Eynde vanden Sendt-brief Pauli aen die van Ephesen.
|
-
margenoot1
- Gelijck cap. 5.21. in de vreese Godts. D. in alles dat tegen den Heere, ofte sijn bevel ende vreese niet en strijdt. Siet Luc. 14.26.
-
margenootb
- Exod. 20.12. Deut. 5.16. ende 7.27. Matth. 15.4. Marc. 7.10.
-
margenoot2
- Gr. in belofte. dat is, met een bysondere belofte van een lanck leven ende voorspoet. want anders heeft het tweede gebodt oock een algemeyne belofte van Godts barmherticheyt over vele duysenden.
-
margenoot3
- ’t Gene het vijfde gebodt seght in het landt dat de Heere u sal geven, siende op het landt Canaan, dat seght Paulus in het gemeyn op de aerde, om dat de Heere onder het Nieuwe Testament alle landen des gantschen aerdtrijcks nu heeft geheylight, ende sijnen zeghen belooft aen de gene die hem gehoorsamen in wat landt sy oock zijn. want de Godtsaligheyt heeft de belofte des tegenwoordigen ende des toekomenden levens. 1.Tim. cap. 4. vers 8.
-
margenoot4
- D. door te groote hardigheydt tot sulcken toorne, daer mismoedigheydt soude uyt rijsen, ofte een weersien der kinderen tegen de ouders: anders gebiedt Godt oock somwijlen behoorlicke strengicheydt te gebruycken tegen de groote gebreken der kinderen. Siet Prov. 13.24. ende 19.18. ende 23.13, etc.
-
margenootc
- Deut. 6. versen 7, 20. Psal. 78.4. Prov. 19.18. ende 29.1.7.
-
margenoot5
- Ofte, tuchtinge, gelijck dit woort oock beteeckent. Siet Hebr. 12.7.
-
margenoot6
- Ofte, onderwijsinge, die tot de vreese des Heeren kan leyden: ofte uyt het woordt des Heeren is genomen.
-
margenootd
- Col. 3.22. 1.Tim. 6.1. Tit. 2.9. 1.Petr. 2.18.
-
margenoot7
- D. na den lichame, ofte na den uyterlicken stant des menschen. Want over de conscientie, ende in het geestelicke is Godt alleen een Heere.
-
margenoot9
- D. sorchvuldigheyt van haer niet te vertoornen. Want een slavische vreese, die alleen uyt bedenckinge van een bereyde straffe voortkomt, en prijst den Apostel in de Christenen niet, gelijck de volgende woorden verklaren. Siet Rom. 13.5.
-
margenoot11
- D. om in de tegenwoordigheydt ende voor de oogen der heeren haer alleen wel te dienen, gelijck sommige dienstknechten plegen, die’se achter haren rugge dickmael bespotten ende bestelen.
-
margenoot12
- N. van trouwelick ende oprechtelick te dienen. Want dat is Godts wille aengaende de dienstknechten. Gr. doende den wille Godts uyt der ziele.
-
margenoot13
- N. Christo Iesu, in desen uwen dienst, als die den selven u in dit beroep opgeleght heeft. Siet Ioan. 15.14.
-
margenoot15
- D. den loon van dat selve. Hy spreeckt hier van loon uyt genade, gelijck Paulus daerom desen loon der dienstknechten, die Godt sal geven den genen die getrouwelick sullen gedient hebben, noemt een vergeldinge der erfenisse. Col. 3.24.
-
margenoot16
- Ofte, sal behalen, wechdragen. Namel. in ’t uyterste oordeel. Siet 2.Cor. 5.10.
-
margenoot17
- N. dat goet is, ende van den Heere beloont wort, gelijck hy in’t voorgaende vers van de dienstknechten heeft gesproken. Want hy en gebiet den Heeren niet hare dienstknechten te gehoorsamen, ofte te dienen, maer de selve in alle billickheydt ende sachtmoedigheydt te gebieden ende regeren, gelijck de volgende woorden verklaren.
-
margenootf
- Deut. 10.17. 2.Par. 19.7. Iob 34.19. Actor. 10.34. Rom. 2.11. Galat. 2.6. Colos. 3.25. 1.Petr. 1.17.
-
margenoot18
- D. de Heere en sal den uyterlicken staet des menschen niet aensien in sijn oordeel, namelick of yemant heer of knecht, edel of onedel, rijck of arm is, maer of hy sijne geboden, elck in sijn beroep, heeft gehoorsaemt. Siet Rom. 2.11.
-
margenoot19
- D. weest daghelicx meer ende meer, door de kracht des Heeren, teghen uwe vyanden versterckt. Waer toe de middelen van het 13 vers, voorts worden voorgestelt.
