Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het vj. Capittel.

Het achtste gesichte van vier wagenen, aenwijsende dat Godt sijne gerichten voltrecken soude over de vyanden sijner Kercke, vers 1, etc. Een bevel van kroonen te maken, daer door het Conincklijcke ende het Priesterlicke ampt des Heeren Christi beduyt wort, die den Tempel des Heeren, dat is, sijne Kercke opbouwen soude, daer toe de Heydenen oock souden geroepen worden, 9, etc.

1

¹ ENde ick hief mijne oogen weder op, ende ick sach, ende siet, ² vier wagenen gingender uyt ³ van tusschen twee bergen, ende die bergen waren bergen van koper.

1 Hebr. ende ick keerde weder, ende hief mijne oogen op.

2 Beteeckenende die vier Engelen, die uytgesonden waren, om haestelick het oordeel Godes te volvoeren inde vier hoecken der werelt: de peerden, versen 2, 3. beteeckenen snellicheyt. Sommige verstaen dat dit mede siet op de vier Monarchien.

3 Verst. hier, door bergen van koper, den eeuwigen ende onbeweeglicken raedt ende ’t besluyt der voorsichticheyt Godes, die voor alle eeuwicheden heeft bestemt ende besloten watter tot aller tijt geschieden sal.

2

Aen den eersten wagen waren ⁴ roode peerden: ende aen den tweeden wagen waren swarte peerden.

4 De verscheydenheyt deser verwen beteeckent, nae sommiger meeninge, de verscheydene werckingen der goddelicke voorsichticheyt: swart, droefheyt: wit, blijtschap: root, bloet-vergietinge: hagel-vleckich, onderscheydelicke werckingen.

3

Ende aen den derden wagen witte peerden: ende aen den vierden wagen, ⁵ hagel-vleckige peerden die ⁶ sterck waren.

5 Siet Gen. 31. op vers 10.

6 Ofte, asch-verwige. alsoo in het volgende.

4

Ende ick antwoordde, ende seyde tot den Engel, die ⁷ met my sprack: Wat zijn dese, mijn Heere?

7 Of, in my.

5

Ende de Engel antwoordde, ende seyde tot my: Dese zijn ⁸ de vier winden des hemels, uytgaende van daer sy ⁹ stonden voor ¹⁰ den Heere der gantscher aerde.

8 Ofte, de vier geesten. D. de vier Engelen, die in alle de vier winden, of hoecken der werelt, de oordeelen Godts verrichten souden.

9 Of, daer sy haer gestelt hadden. Siet 1.Reg. 22.19. ende Iob. 1.6.

10 Eene beschrijvinge des waren Godts, als elders meer.

6

¹¹ Van welcken [wagen] de swarte peerden zijn, [die peerden] gaen uyt ¹² nae’t noorder lant, ende de witte gaen uyt, de selve achter na: ende de hagel-vleckige gaen uyt ¹³ nae’t zuyder lant.

11 And. die aen desen [wagen] zijn, [ende] de swarte peerden gaen uyt nae, etc. verstaende, dat het eerste lit siet op den eersten wagen met de roode peerden: maer andere, die dit nemen op de vier Monarchien, meynen dat den eersten wagen verswegen wort, om dat de eerste Monarchie voorby was.

12 D. nae Babylonien, den lande Iuda Noort-waerts liggende.

13 D. nae het Ioodsche lant, ’t welck Babylonien tegen ’t Zuyden leyt.

7

Ende die stercke [peerden] gingen uyt, ende sochten voort te gaen, om’t lant te doorwandelen: want ¹⁴ hy hadde geseyt, Gaet henen, door-wandelt het lant, ende ¹⁵ sy door-wandelden het lant.

14 T.w. de Engel die met my sprack, T.w. Christus.

15 T.w. alle die peerden.

8

Ende ¹⁶ hy riep my, ende sprack tot my, seggende: Siet, dese die uyt gegaen zijn ¹⁷ nae het noorder lant, ¹⁸ hebben mijnen Geest doen rusten in het noorder lant.

16 Of, hy dede my roepen.

17 Uyt welcken hoeck de Ioden alder-meest zijn gequelt geweest van de Babyloniers.

18 D. hebben my te vreden gestelt, namelick door dien sy mijne gerichten tegen de Babyloniers voltrecken, ende mijn volck te dege wreken. Vergel. Ezech. 5. op vers 13.

