Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxxv. Capittel.

Prophetye van de uyterste verwoestingen der Edomiten, om haren geduerigen bitteren haet ende lasteringen tegen Godts volck, ende hare vreuchde over desselven elenden.

1

WYders geschiedde des HEEREN woort tot my, seggende:

2

Menschen kint, ¹ sett u aengesichte tegen ² ’tgeberchte Seïr: ende propheteert tegen het selve.

1 Siet boven 6. op vers 2.

2 Het berchachtich lant der Edomiten, Esaus nakomelingen. Siet boven 25.8, 12, etc.

3

Ende segt tot het selve; Alsoo seyt de Heere HEERE; Siet ick ³ [wil] aen u, ô geberchte Seïr: ende ick sal mijne ⁴ hant tegen u uytstrecken, ende sal u stellen [tot] eene verwoestinge ⁵ ende eenen schrick.

3 Als boven 13.8.

4 Siet boven 14. op vers 9.

5 Ofte, tot de uyterste verwoestinge, ofte, ontsettinge: ofte, verwoestinge ende verwoestinge, als boven 33.28. ende hier onder vers 7.

4

Ick sal uwe steden stellen [tot] eensaemheyt, ende ghy sult eene verwoestinge worden: ende sult weten, dat ick de HEERE ben.

5

Om dat ghy een ⁶ eeuwige ^a vyantschap hebt; ende hebt de kinderen Israëls doen ⁷ wechvloeyen door ⁸ ’t gewelt des sweerts: ter tijt hares ⁹ verderfs, ter tijt der ¹⁰ uyterste ongerechticheyt.

6 Hebr. vyantschap der eeuwicheyt. T.w. tegen mijn volck. Vergel. bov. 25.12. etc. Amos 1.11.

a Ezech. 25.15.

7 Ofte, gestort. D. haer bloet, als water door moorderyen vergoten, ende doen wechvloeyen. Vergel. Psal. 63.11. ende Ierem. 18.21. met d’aenteeck.

8 Hebr. de handen des sweerts. Siet Iob 5. op vers 20.

9 Ofte, ondergancks, door de Chaldeen, die de Edomiten geholpen ofte aengehitst hebben om Ierusalem in den gront uyt te roeyen. Siet Psal. 137.7.

10 Hebr. ongerechticheyt des eyndes, ofte, des uytersten. siet bov. 21. op vers 25.

6

Daerom, [soo waerachtich als] ick leve, spreeckt de Heere HEERE; ick sal u voorseker ten ¹¹ bloede bereyden, ende het ¹² bloet sal u vervolgen: also ghy het ¹³ bloet niet en hebt gehaet, sal u ’t bloet oock vervolgen.

11 D. om gedoodt ofte vermoordt te worden. Siet Gen. 4. op vers 10. ende bov. 16.36. ende 21.32. ofte, ick sal u tot bloet maken. D. u alsoo toerichten, dat het lant vol van u eygen bloet, ende (om soo te spreken) niet als louter bloet sal zijn.

12 D. dootslach ende moort, ende voorts, de dootslagers. ofte, het bloet sal u navolgen, als over al gestort zijnde ende vloeyende.

13 D. moort ende dootslach mijns volcks met lust hebt aengesien, ende gevordert.

7

Ende ick sal ’t geberchte Seïr tot de ¹⁴ uyterste verwoestinge stellen: ende ick sal uyt het selve uytroeyen ¹⁵ dien dieder doorgaet, ende dien die wederkeert.

14 Ofte, enckele verwoestinge. als vers 3. hoewel de Hebr. woorden (zijnde van eenen oorspronck) een weynich verschelen.

15 Ick sal’t soo woest maken, datter niemant woonen noch in ofte uytgaen sal.

8

Ende ick sal sijne bergen met sijne verslagene vervullen: ¹⁶ uwe heuvelen, ende uwe dalen, ende alle uwe stroomen, ¹⁷ in deselve sullen de verslagene van den sweerde ¹⁸ liggen.

16 ô Edom.

17 Ofte, op, by.

18 Als boven 6.7.

9

[Tot] ¹⁹ eeuwige verwoestingen sal ick u stellen, ende uwe steden en sullen niet ²⁰ bewoont worden: also sult ghy weten dat ick de HEERE ben.

