Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het iiij. Capittel.

1 Iudas slaet met weynigh volck een groot legher der vyanden, het welck beleydt wierdt van den Oversten Gorgias. 15 Vervolght de vluchtende vyanden. 18 Plondert haer legher, ende steeckt het in brandt. 24 ende singht den Heere eenen lof-sangh. 26 Lysias vergadert teghen het volgende jaer een ander machtigh leger. 29 Waer teghen Iudas hem stelt met tien duysent mannen. 30 ende den Heere aengheroepen hebbende, valt op haer aen, ende slaet’se op de vlucht. 37 Iudas treckt met sijn leger na Ierusalem. 41 Bestrijdt de burcht. 43 Reynight den Tempel. 45 Neemt wech den Altaer, die de Heydenen ontheylight hadden. 47 ende bouwt eenen nieuwen. 50 Herstelt den Godts-dienst. 54 ende wyet den Tempel in. 59 Ordonneert dat alle jaren een feest ter ghedachtenisse van dese inwyinge ghehouden sal worden. 60 Sterckt Syon met mueren ende krijghs-volck.

1

ENde Gorgias nam tot hem vijf duysent mannen te voet, ende duysent uytghelesene ruyters, ende dit leger brack op des nachts,

2

Op dat sy vallen souden op het leger der Ioden, ende haer onvoorsiens souden slaen: ende de mannen des burchs waren sijne wech-wijsers.

3

Ende Iudas [dit] hoorende brack op, hy ende [sijne] machtighe, om te slaen de krijghs-macht des Conincks, die in Emmaus was.

4

Terwijle sijn krijghs-volck noch verstroyt was van het leger.

5

Ende Gorgias quam in het leger van Iudas des nachts, ende en vondt niemandt, ende socht haer op de bergen: want, seyde hy, dese vlieden voor ons.

6

Ende so haest het dagh was, is Iudas ghesien in het vlacke velt met dry duysent mannen: doch sy en hadden gheen deckselen noch sweerden, alsoo sy [geerne] wilden.

7

Ende als sy nu het leger der Heydenen saghen, dat sterck ende wel gewapent was, ende de ruyterie die daer om stondt, (ende dese waren den krijgh wel ervaren),

8

So seyde Iudas tot de mannen die met hem waren, En vreest hare menichte niet, ende en schroemt u niet voor haren aenval:

9

Gedenckt hoe onse vaders zijn behouden gheweest in de roode zee, als Pharao met [groote] macht haer vervolghde.

10

Ende nu laet ons roepen na den hemel, dat ons [Godt] wil barmhertigh zijn, ende ghedencke aen het verbondt der vaderen: ende hy sal op desen dagh dit leger voor onsen aengesichte vermorselen.

11

Ende alle de volckeren sullen verstaen datter een is, die Israël verlost ende behoudt.

12

Ende de vremde volcken hieven hare ooghen op, ende sagen dat sy tegen haer aen quamen.

13

Ende sy toghen uyt haren leger om te strijden, ende die by Iudas waren bliesen de trompetten.

14

Ende sy quamen aen malkanderen, ende de Heydenen wierden gheslaghen, ende vloden over het vlacke velt.

15

Maer alle de laetste vielen voor het sweert, ende sy vervolghden haer tot Assaremoth toe, ende tot de vlacke velden van Idumeen toe, ende tot Azoten ende Iamnia, ende der selver vielen tot dry duysent mannen.

16

Ende Iudas, ende sijn krijghs-volck keerde weder van haer te vervolgen.

17

Ende seyde tot het volck, En begeert hare plonderinge niet, want onse bestrijders zijn [noch] tegen ons.

18

Ende Gorgias ende sijn krijghs-volck is op den bergh na by ons: maer staet nu tegen onse vyanden, ende bestrijdt haer, ende daer nae plondert’ se met vrymoedigheyt.

19

Als Iudas dit noch voleyndde [te seggen], so openbaerde hem een deel uytsiende van den bergh:

20

Ende sagh dat [de hare] in de vlucht waren gekeert, ende dat de [Ioden] het leger in brandt hadden gesteken, want de roock die gesien wierdt, openbaerde watter geschiedt was.

21

Ende dese dit siende vreesden seer, ende oock siende dat het leger van Iudas in het vlacke veldt gereet stond om te vechten,

22

So zijn’se alle gevloden na het landt der vremdelingen.

23

Ende Iudas keerde hem tot de plonderinghe des legers: ende sy kreghen veel gouts ende silvers, ende [vele kleederen] van Hyacinthen coleur, ende zeepurper, ende grooten rijckdom.

24

Ende weder gekeert zijnde, songhen sy eenen

[fol. 55v]

lof-sanck ende danck-segginghe tot [Godt in] den hemel, want dat is goet, dewijle sijne barmherticheyt [duert] in eeuwicheydt.

25

Ende op dien dagh is Israël eene groote verlossinge geschiedt.

26

Ende so vele alsser uyt de vremdelinghen behouden waren, gingen henen ende boodschapten aen Lisias al wat daer geschiedt was.

27

Ende hy dit hoorende wiert verslagen, ende verloor den moet, om dat Israël sulcks niet en was overghekomen als hy [geerne] gewilt hadde, ende het niet en was uyt-gevallen gelijck hem de Coninck bevolen hadde.

28

Ende hy vergaderde in het volgende jaer tsestigh duysent uytghelesene mannen, ende vijf duysent ruyters om haer te bestrijden:

29

Ende sy in Idumeen ghekomen zijnde, legerden haer te Bethsura: ende Iudas quam haer tegen met tien duysent mannen.

