Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xviiij. {xviij.} Capittel.

Godt stelt Aaron ende sijnen sonen haer ampt voor, de Leviten hen by voegende tot haren dienst, vers 1, etc. Verordent Aarons ende sijner sonen onderhoudt, 8. Oock der Leviten, 21. die van hare tienden aen den Hoogenpriester tienden moesten geven, 25.

1

SOo ¹ seyde de HEERE tot Aaron; Ghy, ende uwe sonen, ende het huys uwes vaders met u, sult dragen de [kolom] ² ongerechtigheyt des Heylighdoms: ende ghy ende uwe sonen met u, sult dragen ³ de ongerechtigheyt uwes Priester-ampts.

1 Om den volcke de vreese (waer van in’t laetste des voorgaenden Capittels gesproken is) te benemen, ende middel aen te wijsen, waer door voor gekomen mochte worden, dat sulck onheyl hen na desen niet meer over quame.

2 D. de straffe van ’t gene aen het heylighdom, ende de ceremonien van dien, misdaen wort: daerom sult ghy toesien, dat een yeder blijve binnen de palen van sijnen dienst: anders sult ghy daer voor in staen. siet Levit. 5. op vers 1.

3 De straffe van ’t gene aen het Priester-ampt misdaen wort: wanneer ghy u daer inne niet wel en draeght, ofte, toe laet, dat een vreemde in u ampt trede, ende sich daer aen vergrijpe.

2

Ende oock sult ghy uwe broederen den stamme Levi, den stam uwes vaders, met u doen naderen, datse u by gevoeght worden, ende u dienen: maer ghy, ende uwe sonen met u, sult zijn voor de Tente der ⁴ getuygenisse.

4 Siet boven 17. op vers 4.

3

Ende sy sullen uwe wacht waer nemen, ende de wacht der gantscher Tente: doch tot de gereetschap des heylighdoms, ende tot den altaer, en sullen sy niet naderen, op datse niet en sterven, ⁵ soo sy, als ghylieden.

5 Hebr. oock sy, oock ghylieden, T.w. als ghy dat niet voor komt, ofte door onachtsaemheyt toelaet, ofte, oversiet.

4

Maer sy sullen u by gevoeght worden, ende de wacht van de Tente der t’samenkomste waer nemen, in allen dienst der Tente: ende ⁶ een vreemde sal tot u niet naderen.

6 Die niet en is van de stamme Levi, sal u niet mogen dienen.

5

Ghylieden nu sult waer nemen de wacht des heylighdoms, ende de wacht des altaers: op datter geen ⁷ verbolgentheyt meer en zy over de kinderen Israëls.

7 Verst. des HEEREN, D. alsulcke straffe, ofte plage, alsser te voren van Godt is af gekomen over Korah, ende alle sijne toestanders.

6

Want ick, siet, ick hebb’ ^a uwe broederen, de Leviten, uyt het midden der kinderen Israëls genomen: ⁸ sy zijn u-lieden eene gave, gegeven ⁹ den HEERE, om den dienst van de Tente der t’samenkomste te bedienen.

a Num. 3.45.

8 Of, sy zijn u lieden eene gave, of, geschenck, gegevene den HEERE, ofte, des HEEREN: D. sy zijn u ten dienste geschoncken, ende alsoo over gegeven, om den HEERE te dienen.

9 Anders, voor den Heere.

7

Maer ghy ende uwe sonen met u, sult u-lieder Priester-ampt waer nemen, in alle saken des altaers, ende in het gene dat van binnen den ¹⁰ voorhangh is, dat sult ghylieden bedienen: u Priester-ampt geve ick [u] tot eenen dienst ¹¹ eens geschencks, ende de ¹² vreemde, die nadert, sal gedoot worden.

