden vertellen de wonderwercken, die Godt onder dit volck gedaen heeft, maer oock nu.

30 And. wat is ’t dat Godt gedaen heeft?

24

Siet het volck sal op staen als een oudt leeuw, ende het sal sich verheffen als een leeuw: het en sal sich niet neder leggen tot dat het den roof gegeten, ende het bloet der verslagenen gedroncken sal hebben.

25

Doe seyde Balac tot Bileam, ³¹ Ghy en sult het gantschelick noch vloecken, noch geensins zegenen.

31 Hebr. vloeckende niet vloecken, ende zegenende niet zegenen.

26

Doch Bileam antwoordde, ende seyde tot Balac: Hebbe ick niet tot u gesproken, seggende, Al wat de HEERE spreken sal, dat sal ick doen?

27

Voorder seyde Balac tot Bileam, Komt doch, ick sal u aen een andere plaetse mede nemen: misschien sal het recht zijn in de oogen van dien Godt, dat ghy ³² het my van daer vervloeckt.

32 T.w. het volck van Israël.

28

Doe nam Balac den Bileam mede tot de hooghte van ³³ Peor, die tegen de woestijne siet.

33 De name eenes berghs, by de Griecken Phogor genoemt, op welcken de Moabiten haren afgodt, genoemt Baal-Peor, plechten offerhande te doen, ond. 25.3, 5, 18. aldaer hadden sy eenen tempel, geheeten Beth-Peor, Deuter. 3.29. oock was’er een stadt alsoo genoemt, die naderhant den Rubeniten is toegevallen, Iosu. cap. 13. versen 15, 20.

29

Ende Bileam seyde tot Balac, Bouwt my hier seven altaren, ende bereyt my hier seven varren, ende seven rammen.

30

Balac nu dede gelijck als Bileam geseyt hadde: ende hy offerde eenen varre, ende eenen ram op elcken altaer.