Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het viij. Capittel.

Door ’t gesichte van eenen korf met somer-vruchten wort afgebeeldt, dat Israels eynde was nakende, vers 1, etc. om de onderdruckinge der armen, godtloose giericheyt, bedrieglicken koophandel, schenderye, ende afgodisch sweeren, 4, etc. (item 14.) sweert Godt Israel d’ uyterste algemeyne ruyne ende rouwe, 7. met troosteloos heyt, vermits gebreck van sijn woort, 11.

1

DE Heere HEERE deed my aldus ¹ sien: ende siet, een ² korf met somer-vruchten.

1 Als bov. 7.1, 4, 7.

2 Sommige verstaen door ’t Hbre. woort, eenen haeck, daermen de vruchten, die in de toppen der boomen sitten, mede afneemt. Ier. 5.27. wort het genomen voor een vogelkorf, ofte kouwe.

2

Ende hy seyde; Wat siet ghy Amos? ende ick seyde, Eenen korf met somer-vruchten: doe seyde de HEERE tot my; Het ³ eynde is gekomen over mijn volck Israël, ick en sal het voortaen niet meer ⁴ voor by gaen.

3 In’t Hebr. comt het woort somer, ofte somer-vrucht, ende het woort eynde seer nae over een, sulcx dat de naem van het een ’t andere konde doen gedencken. Vergel. Ierem. 1.11.

4 Siet bov. 7. op vers 8.

3

Maer de gesangen des ⁵ Tempels sullen ⁶ te dien dage huylen, spreeckt de Heere HEERE: vele doode lichamen sullender zijn, in alle ⁷ plaetsen sal- ⁸ mense stil-swijgens wech-werpen.

5 Tgesanck, ofte, de Musijcke, die sy in den Afgodischen Tempel te Bethel ende elders plachten te gebruycken (bov. 5.23.) sal in gehuyl verandert worden. Siet ond. vers 10.

6 Ter tijt der straffe.

7 Hebr. plaetse.

8 Ofte, [men sal hooren] werpt wech, swijgt. ofte in alle plaetsen sal hy [diese] wechgeworpen heeft, [seggen,] swijgt. Vergel. bov. 6.10. de sin is, datter er sulcke menichte van dooden sal zijn, datmen daer van geen werck en sal maken, noch sich moeyen met begraeffenisse, maer men salse stillekens ende sonder beweginge wech werpen, ofte wechstoppen.

4

Hooret dit, ghy die ⁹ den nootdurftigen ¹⁰ opslocket: ende dat om te ¹¹ vernielen de ¹² elendige des lants:

9 Ofte, [nae] den nootdurftigen hijget.

10 Hebr. opslorpt.

11 Hebr. doen ophouden, ende voorts wechdoen, vernielen, wechschaffen, gelijck het Hebr. woort oock gebruyckt wort.

12 Ofte, sachtmoedige, nedrige.

5

Seggende; Wanneer sal ¹³ de nieuwe mane overgaen, dat wy lijftocht mogen verkoopen? ende de Sabbath, dat wy ¹⁴ koorn mogen openen? verkleynende den ¹⁵ Epha, ende den ¹⁶ Sikel vergrootende, ende ¹⁷ verkeerdelick handelende ^a [met] bedriechlicke weechschalen:

13 Wanneermen moeste vieren ende den Godts-dienst waernemen. Siet Num. 10.10. ende 28.11, etc. Dit was dese wolven verdrietlick, dat sy soo lange moesten stil staen. And. dese maent, datter een ander mach komen, daer in alles dierder zy: maer ’t volgende van den Sabbath past beter op de nieuwe maent, ofte, mane.

14 D. de koorn-huysen openen om koorn veyl te houden.

15 Siet Levit. 5. op vers 11. Ezech. 45.10, 11. gebruyckende kleyne ende valsche mate in’t uytleveren ende verkoopen, ende nemende ter contrarie hoogen prijs ende swaer gelt, gebruyckende een swaer gewichte in het ontfangen van gelt, tegen de wet Deut. 25.13.

16 Siet Gen. 23.15. ende 24.22. met d’aent. item Ezech. 45.12. de sikel wort hier genomen voor het gewichte des sikels.

17 D. dat wy de wage vervalschende, daer mede bedriegen mogen. ofte, aldus: verkeerende [den koop] met bedrieglicke, ofte, valsche weeg-schalen. Hebr. verkeerende de weeg-schalen des bedrochs.

a Hose. 12.8.

6

Dat wy de arme voor ^b gelt mogen ¹⁸ koopen, ende den nootdurftigen om een paer schoenen: ¹⁹ dan sullen wy ²⁰ het caf van’t koorn verkoopen.

b Amos 2.6.

18 Niet alleen haer van goet berooven, maer oock hare persoonen ons tot slaven mogen maken, tegen Godts wet. Levit. 25.39. 40. Vergel. bov. 2.6.

19 Ofte, ja dat wy mogen, etc.

20 Hebr. den afval. D. het kaf ende andre vuylicheyt die van het koorn af valt. And. kaf [voor] koorn.

7

De HEERE heeft gesworen by Iacobs ²¹ heerlickheyt: ²² So ick ²³ alle hare wercken in eeuwicheyt sal vergeten!

