Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xv. Capittel.

1 D’Apostel vermaent voorders de stercke datse haer voegen na de swackheyt harer broederen. 3 door het exempel Christi, die niet en heeft hem selven gesocht, maer ons’ voordeel, ’t welck hy uyt de Schriften des Ouden Testaments bevestight, die oock tot onsen troost geschreven zijn. 5 ende datse met eendrachtiger herten Gode en den Heere Christo dienen. 7 Verklaert breeder het exempel Christi, hoe hy gedient heeft, soo den Ioden, 9 als oock den Heydenen, ’t welck hy oock uyt de selve Schriften bewijst. 13 daer by voegende eenen wensch datse in alle Christelijcke deughden ende kennisse mogen toe-nemen. 14 Daerna begint hy te besluyten desen Sendt-brief, ontschuldigende sijne vryheyt in het schrijven. 17 ende verhalende hoe krachtelijck Godt sijnen dienst gesegent heeft, ende hoe getrouwelijck hy den selven bedient heeft. 22 Belooft dat hy tot Roomen, in’t reysen na Spanien, comen sal. 25 ende geeft te kennen, dat hy eerst na Ierusalem moeste reysen, om daer te brengen de aelmoessen der Gemeynten van Macedonien ende Achajen. 30 Versoeckt van haer datse voor hem ende sijnen dienst willen bidden. 33 Ende wenscht haer alles goets van Godt.

1

^a MAer ¹ wy ² die sterck zijn, ³ zijn schuldigh ⁴ de swackheden ⁵ der onstercke ⁶ te dragen, ende niet ⁷ ons selven te behagen.

a 1.Cor. 9.22. Galat. 6.1.

1 d’Apostel begrijpt hem selven mede, op dat de vermaninge te krachtiger zy.

2 N. in den geloove, ende kennisse der Christelicke leere, voornamelick van de Christelicke vryheyt.

3 Oft, zijn verplicht, gehouden. N. om de redenen die Paulus hier na sal verklaren.

4 D. is, de onwetenheden ende dwalingen die uyt swackheyt noch by haer zijn, voornamelick in dit stuck der leere.

5 D. der swacke, sict Rom. 14.1.

6 D. verdragen, als eenen last van haer nemen, ende haer helpen dragen. Siet Gal. 6. versen 1, 2.

7 D. onse sinnelickheden volgen, ofte ons gemack ende profijt soecken, ons selven toegeven.

2

Dat dan ⁸ een yegelick van ons ⁹ [sijnen] naesten behage ¹⁰ ten goede, ¹¹ tot stichtinge.

8 N. wie hy zy. Niemant en wort hier uytgenomen.

9 Veel meer dan sijnen swacken broeder.

10 Ofte, in ’t goede. D. in saecken die niet quaet zijn: ofte tot goet, voordeel, ende salicheyt des naesten.

11 Siet Rom. 14.19.

3

Want oock ¹² Christus en heeft ¹³ hem selven niet behaeght, ¹⁴ maer, gelijck geschreven is, ^{b 15} De smadingen der gene die u smaden, ¹⁶ zijn op my gevallen.

12 Het exempel Christi behoort veel te gelden by de Christenen, als zijnde een regel nae welcken sy haer leven moeten aenstellen, Ioan. 13. versen 15, 34. Philip. 2.5. ende het groote schande voor haer soude zijn, datse anders souden doen, als hy haer voor gedaen ende geleert heeft.

13 D. niet gesocht sijn gemack, eere, ofte profijt. Matth. 20.28.

14 N. hy heeft hem alsoo gedragen: ofte, hem is geschiet.

b Psal. 69.10. Iesai. 53. versen 4, 5.

15 D. de sonden, door welcke de menschen Gode smaetheyt aen-doen, Ofte, allerley verachtinge ende ongelijck der Godtloosen.

16 D. hebbe ick op my genomen, ofte zijn my opgeleght, om die te boeten. David spreeckt hier als een voorbeelt van den Messias, ende van hem propheterende, die onse sonden op hem genomen heeft om voor de selve te betalen. Iesa. 53. versen 4, 5. 2.Cor. 5.21. Dewijle dan daer uyt blijckt dat Christus niet sijn gemack ende voordeel en heeft gesocht, maer het onse, ende so veel om onsent wille gedaen heeft, soo behooren wy insgelijcks te soecken ’t beste onses naesten, ende alles te doen dat tot sijne salicheyt dienstich is. Siet Phil. 2. versen 5, 6, 7, 8. 1.Ioan. 3.16.