30

Ende haer sterck leger siende badt hy [Godt], ende seyde, Gesegent zijt ghy, O behouder Israëls, ghy die den aenval des Machtighen door de handt uwes dienstknechts Davids verbroken hebt, ende het leger der vremdelingen gegheven hebt in de handen van Ionathan den sone Sauls, ende van sijnen wapen-drager.

31

Besluyt dit leger in de handt uwes volcks Israëls, ende laet haer beschaemt worden in hare macht ende peerden.

32

Geeft haer vertsaechtheyt ende doet de stouticheyt van hare sterckte smelten: ende laet’se beweeght worden door harer vermorselinge.

33

Werpt’se ter neder door het sweert der ghene die u liefhebben, ende laet alle die uwen name kennen, u loven met lof-sangen.

34

Doe vielen sy op malkanderen aen, ende daer bleven van het leger van Lysias tot vyf duysent mannen, ende vielen voor haer daer neder.

35

Lysias nu siende de vlucht van sijne slagh-orden, ende de stouticheyt van Iudas leger die daer geschiet was, ende hoe bereydt [de Ioden] waren om eerlick ofte te leven ofte te sterven, trock hy op na Antiochien, nam vremdt volck aen: ende sijn leger dat hy hadde vermeerdert hebbende, besloot hy, weder ghesterckt zijnde, in Iudeen te komen.

36

Ende Iudas ende sijne broeders seyden, Siet onse vyanden zijn vermorselt, laet ons opgaen om het Heylichdom te reynigen, ende ’t selve [van nieuws] in te wyen.

37

Ende het gantsch leger wierd vergadert, ende sy gingen op na den bergh Syon.

38

Ende sy sagen het Heylighdom verwoest, ende den altaer ontheylight, ende de poorten verbrandt, ende in de voorhoven struycken gewassen, als in een kreupel-bos, ofte als op een van de berghen, ende de cellen [der Priesters] verwoestet:

39

Ende sy verscheurden hare kleederen, ende maeckten seer grooten rouwe, ende wierpen stof op hare hoofden.

40

Ende sy vielen op haer aengesicht op de aerde, ende bliesen met de basuynen alarme, ende riepen tot [Godt] in den hemel.

41

Doe geboodt Iudas de mannen, dat sy bestrijden souden de ghene die op de burcht waren, tot dat hy het Heylichdom soude gereynicht hebben.

42

Ende hy verkoor onberispelicke Priesters, die de Wet lief hadden.

43

Ende sy reynichden het Heylichdom, ende namen de steenen der besmettinge wech, ende [brochten’se] in een onreyne plaetse.

44

Ende als sy raedt hielden wat sy souden doen met den altaer des brandt-offers, die ontheylight was,

45

So is haer eenen goeden raedt ingevallen, den selven wech te nemen, op dat hy haer niet en worde tot smaetheyt, overmidts de Heydenen dien besmet hadden: ende sy namen desen altaer wech.

46

Ende sy brachten de steenen op den bergh des huys, in een bequame plaetse, tot datter een Propheet soude komen, om te antwoorden [watmen] met de selve [doen soude].

47

Ende sy namen geheele steenen na de Wet, ende sy bouwden eenen nieuwen altaer, na [de gedaente van] den eersten.

48

Ende sy bouwden het Heylighdom, ende het binnenste des huys, ende sy heylighden de voorhoven.

49

Ende sy maeckten nieuwe heylige vaten, ende sy brachten in den Tempel den kandelaer, ende den altaer der brand-offeren, ende der reuck-wercken, ende de tafel.

50

Ende roockten op den altaer, ende ontstaken de lampen op den kandelaer, ende sy gaven licht in den Tempel.

51

Ende sy setteden brooden op de tafel, ende hingen de voor-hangselen op: ende volbrachten alle dese wercken, diese hadden begonnen te maken.

52

Ende sy stonden des morgens vroegh op, den vijf-en-twintighsten des neghenden maendts (dese is de maendt Chasleu) en het hondert ende acht-en-veertichste jaer.

53

Ende sy offerden, na de Wet, op den nieuwen altaer der brandt-offeren, dien sy ghemaeckt hadden:

54

Op den tijdt, ende op den dagh, op welcke de Heydenen dien ontheylight hadden, op den selven is hy weder ingewyet, met gesangen, ende citheren, ende harpen, ende met cymbalen:

55

Ende alle het volck nedervallende op hare aengesichten, aenbaden, ende danckten [den Godt] in den hemel, die haer voorspoet gegeven hadde.

56

Ende sy hielden dese inwyinge des altaers acht dagen lanck, offerende met vreughde brand-offeren, ende slachtende offeranden der behoudenisse ende des lofs.

57

Ende vercierden het voorste deel des Tempels, met gouden kroonen ende schildekens, ende vernieuwden de poorten, ende de cellen [der Priesteren], ende maeckten daer deuren aen.

58

Ende daer was een seer groote vreughde onder het volck, ende de smaetheyt der Heydenen is afgekeert.

59

Ende Iudas met sijne broederen, ende de gantsche vergaderinge Israëls, ordonneerde dat de dagen der inwyinge des altaers, op hare tijden, jaer na jaer, acht daghen lanck, van den vijf-ende-twintichsten dagh des maends Chasleu, souden ghehouden worden met vreughde ende blijdschap.

60

Ende sy bouwden in dien tijdt rontom op den bergh Syon hooghe mueren, ende stercke torens, op dat de Heydenen niet t’eenigher tijdt en souden komen ende deselve wederom vertreden, ghelijck sy te voren gedaen hadden.

61

Ende sy setteden daer krijghs-volck in, om de selve te bewaren, ende maeckten den selven sterck, om Bethsura te bewaren, op dat het volck een sterckte soude hebben tegen Idumeen.