19 Hebr. verwoestingen der eeuwicheyt.

20 And. wederkeeren. De sin is, datse niet herbouwt sullen worden om te bewoonen.

10

Om dat ghy segt, Die ²¹ twee volcken, ende die twee landen sullen my geworden, ^b ende ²² wy sullense erflick besitten, ²³ al ware schoon de HEERE daer.

21 Iuda, ende de 10 stammen.

b Psal. 83.13.

22 Siet onder 36.5.

23 Ofte, of schoon de HEERE daer geweest is. D. gewoont heeft. De sin is, over Godt, over al, (als godtloose vyanden spreken) sy sullen voor ons zijn, wy zijnder nu de naeste toe, niemant salse ons konnen ontwenden. And. daer de Heere geweest is, verstaende dit van Iuda, daer des Heeren Tempel geweest was. Vergel. onder 36.2. met d’aenteeck.

11

Daerom, [soo waerachtich als] ick leve, spreeckt de Heere HEERE, Ick sal oock handelen, nae uwen toorn, ende nae uwe nydicheyt, ²⁴ die ghy uyt uwen haet tegen hen hebt te wercke gestelt: ende ick sal by ²⁵ hen bekent worden, wanneer ick u sal ²⁶ gericht hebben.

24 Ofte, gelijck ghy met, ofte, tegen haer gehandelt hebt.

25 By mijn volck, die alsdan sullen bevinden dat ick haer vrient ben, als ick hare doodt-vyanden sal hebben uytgeroeyt.

26 D. gestraft.

12

Ende ghy sult weten, ²⁷ dat ick, de HEERE, alle uwe lasteringen gehoort hebbe, die ghy tegen de bergen Israëls gesproken hebt, seggende, Sy zijn verwoest: sy zijn ons ter ²⁸ spijse gegeven.

27 Ofte, dat ick de HEERE [ben, ende dat] ick etc.

28 Siet Deut. 31. op vers 17.

13

Alsoo hebbet ghy u met uwen mont tegen my ²⁹ groot gemaeckt, ende uwe woorden tegen my ³⁰ vermenichvuldicht: Ick heb ’t gehoort.

29 D. stout ende trotz tegen my gesproken, my met pocchen ende snorcken als gebraveert. Siet van dese manier van spreken Psal. 35. op vers 26.

30 D. veel gesnaters tegen my gevoert. het Hebr. woort Athar ofte gnathar heeft de beteeckeninge van menichte ofte overvloet van woorden, ofte saken, meest in’t goede, wanneer het genomen wort van veel smeecken ende eernstich, ofte heftich bidden, (daer in menichte van woorden gebruyckt wort) ofte overvloet van allerleyen segen, siet Genes. 25.21. Erod. 8.8. etc. Ier. 33.6. maer hier van de trotse Edomiters, in’t quade, van veel gesnaters ende gesnaps, gelijck wanneer yemant (alsmen seyt) de vlagge voert. alsoo is ’t boven 8.11. gebruyckt van den overvloet des Afgodischen reuckwercks.

14

Alsoo seyt de Heere HEERE, ³¹ Gelijck het gantsche lant verblijdt is, ³² [alsoo] sal ick u de verwoestinge aendoen.

31 Gelijck het gantsche lant der Edomiten sich verheugt heeft over Israels verwoestinge, alsoo sal ick haer gantsche lant daerom oock weder verwoesten, siet het volgende vers And. als de gantsche aerde verblijdt is, [dan] sal ick, etc. Dat is, alsser over al blijtschap sal wesen over de weldaden, die ick mijnen volcke sal bewijsen, principalick door den Messiam, Dan sult ghy geplaecht ende verwoest zijn.

32 Dit woordeken is hier tot vervullinge van den sin ingevoecht uyt het volgende vers.

15

³³ Gelijck ghy u verblijdt hebt over de ³⁴ erffenisse des huyses Israëls, om datse verwoest is, alsoo sal ick aen u doen: ’Tgeberchte Seïrs, ende ³⁵ gantsch Edom, sal geheel eene verwoestinge worden: ende sy sullen weten, dat ick de HEERE ben.

33 Hebr. nae uwe blijtschap. Vergel. boven vers 11. ende elders dickwijls.

34 Over de verwoestinge van’t lant Canaan, dat ick Israel (ende niet u) ten erve gegeven hebbe.

35 Gelijck het gantsche lant Edom over Israels elende gejuycht heeft, als in’t voorgaende vers geseyt is.