4

^c Want al wat ¹⁷ te voren geschreven is, dat is tot onser ¹⁸ leeringe te voren geschreven: op dat wy door lijdtsaemheyt ende vertroostinge ¹⁹ der Schriften ²⁰ hope hebben souden.

c Rom. 4. versen 23, 24.

17 N. in de Schriften des Ouden Testaments: ’t welck nu oock gesegt kan worden van de Schriften des Nieuwen.

18 Ofte, onderwijsinge, Nam. in saken die onse eeuwige salicheyt aengaen. siet Ioan. 5.39. 2.Tim. 3. versen 15, 16.

19 D. die uyt het lesen, aenhooren, ende overleggen der Schriften verkregen worden.

20 N. van de salicheyt door Christum sekerlick te sullen verkrijgen.

5

Doch de Godt ²¹ der lijdsaemheyt ende der vertroostinge geve u ^d dat ghy ²² eens gesint zijt onder malcanderen ²³ na Christum Iesum.

21 Die de selve in ons werckt, door het middel van de H. Schriftuere. vers 4.

d Rom. 12.16. 1.Cor. 1.10. Philip. 2.2. ende 3.16. 1.Petr. 3.8.

22 N. in gevoelen aengaende de rechte leere, ende in goede genegentheden der herten tot malkanderen. Siet Rom. 12. vers 16.

23 D. nae de rechtsinnige leere Christi. Ofte, nae Christi Iesu exempel.

6

Op dat ghy ²⁴ eendrachtelijck met eenen monde meucht verheerlicken den Godt ²⁵ ende Vader onses Heeren Iesu Christi.

24 Gr. eenmoedelick, dat is, met een herte ende ziele. Act. 4.32.

25 D. Godt, die daer is de Vader onses Heeren Iesu Christi. Ephes. 1.3, 17.

7

Daerom ²⁶ neemt ²⁷ malcanderen aen, ²⁸ ghelijck oock Christus ons ²⁹ aenghenomen heeft ³⁰ tot de heerlijckheydt Godts.

26 Siet Rom. 14. versen 1, 3.

27 D. soo wel de stercke de swacke, als de swacke de stercke: houdende malkandren voor broeders, ende broederlick malkandren bejegenende in liefde ende vrede.

28 D. na het exempel Christi.

29 N. alsoo dat hy voor ons oock den doot is gestorven.

30 D. om ons der heerlickheyt Godts deelachtich te maken. Ofte, op dat daer door de heerlickheyt Godts soude verklaert worden.

8

³¹ Ende ick segge, dat Iesus Christus ³² een dienaer geworden is der Besnijdenisse ³³ van wegen de waerheyt Godts, op dat hy bevestigen soude de beloftenissen ³⁴ der Vaderen:

31 Hier verklaert hy breeder hoe Christus aengenomen heeft beyde de Ioden ende de Heydenen, om daer door beyde te vermanen, dat sy oock alsoo malkanderen moeten aen-nemen.

32 D. der Ioden, die besneden zijn. Rom. 4.12. dien hy, zijnde de Heere over alle, als een dienaer, den wegh der saligheyt heeft verkondight, ende onder haer alleen sijnen dienst bedient. Mat. 15.24. ende 20.28.

33 N. op dat die niet en soude gekrenckt worden: maer dat Godt waerachtigh soude worden bevonden in sijne beloften.

34 D. die den Vaderen eertijts in den Ouden Testamente zijn gedaen. siet 2.Cor. 1.20.

9

Ende ³⁵ de Heydenen Godt ³⁶ van wegen de barmherticheyt souden ³⁷ verheerlijcken: ³⁸ gelijck geschreven is, ^e Daerom sal ick u belijden onder de Heydenen, ende uwen name lof-singen.

35 Hier bewijst hy het tweede deel, namelick dat Christus oock de Heydenen heeft aengenomen: volgens de beloften, ende toe-seggingen Godts inden Ouden Testamente

36 Ofte, over de barmherticheyt, Namel. die uyt enckele genade oock aen haer betoont is, gelijck den Ioden geschiet was. Deut. 7. versen 7, 8.

37 D. tot de kennisse des waren Godts ende tot het geloove gebracht zijnde, hem souden dancken, eeren, ende dienen, ende eyndelick sijner heerlickheyt mede deelachtigh worden.