10 Waer door het Heylige van den voorhof onderscheyden wort.

11 D. dat ghy met uwe linie tot het Hoogepriester-ampt voor andere zijt verkoren, ende dat bedienen sult, is eene loutere genaden-gave van my: gelijck ick oock de Leviten het hare geschoncken hebbe: Noch ghy, noch sy hebt het verdient. Alsoo is oock het geestelicke, dat hier door voorgebeelt ende beduydt was, Te weten, onse gemeenschap met onsen Hoogepriester Iesu Christo, mitsgaders sijne verdiensten, ende salighmakende weldaden, eene loutere genaden-gave des HEEREN, Iesa. c. 9. vers 5. Rom. 3. vers 24. ende 8.32. ende 11.35. Ephes. c. 2. versen 7, 8, 9, etc. 2.Timoth. 1. vers 9. 1.Petr. 2. versen 9, 10. 1.Ioan. c. 4. vers 10. Apoc. 1.5, 6.

12 Die niet en is van Aarons linie, ende sich des Priester-ampts wil aennemen. siet bov. 16. vers 40. en 2.Chron. cap. 26. vers 19.

8

Voorts sprack de HEERE tot Aaron; ende ick, siet, ick hebbe u gegeven de wacht mijner ¹³ hef-offeren, met alle ¹⁴ heylige dingen der kinderen Israëls heb ickse u gegeven, ¹⁵ om der salvinge wille, ende uwen sonen, tot eene ¹⁶ eeuwige insettinge.

13 Siet boven 5. op vers 9.

14 Hebr. heyligheden. Siet Levit. 5. op vers 15.

15 D. om dat ghy tot dit heyligh ampt gesalft zijt. Siet Levit. cap. 8. vers 12, etc.

16 Tot de komste des Messiae. Siet Genes. cap. 13. op vers 15. ende 17.7.

9

Dit sult ghy hebben van de ¹⁷ heyligheyt der heyligheden, uyt den ¹⁸ vyere: alle hare offerhanden, met al haer spijs-offer, ende met al haer sond-offer, ende met al haer schult-offer, dat sy my sullen weder geven, het sal u ende uwen sonen eene ¹⁹ heyligheyt der heyligheden zijn.

17 Siet Levit. cap. 2. op vers 3.

18 Dat is, dat geen brand-offer en is, ofte geordineert, om met vyer geheel op den altaer verbrant te worden, maer dat van den vyer-offeren over blijft, etc.

19 Dat is, ghy ende uwe sonen sult het voor een seer heyligh dingh houden. And. eene heyligheyt der heyligheden, het sal uwe ende uwer sonen zijn, Dat is, om dat het een seer heyligh dingh is, sult ghy ende uwe sonen dat hebben.

10

Aen het ²⁰ alderheylighste sult ghy dat eten: al wat manlick is sal dat eten, het sal u een heyligheyt zijn.

20 ’t Zy binnen in het heylige, ofte buyten neffens den brand-offers altaer, die selfs eene heyligheyt der heyligheden genaemt wort, Exod. 29.37. Siet wijders Levit. 6.16, 26, ende 7.6. ende 8.31. ende 14.13. Dese plaetse wort het heylige der heyligen, ofte het alderheylighste, ofte, seer heylige genoemt, in vergelijckinge van den gantschen voorhof, daer de gemeynte by een quam. Godt heeft gewilt, dat de Priesteren dit alles hier souden eten, om de heyligheyt deser offerhanden te toonen, ende de Priesteren (die het voor Godts aengesichte, als sijne gasten aten) van allen overdaet ende onmatigheyt af te houden. Wat nu in hare private huysen mochte gegeten worden, ende van wien, daer van siet versen 11, 13, 19.

11

Oock sal dit uwe zijn; het hef-offer harer gave, met alle beweegh-offeren der kinderen Israëls; ^b ick hebse u gegeven, ende uwen sonen, ende uwe dochteren met u, tot eene eeuwige insettinge: al wie in uwen huyse reyn is, sal dat eten.

b Levit. 10.14.