21 Ofte, excellentie, hoocheyt, uytnementheyt. D. by sich selven, die Israels eere ende roem was, ende behoorde te zijn. Siet Psal. 106.20. met d’aenteeck. Vergel. bov. 4.2. ende 6.8. met d’aenteeck.

22 Een afgebroken reden in’t eedtsweeren gebruycklick. Siet Ezech. 34 op vers 8, etc.

23 Ofte, eenige van [dese] hare wercken, etc.

8

²⁴ Soude het lant hier over niet beroert worden? ende al wie daer in woont treuren? Ia ²⁵ het sal geheel oprijsen als eene ²⁶ riviere, ende het sal heen ende weder ²⁷ gedreven ende verdroncken worden, als [door] de ²⁸ riviere van Egypten.

24 Als of Godt seyde: En souden sulcke sonden niet genoech zijn, om het gantsche lant met plagen te ruyneren, ende te doen overswemmen, gelijck de riviere Nilus Egyptenlant jaerlicks overloopt? immers ja. Vergel. ond. 9.5. verst. door ’t lant, d’inwoonders, als volcht.

25 Lant. And. en soude’t [niet] geheel, etc. ende alsoo het volgende vraegs-wijse.

26 Die opswelt ende overloopt. ofte, als de Riviere, naemlick, Nilus: als in’t volgende.

27 Als de baren van eene golle zee. And. wechgeraept worden.

28 Siet Eze. 29.3.

9

Ende het sal te dien dage geschieden, spreeckt de Heere HEERE, dat ick de Sonne op den ²⁹ middach sal doen ³⁰ ondergaen, ende het lant by ³¹ lichten dage sal verduysteren.

29 Als sy sullen meynen in haren fleur te zijn, sal ickse met d’uyterste elenden overvallen, beteeckent door de duysternisse, etc. siet Genes. 15. op vers 12. ende vergel. Iesa. 59.9, 10. Ier. 15.9. Ioel 2.2, 30, 31. met d’aenteeck.

30 Hebr. ingaen, T.w. in sijne slaep-kamer. D. ondergaen. Siet Psal. 19.6.

31 Hebr. dach des lichts.

10

Ende ick sal uwe Feesten in rouwe, ende alle uwe liederen in weeklage veranderen, ende op alle lendenen eenen ³² sack, ende op allen hoofde ³³ kaelheyt opbrengen: ende ick sal het ³⁴ [lant] stellen in rouwe, alsser is over eenen eenigen [sone], ende ³⁵ desselven eynde, als eenen bitteren dach.

32 Siet Gen. 37. op vers 34. ende Vergel. Ies. 15.3. Ier. 48.37. Ezech. 7.18, etc.

33 Siet Ier. 16. op vers 6.

34 D. ick sal maken, dat de inwoonders des lants over mijne plagen soo bitterlick sullen treuren, als ouders over den doot eens lieven eenigen soons plegen te doen. siet Ier. 6.26. Zach. 12.10.

35 T.w. lants, sal ick stellen, maken, etc. ofte, aldus: desselven eynde (Hebr. achterste, uyterste, laetste. siet Psal. 37. op vers 37.) [sal zijn] als een bitteren dach.

11

Siet, de dagen komen, spreeckt de Heere HEERE, dat ick eenen honger ³⁶ in’t lant sal senden: niet eenen honger nae broot, noch dorst nae water, maer om te hooren de ³⁷ woorden des HEEREN.

36 Ofte, op der aerden.

37 Om door de selve eenigen troost ende verlichtinge te verkrijgen, ende uyt den mont eens propheten te vernemen, wanneerder eens een eynde sal zijn van alle dese elenden. Vergel. Psal. 74.9. met d’aenteeck.

12

Ende sy sullen swerven van zee tot zee, ende van’t Noorden tot het ³⁸ Oosten: sy sullen omloopen om het woort des HEEREN te soecken, maer en sullen’t niet vinden.

38 Hebr. opganck. T.w. der Sonne. D. Oosten.

13

Te dien dage sullen de schoone jonckvrouwen, ende de jongelingen, van dorst ³⁹ versmachten:

39 Ofte, beswijcken, beswijmen. Vergel. Hose. 2.2.

14

Die daer sweeren by de ⁴⁰ schult van Samaria, ende seggen; [Soo waerachtich als] uwe Godt ⁴¹ van Dan leeft; ende, de ⁴² wech van ^c Ber-Seba leeft: ende sy sullen vallen, ende niet weder ⁴³ opstaen.

40 D. by d’afgoden, door dewelcke de Israeliten haer schuldich maeckten voor Godt, te Samaria, Dan, etc. daer deselve Afgoden waren opgericht. Vergel. Deut. 9.21. Iesa. 29.9. Hos. 10.8. met d’aenteeck.

41 Ofte, ô Dan.

42 D. de Godt, die te Beer-seba, als Godt, ge-eert ende gedient wort, nae den Godts-dienst, die aldaer gebruycklick is. Siet bov. 5.5. met d’aenteeck. wech, voor, Godts-dienst, Religie, wijse van Godt te dienen, hier in ’t quade, elders in ’t goede. Siet Ierem. 32. op vers 39.

c Amos 5.5.

43 Als bov. 5.2.