38 In alle dese plaetsen, die hier uyt den Ouden Testamente worden tot bewijs voort gebracht, moet voornamelick gelet worden op het woordt Heydenen. De verklaringen siet op elcke plaetse.

e 2.Sam. 22.50. Psal. 18.50.

10

Ende wederom seght hy, ^f Weest vrolijck ghy Heydenen met sijnen volcke.

f Deut. 32.43.

11

Ende wederom, ^g Looft den Heere alle ghy Heydenen, ende prijst hem alle ghy volcken.

g Psal. 117.1.

12

Ende wederom seght Esaias, ^h Daer sal zijn de wortel Iesse, ende die op-staet om over de Heydenen te gebieden: op hem sullen de Heydenen hopen.

h Esai. 11.10. Apoc. 5.5. ende 22.10.

13

De Godt nu ³⁹ der hope vervulle u lieden ⁴⁰ met alle blijdtschap ende vrede ⁴¹ in’t gelooven, op dat ghy overvloedich meucht zijn in de hope, ⁴² door de cracht des Heyligen Geests.

39 D. op wien men hopen moet: 1.Timoth. 6.17. ende die de hope in ons werckt door sijne beloften ende Geest. 1.Petr. 1.3.

40 D. met een rechte ende geduerige geestelicke blijdtschap. Phil. 4.4.

41 Dat is, terwijle ghy gelooft in dit leven. Ofte beneffens uw’ geloove, met het welcke altijdt vergeselschapt zy blijdtschap ende vrede.

42 Gr. in de kracht des Heyligen Geests, die nu dese geestelicke gaven ende deugden door sijne kracht in de menschen werckt. 1.Corint. 12. versen 6, 11.

14

⁴³ Doch mijne broeders, oock ick selve ⁴⁴ ben versekert van u, dat ghy oock selve vol zijt van ⁴⁵ goetheyt, vervult met ⁴⁶ alle kennisse, machtich om oock malcanderen te vermanen.

43 Hier begint de Apostel desen brief te besluyten, hem ontschuldigende dat hy soo breedt ende soo vrymoedelick aen haer hadde geschreven, ende belovende dat hy selve tot haer soude komen.

44 D. ick vertrouwe ofte versekere my vastelick nae het oordeel der liefde, die alles gelooft. 1.Corint. 13.7. dewijle ick weet dat ghy sulcks metter daet betoont.

45 Ende dat derhalven, die oneenigheyt onder u ontstaen over het gebruyck der middelmatige dingen, niet uyt boosheyt ofte haet tegen malkanderen, maer uyt swackheyt voortkomt.

46 D. allerley kennisse, Namel. van geestelicke saken ter saligheydt noodigh: Want hoe wel onder haer vele swacke ende onverstandige waren, soo waren der oock vele Godtsalige, verstandige, ende wel geoeffende in de Christelicke leere, ten welcker aensien hy dit seght. Siet diergelijck 1.Corint. 1.5.

15

Maer ick hebbe u ⁴⁷ eens-deels ⁴⁸ te stoutelijcker geschreven, broeders, u als wederom [dit] ⁴⁹ indachtigh makende, ⁵⁰ om de genade die my van Godt gegeven is:

47 D. eenichsins: ofte, ten deele te stoutelicker.

48 Namel. met hier ende daer uwe gebreken vrymoedelick aen te wijsen, ende te bestraffen.

49 D. op dat ghy op dese dingen, die ghy selve wel weet, ende niet wel in het werck en stelt, met ernst soudet dencken, ende de selve betrachten.

50 Namel. des Apostelschaps. Rom. 1.5. dat is, om dat ick van Godt daer toe gestelt ende beroepen ben, ende ick my in mijn ampt getrouwelick moet quijten. Siet het volgende vers Ofte, door de genade.

16

Op dat ick ⁵¹ een dienaer Iesu Christi zy ⁵² onder de Heydenen, het Euan-

51 Gr. leitourgos. Siet van dit woort Actor. 13.2. Rom. 13.6. Hebr. 8.2.

52 Siet Actor. 9.15. ende 13.2. Rom. 11.13.

[fol. 86v]

gelium ⁵³ Godts ⁵⁴ bedienende, op dat ⁵⁵ de offeranden der Heydenen ⁵⁶ aengenaem worde, ⁵⁷ geheylicht door den heyligen Geest.