12

Al ²¹ het beste van de olie, ende al het beste van most, ende van koorn, hare eerstelingen, die sy den HEERE sullen geven, u hebb’ ickse gegeven.

21 Hebr. al het vette der olie, ende soo in het volgende, ende onder versen 29, 30, 32. siet Genes. 45. op vers 18.

13

De eerste vruchten van alles, dat in haren lande is, die sy den HEERE sullen brengen, sullen uwe zijn: al wie in uwen huyse reyn is, sal dat eten.

14

^c Al het ²² verbannene in Israël sal uwe zijn.

c Levit. 27.28.

22 Siet Levit. 27. 28.

[fol. 68r\Deel der Leviten.Reyniginge.]

15

Al wat de ^d baermoeder ²³ opent, van allen vleesche, dat sy den HEERE sullen brengen, onder de menschen, ende onder de beesten, sal uwe zijn: doch de eerstgeborene der menschen sult ghy ²⁴ gantschlick lossen; oock sult ghy lossen de eerstgeborene der onreyne beesten.

d Exod. 13.2. ende 22.29. Levit. 27.26. Num. 3.13.

23 Hebr. alle openinge der baermoeder. Siet Exod. cap. 13. versen 2, 12, 13, 15. ende Num. 3. op vers 12.

24 Hebr. sult ghy lossende lossen, Dat is, gantschelick laten lossen: ende alsoo moet men in de volgende verssen door lossen verstaen, laten lossen.

16

Die nu onder deselve gelost sullen worden, sult ghy van een maent ²⁵ oudt lossen, na uwe ²⁶ schattinge, voor ²⁷ het gelt van vijf sikelen, na den ²⁸ sikel des heylighdoms: ^e die is twintigh ²⁹ Gera.

25 Hebr. van een soon eenes maents.

26 Die ghy na mijn bevel doen sult: als blijckt in ’t volgende.

27 Ofte, silver van vijf sikelen.

28 Siet Gen. 20. op vers 16. ende 23. op vers 15.

e Exod. 30.13. Levit. 27.25. Num. 3.47. Ezech. 45.12.

29 Siet Levit. 27. op vers 25.

17

Maer het eerstgeborene van eene koe, oft het eerstgeborene van een schaep, oft het eerstgeborene van eene geyte, en sult ghy niet lossen; sy zijn ³⁰ heyligh: haer bloet sult ghy sprengen op den altaer, ende haer vet sult ghy aensteken, tot een vyer-offer des lieflicken reucks den HEERE.

30 Hebr. heyligheyt. Dat is, een heyligh dingh.

18

Ende haer vleesch sal uwe zijn: gelijck de ³¹ beweeghborst, ende gelijck de rechter ³² schouder, sal ’t uwe zijn.

31 Siet Lev. 7.34.

32 Of, achterbout.

19

Alle hef-offeren der heylige dingen, die de kinderen Israëls den HEERE sullen offeren, hebb’ ick u gegeven, ende uwen sonen, ende uwe dochteren met u, ³³ tot eene eeuwige insettinge: ’t sal een eeuwigh ³⁴ sout-verbont zijn, voor ’t aengesicht des HEEREN, voor u, ende voor uwen zade met u.

33 Met dese ende de volgende woorden heeft Godt alle murmureeringe, tegensprake ende krackeel onder den Israëliten willen voor komen ende bedwingen.

34 D. durigh ende bestandigh: gelijck de dingen, die gesouten zijn, lange duren, ende voor vervuylinge ofte verrottinge bewaert zijn. Siet Levit. 2. op vers 13. ende 2.Chron. 13.5.

20

Oock seyde de HEERE tot Aaron; Ghy en sult in haren lande niet erven, ende ghy en sult geen deel in het midden van haerlieden hebben: ^f Ick ben u ³⁵ deel ende uwe erffenisse, in het midden der kinderen Israëls.

f Deuter. 10.9. ende 18.2. Ezech. 44.28.

