Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het v. Capittel.

Wetten aengaende de wijse, om schult-offeren te offeren, om versoeninge te doen voor gehoorden, ende verswegenen vloeck, 1. Voor onbedacht aenroeren van yet dat onreyn was, 2. Voor lichtveerdigh sweeren, 4. Wat hy, die in een van desen schuldigh was, doen, ofte offeren moeste, 6. Mitsgaders die hem tegen de geheylighde dingen des Heeren vergrepen hadde, 14.

1

ALs nu een ¹ mensche sal gesondight hebben, dat hy gehoort heeft eene stemme ² des vloecks, daer van hy getuyge is, het zy dat ³ hy ’t gesien, ofte ⁴ geweten heeft: indien hy ’t ⁵ niet te kennen en geeft, soo sal hy sijne ⁶ ongerechtigheyt dragen.

1 Hebr. ziele, ende soo in’t volgende. siet Genes. 12. op vers 5.

2 D. der lasteringe tegens Godt, (als ond. 24.10, 11.) ofte sijnen naesten, (als 2.Sam. 16.7.) uyt geworpen.

3 D. selfs in persoon by de vloeckinge geweest is.

4 D. uyt het verhael van andere gehoort heeft.

5 T.w. aen de Overheyt, belet zijnde door eenige menschelicke swackheyt, van bloodigheyt, vreese, toegenegentheyt, ende versuyminge, etc.

6 D. hy sal lijden de straffe die hy door soodanige misdaet der stilswijginge verdient heeft. Siet dese maniere van spreken ond. vers 17. ende c. 17. vers 16. ende 20. vers 20. Num. 14.33. Ies. 53.11. etc. ende soo wort sonde, ofte, ongerechtigheyt voor straffe genomen, Genes. 19.15. Numer. 18.1. Siet Genes. 4. op ’t vers 13.

2

^a Ofte wanneer een mensche eenigh ⁷ onreyn dingh sal aengeroert hebben, ’t zy het doode aes van een wildt onreyn gedierte, of het doode aes van een onreyn vee, ofte het doode aes van een onreyn ⁸ kruypende gedierte: al is ’t voor hem ⁹ verborgen geweest, nochtans is hy onreyn ende schuldigh:

a Hagg. 2.14. 2 Corinth. 6.17.

7 Verstaet dit van de ceremoniale onreynigheyt, daer van siet breeder ond. c. 11. ende Deut. cap. 14.

8 Siet Gen. 1. op het vers 20.

9 Soo dat hy niet geweten en heeft, dat hy die aengeroert hadde.

3

Ofte als hy sal aengeroert hebben de onreynigheyt eenes menschen, ¹⁰ na alle sijne onreynigheyt, daer mede hy onreyn wort: ende het is voor hem verborgen geweest: ende hy ¹¹ is het gewaer geworden, soo is hy schuldigh:

10 D. in eenige soorte der onreynigheyt daer met een mensche na de wet der ceremonien onreyn worden konde. Siet van de gemeyne soorten deser onreynigheyt ond. capp. 11. 12. 13. 15. 17.

11 Hebr. heeft’et geweten. Alsoo vers 4.

4

Ofte als een mensche sal gesworen hebben, onbedachtelick met sijne lippen ¹² uytsprekende om quaet te doen, oft om goet te doen, na al wat de mensche in den eedt onbedachtelick uyt spreeckt, ende het is voor hem ¹³ verborgen geweest: ende hy is ’t gewaer geworden, soo is hy aen ¹⁴ een van dien schuldigh:

12 T.w. aen sijnen naesten. Van het quade is een exempel 1.Sam. 25.22. Item Actor. 23.12. van het goede Marc. 6.23.

13 T.w. door bekooringe ende ontsteltheyt sijnes geestes.

14 T.w. aen eene van de voorgemelde misdaden.

5

Het ¹⁵ sal dan geschieden, ¹⁶ als hy aen een van die schuldigh is: dat hy belijden sal, ¹⁷ waer in hy gesondight heeft:

15 D. dan sal dese volgende wet onderhouden worden.

16 And. om dat hy, etc.

17 D. in welck van de voorgemelte stucken. And. dat hy daer in gesondight heeft.

6

Ende tot sijn ¹⁸ schult-offer den HEERE voor sijne sonde, die hy gesondight heeft, brengen sal, een wijfken van ¹⁹ kleyn [kolom] vee, een lam, ofte eene jonge geyte, voor ²⁰ de sonde: soo sal de Priester voor hem van wegen sijne sonde versoeninge doen.

18 Verstaet de offerhande die gedaen wert voor de sonde die uyt swackheyt geschiedde, ende evenwel den mensche schuldigh maeckt voor Godt. Siet van dit offer oock onder vers 16. ende 6.17. ende 7.1.

19 Siet bov. 1. op het vers 2.

20 And. ten sond-offer. siet bov. 4. op het vers 2.

7

^b Maer ²¹ indien sijne hant soo veel niet bereycken en kan, ²² als genoegh is tot een kleyn vee, soo sal hy [tot] sijn offer voor de schult, die hy gesondight heeft, den HEERE twee tortelduyven, ofte twee ²³ jonge duyven brengen, eene ten sond-offer, ende eene ten brand-offer.

b Ond. 12.8. Luce 2.24.