53 D. dat Godt my toe vertrouwt heeft, ende belast te leeren met prediken ende schrijven.

54 Ofte, op-offerende, D. als een heyligh werck bedienende: gelijck der Priesteren werck was.

55 D. is, niet die de Heydenen sullen op-offeren, gelijck Rom. 12.1. maer die ick uyt den Heydenen tot Godt sal bekeeren, ende alsoo Gode sal op-offeren door mijnen dienst. Siet diergelijcke Mal. 1.11.

56 Siet Rom. 12.1.

57 Siet oock aldaer.

17

So hebbe ick dan ⁵⁸ roem ⁵⁹ in Christo Iesu in die dingen ⁶⁰ die Godt aengaen.

58 N. door dien ick so vele Heydenen door mijnen dienst tot het gheloove ghebracht hebbe.

59 Die mijnen dienst gesegent heeft, ende die als de eenighe autheur van hare bekeeringhe, door my als sijn instrument, gewrocht heeft.

60 Gr. die tot Godt, namelick als den eenigen Autheur van den segen ende bevoorderinge mijnes diensts, behooren.

18

Want ick en soude ⁶¹ niet durven yet seggen, ⁶² ’t welck Christus door my niet gewrocht en heeft, ⁶³ tot gehoorsaemheyt der Heydenen, ⁶⁴ met woorden ende ⁶⁵ wercken,

61 D. niet konnen met goede conscientie yet voort brengen.

62 D. dat Christus niet so wel door my als door yemant van d’andere Apostelen krachtelick gewrocht heeft. Galat. 2.8.

63 D. om de Heydenen, wiens Apostel ick voornamelick ben, tot de gehoorsaemheyt des geloofs ende des Euangeliums te brengen.

64 Gr. met woordt, ende met werck. Dat is, met de predicatie des Euangeliums.

65 D. met veel arbeydt, swaricheydt, ende moeyte. Ofte, met wonderwercken ende mirakelen. gelijck in het volghende vers verklaert wordt.

19

Door cracht van teeckenen ende wonderheden, [ende] door ⁶⁶ de cracht des Geests Godts: soo dat ick van Ierusalem aen, ende ⁶⁷ rontomme, tot ⁶⁸ Illyricum toe ⁶⁹ het Euangelium Christi vervult hebbe.

66 De krachtige werckingen des heyligen Geests in de herten der menschen.

67 D. in de omliggende landen, als namelick in Arabien Gal. 1.17. tot Damascus, Gal. 1.17. tot Antiochien. Actor. 13.1. tot Seleucien. Actor 13.4. in Cypren. Actor. 13.4. in Pamphilien. Actor. 13.13. in Pisidien. Actor. 13.14. in Lycaonien. Actor. 14.6. in Cilicien. Actor. 15.41. in Phrygien. Actor 16.6. in Galatien. Actor 16.6. tot Troas. Actor 16.8. tot Athenen. Act. 17.15. tot Ephesen. Act. 19.1. in Achajen. Actor. 18.27. in Macedonien. Actor. 16.10. ende andere. Ofte, in ’t ronde, van het eene landt reysende in het ander, herwaerts ende derwaerts.

68 Een landt gelegen aen de Adriatische zee ende palende aen Macedonien, nu genaemt Slavonien.

69 D. alle die landen met de predicatie ende kennisse des Euangeliums Christi vervult hebbe.

20

Ende alsoo ⁷⁰ zeer begeerich geweest ben om het Euangelium te vercondigen, niet daer ⁷¹ Christus ⁷² genoemt was, op dat ick niet op ⁷³ een anders fondament en soude bouwen:

70 Namel. met een heylige ende loflicke eergiericheyt, my bevlijtigende boven andere om alomme eerst te prediken.

71 D. de kennisse ende leere Christi.

72 D. verkondight, ofte bekent.

73 D. dat van een ander aldaer eerst geleght was. Siet 1.Corinth. 3.10.

21

Maer, gelijck geschreven is, ⁱ Den welcken van hem niet en was geboodtschapt, die sullen ’t sien: ende de welcke het niet gehoort en hebben, die sullen ’t verstaen.

i Iesai. 52.15.

22

⁷⁴ Waerom ick oock menichmael ^k verhindert geweest ben tot u te komen.

74 N. om het Euangelium in die landen te verbreyden, daer het noch niet verkondight en was geweest, ende om aldaer nieuwe Kercken te planten. Siet Rom. 1.13.

k Rom. 1.13. 1.Thess. 2.18.