35 Vergel. Deut. cap. 10. op vers 9.

21

³⁶ Ende siet, den kinderen van Levi, hebb’ ick alle ³⁷ tienden in Israël ter erffenisse gegeven: voor haren dienst, dien sy bedienen, den dienst van de Tente der t’samenkomste.

36 Ofte, ende aengaende de kinderen van Levi, siet ick hebse, etc.

37 Siet Lev. 27. op vers 30.

22

Ende de kinderen Israëls en sullen niet meer naderen tot de Tente der t’samenkomste: ³⁸ om sonde te dragen, [ende] te ³⁹ sterven.

38 D. om sich schuldigh te maken, ende straffe op sich te laden. Siet boven op vers 1. ond. vers 32.

39 Gelijck Korah ende den sijnen gebeurt is. Siet boven cap. 16.

23

Maer de ⁴⁰ Leviten, die sullen bedienen den dienst van de Tente der t’samenkomste, ende die sullen ⁴¹ hare ongerechtigheyt dragen: het sal eene eeuwige insettinge zijn voor uwe geslachten; ende in het midden der kinderen Israëls en sullen sy geene erffenisse erven.

40 Hebr. Levi.

41 D. sy sullen selve de straffe dragen, wanneer sy misdoen in haren dienst. siet boven vers 1.

24

Want de tienden der kinderen Israëls, die sy den HEERE tot een hef-offer sullen offeren, hebb’ ick den Leviten ter erffenisse gegeven: daerom hebb’ ick tot hen geseyt; Sy en sullen in’t midden der kinderen Israëls geene erffenisse erven.

25

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

26

Ghy sult oock tot de Leviten spreken, ende tot hen seggen; Wanneer ghy van de kinderen Israëls de tienden sult ontfangen hebben, die ick u voor uwe erffenisse van haerlieden gegeven hebbe; soo sult ghy daer van een hef-offer des HEEREN offeren, de tienden van die tienden;

27

Ende ’t sal u gereeckent worden tot u hef-offer: ⁴² als koorn van den dorschvloer, ende als de volheyt van de ⁴³ perskuype.

42 D. het sal geacht worden, ende soo aengenaem zijn, als of ghy eygen lant haddet, ende van des selven vrucht (gelijck d’andere stammen) uwe tienden op-offerdet.

43 Wijnpersse, ende olie-persse. Siet Ioël 2.24.

28

Alsoo sult ghy oock een hef-offer des HEEREN offeren, van alle uwe tienden, die ghy van de kinderen Israëls sult hebben ontfangen: ende ghy sult daer van des HEEREN hef-offer geven aen den Priester Aaron.

29

Van alle uwe ⁴⁴ gaven sult ghy ⁴⁵ allen hef-offer des HEEREN offeren: van al ⁴⁶ het beste van dien, sijner ⁴⁷ heyliginge daer van.

44 D. van alle tienden, die u gegeven worden.

45 D. allerley.

46 Hebr. vette: als boven vers 12. ende in het volgende vers.

47 Dat is, door welck deel uwe tienden geheylight worden, alsoo dat ghyse met vrijer conscientie nuttigen mooght. siet ond. vers 32. And. sijn heyligh deel daer van.

30

Ghy sult dan tot hen seggen: Als ghy des selven beste daer van offert, soo sal het [kolom] den Leviten toegereeckent worden, ⁴⁸ als een inkomen des dorschvloers, ende als een inkomen der perskuype:

48 Siet boven op vers 27.

31

Ende ghy sult dat eten in alle plaetsen, ghy ende u huys: want het is u-lieden een loon voor uwen dienst in de Tente der t’samenkomste.

32

Soo en sult ghy daer over geene sonde ⁴⁹ dragen, als ghy des selven ⁵⁰ beste daer van offert: ende ghy sult de heylige dingen der kinderen Israëls niet ontheyligen, dat ghy niet en sterft.

49 Siet bov. vers 1. ende 22.

50 Hebr. vette: als boven vers 12. siet aldaer.