21 D. indien hy de macht niet en heeft van wegen sijne armoede. Alsoo onder vers 11. ende 25.26.

22 Hebr. de genoeghsaemheyt van een kleyn vee.

23 Hebr. sonen der duyve. Alsoo vers 11. Siet bov. 1. op het vers 14.

8

Ende hy sal die tot den Priester brengen, dewelcke eerst die sal offeren, die tot het sond-offer is: ende sal haer hooft ^c met sijnen nagel nevens hare necke splijten, maer niet af scheyden.

c Bov. 1.15.

9

Ende van het bloet des sond-offers sal hy aen de wandt des altaers sprengen: maer het over geblevene van dien bloede sal uytgedouwt worden aen den bodem des altaers: het is een sond-offer.

10

Ende de andere sal hy ten brand-offer maken ^{d 24} na de wijse: soo sal de Priester voor hem van wegen sijne sonde, die hy gesondight heeft, versoeninge doen, ende het sal hem vergeven worden.

d Levit. 1.15.

24 Of, na het recht, D. na de maniere, die daer van gestelt was, ende daerom recht was ende wettelick. Soo wort het Hebreeusch woort meermaels genomen. Vergel. Genes. 40.13. ende siet de aenteeck. daer op.

11

Maer indien sijne hant niet reycken en kan aen twee tortelduyven, ofte twee jonge duyven, soo sal hy, ²⁵ die gesondight heeft, tot sijne offerhande brengen het ²⁶ tiende deel van een Epha meelbloeme ten sond-offer: hy en sal geen olie daer over doen, noch wieroock daer op leggen, want het een sond-offer is.

25 And. voor dat hy gesondight heeft.

26 Genaemt Gomer, Exod. 16.36. houdende 43 eijerschalen. Deser tien zijn een Epha, houdende tien mael soo veel, D. soo veel als in 432 eijerschalen soude gaen. Het zijn maten van drooge waren.

12

Ende hy sal dat tot den Priester brengen, ende ^e de Priester sal sijne hant vol daer van ter gedachtenisse des selven grijpen, ende ^f dat aensteken op den altaer, ²⁷ op de vyer-offeren des HEEREN: het is een sond-offer.

e Levit. 2.2.

f Levit. 4.35.

27 And. na de maniere der vyer-offeren. Siet bov. 3. op het vers 5.

13

Soo sal de Priester voor hem versoeninge doen over sijne sonde, die hy gesondight heeft in eenige van die ²⁸ [stucken,] ende het sal hem vergeven worden: ende ^g het ²⁹ sal des Priesters zijn, gelijck het spijs-offer.

28 T.w. der sonden in ’t begin deses Capit. vermelt.

g Levit. 2.3.

29 Namelick, dat overigh is.

14

Wijder sprack de HEERE tot Mose, seggende:

15

Als een ³⁰ mensche door overtredinge overtreden, ende door afdwalinge ³¹ gesondight sal hebben [wat ontwendende] van de ³² heylige dingen des HEEREN: soo sal hy tot ³³ sijn schult-offer den HEERE brengen eenen volkomenen ram uyt de kudde, ³⁴ met uwe schattinge ^h aen silveren sikelen, ³⁵ na ⁱ den sikel des heylighdoms, ten schult-offer.

30 Hebr. ziele.

31 And. gesondight sal hebben [in yets] van de heylige dingen, etc. Ofte, om de heylige dingen.

32 Hebr. van de heyligheden des Heeren. D. van de dingen, die den Heere geheylight zijn, ende tot een heyligh gebruyck afgesondert. Alsoo in het volgende vers, etc. ende 22.2. ende vergel. ond. 16.4. ende 19. vers 24.

33 Hebr. sijne schult, D. offerhande voor sijne schult. siet bov. cap. 4. op het vers 3.

34 D. met soo veel gelts, als de Priester schatten sal het ontkeerde goet weert te zijn. Vergel. ond. 22.14. ende cap. 27.

h Levit. 27.2, 3, etc.

35 Dewelcke noch soo vele dede als de gemeyne sikel, te weten, ontrent eenen halven rijcxdaelder. Siet Genes. 23. op het vers 15.

i Exod. 30.13.

16

Soo sal hy, dat hy sondigende [heeft ontwent] van de heylige dingen, weder geven, ende sal des selven vijfde deel daer en boven toe doen, dat hy den Priester geven sal: alsoo sal de Priester met den ram des ³⁶ schult-offers voor hem versoeninge doen, ende het sal hem vergeven worden.

36 Siet boven op het vers 6.

17

Ende indien een mensche sal gesondight hebben, ende gedaen [tegen] een van alle geboden des HEEREN, het welcke niet en soude gedaen worden: al is’t dat hy ’t niet geweten en heeft, nochtans is hy schuldigh, ende sal sijne ³⁷ ongerechtigheyt dragen.

37 Siet boven op het vers 1.

18

Ende hy sal eenen volkomenen ram uyt de kudde tot den Priester brengen met uwe schattinge, ten schult-offer: ende de Priester sal voor hem versoeninge doen over sijne afdwalinge, door welcke hy af gedwaelt is, die hy niet geweten en hadde, soo sal ’t hem vergeven worden.

19

Het is een schult-offer: hy heeft sich ³⁸ voorseker schuldigh gemaeckt aen den HEERE.

38 Hebr. hem schuldigh makende, heeft hy hem schuldigh gemaeckt, D. of hy wel door onwetentheyt, ofte onvoorsichtigheyt, ofte vergetenisse, ofte haestigheyt, ofte eenige andere swackheyt hem vergrepen heeft, soo heeft hy nochtans sonde gedaen die straffe weerdigh is. Vergel. Luce 12.48.