-
margenoot20
- D. bedriechlicke verleydingen. Siet Ephes. 4.14.
-
margenoot21
- N. alleen, ofte voornemelick. want oock de werelt ende ons eyghen vleesch ons geduerigen strijdt leveren, maer onse voorneemste vyandt, die oock de werelt ende ons’ vleesch daer toe gebruyckt, is de Satan. Siet 1.Pet. 5.8.
-
margenoot22
- Dat is, swacke menschen, gelijck wy oock selve zijn. Siet Matth. 16. vers 17. Galat. 1.16.
-
margenoot23
- D’Apostel geeft hier den Satan ende sijne engelen dese tytelen, niet om dat sy van Godt tot rechte Overste ende Regeerders der werelt ghestelt zijn, ghelijck Godt den dienst der goede Engelen dickmaels ghebruyckt. Cap. 1.21. ende 3.10. maer om dat sy de selve macht, die de goede Engelen van Godt hebben, ende dese door haren val verloren hebben, nochtans als tyrannen met list ende gewelt over de verdorvene ende boose werelt noch ghebruycken: ende dat door een rechtveerdigh oordeel Godts haer het selve, tot straffe der quade ende een oeffeninge der goede, voor eenen tijdt wordt toe-gelaten. Siet 2.Corinth. 4.4. 2.Thes. 2. versen 9, 10. Siet oock d’aenteeckeninge op cap. 2.2.
-
margenoot24
- Soo wordt het rijcke des Satans genaemt, om dat hy door onkennisse ofte onwetenheyt van Godt ende sijn woordt de menschen tot allerley sonden ende boosheden brenght. Siet Actor. 26.18. Colos. 1.13.
-
margenoot25
- Gr. de geestelicke der boosheydt. Dat is, geesten die tot alle boosheydt zijn genegen, ende de menschen daer toe oock soecken te brengen.
-
margenoot26
- Gr. in de hemelsche, ofte overhemelsche plaetsen: ende wordt dit woordt hier anders verstaen, als in de andere plaetsen van desen brief, om dat de lucht somwijlen hemel wort genaemt. Levit. 26.19. Matth. 6.26. ende de Apostel noemt hier voor cap. 2.2. den Satan uytdruckelick den oversten der macht des luchts, want dat de Satan geen plaetse noch macht meer en heeft in den rechten hemel blijckt uyt 2.Petr. 2.4. Iud. vers 6. Apoc. 12. vers 8, etc.
-
margenoot27
- Ofte, de geheele wapeninge. N. waer mede ons Godt in sijn woordt wapent tegen alle aenvallen des Satans.
-
margenoot28
- Dat is, den tijdt der versoeckinge, gelijck Christus spreeckt Luc. 8.13. want hoe wel wy altijdt op onse hoede moeten zijn, soo zijnder nochtans eenige tijden ende ghelegentheden in welcke ons de Satan aldermeest soeckt te bestrijden, om ons tot den val te brengen.
-
margenoot29
- Ofte, uytgewrocht hebbende. Namel. het gene ons in desen strijdt te doen staet tot overwinninge deser vyanden: het welck daer nae wordt beschreven.
-
margenoot30
- Namel. als goede krijghslieden, wacker, ende elck in sijne orden, sonder in het minste toe te gheven, ofte te wijcken. Siet 1.Petr. 5.9.
-
margenoot31
- De crijghs-gordelen waren eertijdts breedt ende sterck, van stercke stoffe gemaeckt, ende met ysere ofte kopere plaetgens beslagen, waer door de swackste partien des lichaems, dat is, de lendenen ende opper-buyck wierden gegort, gestijft, ende beschermt.
-
margenoot32
- Sommige verstaen hier door oprechtigheyt gestelt tegen geveynstheyt; andere de waerheyt der leere, gestelt tegen alle dwalingen ende ketterien. Siet 1.Tim. 1. versen 18, 19.
-
margenoot33
- D. Godtsalicheyt des levens, ende een goede conscientie, gelijck Paulus tot Timotheum oock spreeckt in de verhaelde plaetse.
-
margenoot34
- Waer door oock de schenen, ofte beenen tot de knyen toe worden verstaen, die de oude in den krijgh te samen met leerskens ende scheen-deckselen wapenden, niet alleen tegen de ongemacken des weders, maer oock om eenen pijl ofte slagh te weder-staen.
-
margenoot35
- Dat is, met altijdt bereydt te zijn om het geloove te belijden, ende rekenschap te geven van de hope die in u is. Rom. 10.10. 1.Petr. 3.15. want de schaemachtighe, ofte vreesachtige in dit stuck pleecht de Satan lichtelick tot sware sonden te brengen.