9

Ende des HEEREN woort geschiedde tot my, seggende:

10

¹⁹ Neemt van de gevanckelick-wech-gevoerde; van ²⁰ Cheldai, van ²¹ Tobia, ende van Iedaja, ende komt ghy te dien dage, ende gaet in ten huyse van Iosia, den sone Zephanja, ²² de welcke uyt Babel gekomen zijn:

19 T.w. van de Ioden die in Babylonien waren gevanckelick gevoert geworden van Nebucadnezar; ofte, van hare kinderen, want vermoedelick warender weynich, of geene van de wech-gevoerde te deser tijt in het leven. Neemt van de selve T.w. het gout ende silver dat sy brengen, om in den Tempel te offeren.

20 Vers 14. Chelem genoemt.

21 Hebr. Tobijahu.

22 T.w. de voornoemde helden, die van de voornaemste waren, die uyt de Babylonische gevanckenisse weder gekomen waren.

11

Te weten, neemt silver ende gout, ende ²³ maeckt kroonen: ende ²⁴ setse op ’thooft van Iosua, den sone Iozadaks den Hoogen-priester.

23 T.w. twee kroonen, eene van gout, ende eene van silver, d’eene beteeckenende het Priesterdom, d’andere het Coninckrijcke Christi.

24 Iosua representeerde den Messiam, die beyde Coninck, ende Hooge-Priester is.

12

Ende spreeckt tot hem, seggende, Alsoo spreeckt de HEERE der heyrscharen, seggende: ²⁵ Siet, ²⁶ een man, wiens Name is ²⁷ SPRUYTE, die sal ²⁸ uyt sijne plaetse spruyten, ende hy sal ²⁹ des HEEREN Tempel bouwen.

25 Ofte, Siet, daer sal een man zijn, ofte, komen.

26 T.w. Christus, ware Godt, ende ware mensche, wiens voor-beelt ghy zijt.

27 Siet bov. 3.8.

28 T.w. uyt Bethlehem, uyt de stamme, ofte wortel Davids, dien hy belooft was, vergel. Mic. 5.1. Iesa. 11.1, etc.

29 D. de gemeynte der geloovigen, T.w. door de predicatie des H. Euangelij.

13

Ia hy sal den Tempel des HEEREN bouwen, ende hy sal ³⁰ den cieraet dragen, ende ³¹ hy sal sitten, ende heerschen op sijnen throon: ende hy sal Priester zijn op sijnen throon, ende ³² de raet des vredes sal tusschen die beyde wesen.

30 Of, Majesteyt, D. hy sal Coninck ende Hooge-priester zijn, waer van Iosua maer een schaduwe was. Andre verstaen dese woorden aldus: Hy sal alsoo regeren, dat hyder eere van sal hebben.

31 D. hy sal heerschen, sittende op sijnen throon, etc.

32 D. daer sullen vreedsame raetslagen tusschen haer beyden zijn, T.w. tusschen dien Coninck ende Hoogen-priester, want hy sal te gelijcke Coninck ende Hooge-priester zijn, ’twelck door die beyde kroonen wiert aengewesen. siet Hebr. 2.7. ende 3.3. Andre verstaen dit alsoo, als dat hier voorseyt wort, dat die beyde ampten, het Priesterlicke, ende het Conincklicke, steets ende altoos in den persoone Christi souden vereenicht zijn ende blijven. Sommige verstaen door die beyde, de Ioden, ende de heydenen, welcke Christus in sijne kercke brengen soude, d’eene soo wel, als d’andere, Ephes. 2.16.

14

Ende die kroonen sullen wesen voor ³³ Chelem, ende voor Tobia, ende voor Iedaja, ende voor ³⁴ Chen den sone Zephanja, ³⁵ tot eene gedachtenisse in den Tempel des HEEREN.

33 Vers 10. Cheldai genoemt.

34 Vers 10. Iosia genoemt.

35 De sin is, Na datmen dese kroonen den Hoogen-priester Iosua sal op het hooft gesett hebben, gelijck bov. vers 11 bevolen wort, ende als die prophetye sal verricht wesen, so sullen die kroonen hem afgenomen ende in den Tempel gelecht worden, den vier mannen, die het silver ende gout daer toe gegeven hebben, ter gedachtenisse.

15

Ende ³⁶ die verre zijn, sullen komen, ende sullen bouwen ³⁷ in den Tempel des HEEREN, ende ghylieden sult weten, dat de HEERE der heyrscharen my tot u gesonden heeft: Dit sal geschieden, indien ghy ³⁸ vlytichlick sult hooren nae de stemme des HEEREN uwes Godts.

36 D. de heydenen sullen helpen tot de opbouwinge des geestelicken Tempels. Siet Iesa. 57.19. Ephes. 2.19.

37 Of, aen den geestelicken Tempel, selfs zijnde levendige steenen. Ephes. 2.19, etc.

38 Hebr. hoorende sult hooren, nae, etc.