23

Maer nu ⁷⁵ geen plaetse meer hebbende in dese ⁷⁶ gewesten, ende van over vele jaren ^l groot verlangen hebbende om tot u te comen,

75 Namel. daer het Euangelium van nieuws behoeft gepredickt te worden.

76 Namel. van Syrien, Griecken-landt, ende Asien. Gr. climasi, waer mede beteeckent worden landt-streken die op verscheydene hooghten liggen.

l Rom. 1.10. ende 15.32. 1.Thess. 3.10. 2.Timoth. 1.4.

24

So wanneer ick ⁷⁷ na Spanien reyse, ⁷⁸ so sal ick tot u comen: want ⁷⁹ ick hope ⁸⁰ in ’t doorreysen u te sien, ende ⁸¹ van u derwaerts geleydt te worden: als ick eerst van u lieder [teghenwoordigheydt] ⁸² eens-deels ⁸³ versadight sal zijn.

77 N. het welck ick voor genomen hebbe te doen, om dat aldaer het Euangelium noch niet en is verkondight geweest.

78 N. door Godts wille, ofte so het Godt sal believen, vers 32. Rom. 1.10.

79 D. ick en ben daer van wel noch niet versekert door eenige openbaringe, maer hebbe evenwel hope daer van, gelijck blijckt Rom. 1.10.

80 D. mijn reyse alsoo te nemen, dat ick over Italien ende door Roomen sal gaen. want andersins het naeste ende rechtste, om te varen uyt Syrien ofte oock Grieckenlandt nae Spanien is niet over Italien maer tusschen Africa ende Sicilien door, latende Sicilien met Italien aen de rechter handt.

81 D. van eenige van uwe Gemeynte, om my te vergeselschappen, ende oock inden dienst by te staen.

82 D. een weynich, gelijck vers 15.

83 Gr. vervult.

25

^m Maer nu ⁸⁴ reyse ick na Ierusalem, ⁸⁵ dienende den heyligen.

m Act. 19.21. ende 24.17.

84 D. dat ick niet terstont my op de reyse en begheve om tot u te komen, is om dat ick eerst noodsakelick van hier nae Ierusalem moet reysen.

85 Dat is, om de arme ende verdruckte geloovige binnen Ierusalem de aelmoessen te brengen die voor haer vergadert zijn: gelijck in’t volgende vers verklaert wordt.

26

Want het heeft ⁸⁶ [dien van] Macedonien ende Achajen ⁸⁷ goetgedocht ⁸⁸ een gemeyne hantreyckinge te doen aen de arme onder ⁸⁹ de heylige die te Ierusalem zijn.

86 D. de Gemeynten in Macedonien.

87 N. uyt eygene ende vrywillige beweginge ende medelijden.

88 Gr. een sekere gemeynschap, ofte mededeelinge.

89 D. geloovige. vers 25.

27

Want ⁹⁰ het heeft haer [so] goet gedocht: oock zijn sy ⁹¹ hare schuldenaers. ⁿ Want indien de Heydenen ⁹² harer geestelijcke [goederen] deelachtich zijn geworden, so zijn sy oock ⁹³ schuldigh haer van ⁹⁴ lichamelijcke [goederen] te dienen.

90 Dit verhaelt hy wederom om dese hare vrywilligheyt te prijsen, ende daer mede de Romeynen, stil-swijgende te vermanen, datse haer exempel behoorden nae te volgen, alsoo sy niet minder in goeden voorspoet waren als die van Grieckenlandt.

91 D. zijn verplicht om haer bystant te doen. Dit seght hy niet om te verminderen hare vrywilligheyt, maer om de Romeynen daer mede heuschelick te vermanen, dat sy oock daer toe verplicht zijn om de selve reden die volght.

n 1.Cor. 9.11. Galat. 6.6.

92 D. de leere des Euangeliums Christi, in welcke alle schatten der geestelicke goederen verborgen zijn: welcke der Ioden, ofte der Gemeynte te Ierusalem goederen genaemt worden, om dat Christus den Ioden voornamelick is belooft, ende om dat het Euangelium uyt de Gemeynte van Ierusalem door de geheele werelt onder de Heydenen verbreyt is. Iesa. 2.3. Act. 1. versen 4, 8.

93 D. door de groote weldaet van haer ontfangen verplicht, om het selve eenichsins te vergelden. siet 1.Cor. 9.11. Gal. 6.6.