-
margenoot36
- D. waer door ons de vrede met Godt wordt verkondight. Rom. 10.15.
-
margenoot37
- D. des waren vertrouwens op Godt door Christum. Want hier door worden alle de onvolmaecktheden der voorgaende wapenen gedeckt, ende wy tegen alle aen-vallen des Satans beschermt. Psal. 91.1, etc. 1.Petr. 5.9, etc.
-
margenoot38
- Sommige verstaen dit van fenynige pijlen, die door haer fenijn het lichaem ende de quetsueren ontsteken als met eenen brant, gelijcker vele eertijdts in den krijgh plachten gebruyckt te worden: andere, van pijlen die met de puncten in ’t vyer geleyt wierden, om te harder te zijn, ende te meer te schadigen. Ofte oock om den brandt ergens in te schieten. Dit alles komt met de natuere van de versoeckingen des Satans wel over een, die als een fenijn ende vyer de ziele quetsen ende doordringen, so sy niet in tijdts ghestuyt ende geblust en worden.
-
margenoot39
- D. niet alleen af te weeren, maer oock alle hare fenijnige kracht van schadigen te benemen.
-
margenoot40
- D. der hope der salicheydt, ghelijck Paulus daer by voeght 1.Thes. 5.8. waer door wy beweeght worden om alle verganckelicke dingen te verachten. Rom. 8. versen 18, 24.
-
margenoot41
- D. des heyligen Gheests, het welck hy ons gelijck als in de handt gheeft, om den Satan op alle voorgestelde versoeckingen te wederstaen. Siet Hebr. 4.12. ende het exempel Christi tegen den Satan, Matth. 4.1, etc.
-
margenoot42
- Sommige onderscheyden dit also, dat door het woort biddinge, verstaen wort een afbidden des quaets, ofte der versoeckinge: ende door het woort smeeckinge, verstaen wort een ernstigh gebedt om Godts hulpe ende genade, ten eynde, soo het Godt immers belieft ons daer in te laten vallen, wy in de versoeckinge konnen bestaen, ende een goede uytkomste mogen verkrijghen. 1.Corinth. 10.13. Siet van dit onderscheydt oock 1.Timoth. 2.1.
-
margenooto
- Luc. 18.1. Rom. 12.12. Col. 4.2. 1.Thes. 5.17.
-
margenoot43
- D. met ernst ende van herten, gelijck Ioan. 4.24. ofte door den Geest, D. den Heyligen Geest. Rom. 8.26, 27.
-
margenoot44
- D. geloovige, die in dese werelt oock in diergelijcken strijdt zijn.
-
margenoot45
- D. de bequaemheyt om het woort Godts te spreken met stantvastigheyt ende vrymoedigheyt. Een Hebr. wijse van spreken, gelijck het volgende vers verklaert.
-
margenoot46
- N. van Godts ende Christi wegen. Siet 2.Cor. 5.19, etc.
-
margenoot47
- Van dese wijse van gevangenisse siet d’aenteeck. op Act. 28.16.
-
margenoot48
- Ofte, mijne saken: D. hoe mijne saken hier tot Roomen in mijne gevangenisse staen, het welck Lucas Act. 28. in’t korte verhaelt van het 16 vers tot het eynde des cap.
-
margenoot49
- Dese Tychicus heeft Paulum over al vergeselschapt in sijne reysen door Asien, gelijck te sien is Act. 20.4. ende en heeft hem in sijne gevangenisse tot Roomen niet verlaten, welcken Paulus oock heeft gebruyckt om na Ephesen ende andere Kercken in Asien te senden, tot versterckinge der selve. Siet van hem oock Col. 4.7. Tit. 3.12.
-
margenoot50
- N. niet alleen door andere redenen uyt Godts woort als een dienaer Christi, maer oock door het bericht dat hy u doen sal van de vryheydt, die my in dese mijne banden van den Keyser wordt gegeven.
-
margenoot51
- Hier door wort, na de wijse van spreken der Hebreen, allerley gelucksaligheyt na ziele ende lichaem verstaen.
-
margenoot52
- D. toeneminge ofte vermeerderinge in de liefde met geloove. Want hy schrijft tot de gene die alreede geloofden, cap. 1.1.
-
margenoot53
- D. tot verkrijginge van de onverderflickheydt, ende onverwelcklicke erve in den hemel, gelijck Petrus spreeckt, 1.Petr. 1.4. Andere verstaen door dit woordt onverderflickheydt, de oprechtigheydt der liefde, daer van hy hier spreeckt.
|