94 Gr. vleeschelicke: dat is noodig tot onderhoud des vleeschs, dat is, des lichaems.

28

Als ick dan ⁹⁵ dit volbracht, ende haer ⁹⁶ dese vrucht ⁹⁷ versegelt sal hebben, so sal ick ⁹⁸ door u lieder [stadt] na Spanien afkomen.

95 D. dese reyse, ende desen dienst.

96 N. des geloofs ende der liefde die de voorseyde Gemeynten voortgebracht hebben. Soo wort genaemt hare mildadigheydt, om dat het ware geloove sulcke vruchten moet voortbrengen, ende door de wercken der liefde dadigh zijn. Galat. 5. versen 6, 22.

97 D. getrouwelick sal overgebracht hebben, alsoo het in mijne handen vertrouwt ende als versegelt is, gelijck een schat in een kiste versegelt wordt, op dat daer van niet af-genomen en worde.

98 Gr. door u, dat is, door uwent, ofte door uwe stadt.

29

^o Ende ⁹⁹ ick weet dat ick tot u comende, ¹⁰⁰ met vollen segen des Euangeliums Christi comen sal.

o Rom. 1.11.

99 Siet hier van vers 24.

100 Gr. in volheyt des segens. dat is, ick sal met my brengen een volle ofte overvloedige geestelicke segeninge, om u te verstercken door mijne predicatien in de Christelijcke leere, door welcke ons de eeuwige segeninghe Godts verkondight wordt.

30

Ende ¹ ick bidde u, broeders, ² door onsen Heere Iesum Christum, ende door ³ de liefde ⁴ des Geests, ^p dat ghy met my ⁵ strijdet ⁶ in de gebeden tot Godt voor my.

1 Ofte, ick vermane.

2 Dat is, soo lief als ghy hebt den Heere Iesum Christum: ofte, doet het niet so seer ofte alleen om mijnent, als voornamelick om Chrsti wille.

3 Namel. ofte, waer mede Godt u lief heeft, Rom. 5.5. Ofte, waer mede ghy Godt ende uwen naesten lief hebt.

4 D. die de Heylige Geest in onse herten werckt ende ontsteeckt. Ofte, waer mede hy ons lief heeft.

p 2.Corinth. 1.11.

5 D. ernstelick, heftighlick, ende geduerighlick aenhout, gelijck doen de gene die strijden, die malkanderen bystaen, ende met strijden aenhouden, tot datse de overwinninge verkrijgen. Siet Genes. 32.26.

6 Namel. die de wapenen zijn, met welcke de geloovige hare vyanden bestrijden.

31

^q Op dat ick magh bevrijdt worden ⁷ van de onghehoorsame in Iudea, ende dat ⁸ dese mijnen dienst, dien [ick] ⁹ aen Ierusalem [doe], aengenaem zy ¹⁰ den heyligen:

q 2.Thess. 3.2.

7 Namel. die de Leere des Euangeliums verwerpen ende tegenstaen: ende my om de selve haten. Dese hebben den Apostel gesocht te Ierusalem te dooden, doch hy is uyt hare handen verlost. Siet Actor. 21. versen 27, 33. Dit wist Paulus te voren dat hem wedervaren soude. Actor. 20.22. Siet 2.Thess. 3.2.

8 Namel. van de vergaderde aelmoessen getrouwelick over te brengen.

9 D. aen de arme geloovige binnen Ierusalem.

10 Siet versen 25, 26.

32

^r Op dat ick met blijdtschap, ¹¹ door den wille Godts, tot u magh comen, ende met u ¹² verquickt worden.

r Rom. 1.10. ende 15.23.

11 Dat is, soo het Godes wille sal zijn. Siet Rom. 1.10. ende Iacob. 4. versen 13, 14, 15.

12 Gr. mach ruste nemen. Siet Mat. 11.28. Namel. door onse onderlinge tegenwoordigheyt ende t’samen-sprekingen.

33

Ende ¹³ de Godt des vredes zy met u allen. Amen.

13 D. die den autheur is van alle segeninge, goet, ende voorspoet: ende die wil dat onder sijne kinderen altijt vrede gehouden worde. Rom. 16.20. 1.Corinth. 14.33. 2.Cor. 13. versen 11, 13. Phil. 4.9. 1.Thess. 5.23. ende 2.Thess. 3.16. Hebr. 13.20.