Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het L. Capittel.

De Heere betuycht, dat hy geen oorsake en is van de verwerpinge der Ioden, maer hare sonden, vers 1. etc met verhael sijner macht, 2. Christus verhaelt hoe getrouwelick dat hy sijn ampt bedient hebbe, 4. selfs met versmaetheyt ende smerten, 6. door de hulpe sijnes hemelschen Vaders, 7. hy vermaent de geloovige Ioden op den Heere te vertrouwen, 10. ende dreycht de godtloose met de helsche smerten, 11.

1

ALsoo seyt de HEERE, ¹ Waer is ² de scheyd-brief van u lieder moeder, daer mede ickse ³ wech-gesonden hebbe? of wie isser van mijne ⁴ schult-eyschers, ⁵ dien ick u vercocht hebbe? siet, om uwe ongerechticheden zijt ghy verkocht, ende om uwe overtredingen is uwe moeder wech gesonden.

1 Godt spreeckt hier de boose Ioden aen, by de welcke het eertijts eenen wyse was, dat sy hare wyven eenen scheyd-brief gaven, als sy nae haren sin niet en waren, Deut. 24.1. Alsoo en heeft Godt met het Ioodsche volck niet gehandelt, dat hyse sonder groote oorsake soude nae Babel hebben wech gesonden, maer sy hebben grouwelick ende menichmael tegen hem gesondicht.

2 Wat het geven van eenen scheydt-brief aengaet. siet Deut. 24. op vers 1.

3 D. verlaten hebbe, dat is hier te seggen, gevanckelick hebbe wech-voeren laten.

4 Of, schult-heeren.

5 Het pleegt by de Ioden geoorlooft ende gebruyckelick te zijn, dat een Vader die verschuldet was, ende niet betalen en konde, mocht sijn dochter tot eene dienst-maecht verkoopen, Exod. 21.7. ende 2.Reg. 4.1. of schoon de kinderen sulcx niet verdient en hadden: maer alsoo en heeft Godt met de Ioden niet gehandelt, maer hy heeftse om hare ongerechticheden verkocht, D. in handen der Babyloniers overgelevert.

2

Waerom quam ick, ende ⁶ daer en was niemant? [waerom] riep ick, ende niemant en antwoordde? ^a is mijne hant dus ⁷ gantsch kort geworden, dat sy niet verlossen en can? of en isser in my geen cracht om uyt te redden? siet, door mijne scheldinge ⁸ make ick de zee drooge, ick stelle de rivieren [tot] eene woestijne, dat haren visch stinckt, om datter geen water en is, ende sterft van dorste.

6 T.w. die mijn woort hoorde, ende gehoorsaemde, doe ick u lieden door de Propheten mijne dienaers liet tot boete roepen, ende mijne genade aenbieden.

a Num. 11.23. Ies. 59.1

7 Hebr. kort wordende kort geworden. als of de Heere seyde, Hebt ghy my daerom niet willen hooren noch gehoorsamen, om dat ghy aen mijne almachticheyt getwijffelt hebt? als of ick u uyt uwe ellende niet soude kunnen verlossen?

8 Gelijck gebleken is aen de roode zee Exo. 14.21. ende aen de Iordane, Ios. 3.16. als of de Heere seyde, Dewyle ick sulcx doen kan, so en ontbreeckt my oock geen macht om u lieden te redden. Van Godts scheldinge, Siet Psal. 9. op vers 6. ende 18.16. ende 104.7.

3

⁹ Ick becleede den hemel met ¹⁰ swartheyt, ende stelle ¹¹ eenen sack [tot] sijn decksel.

9 D. ick overtrecke den hemel met duystere wolcken, alst my belieft. Siet Exod. 20.21.

10 D. donckerheyt.

11 D. een duystere wolcke, als, eenen sack, of hayren kleedt.

4

¹² De Heere HEERE heeft my een tonge ¹³ der geleerden gegeven, op dat ick wete ¹⁴ met den moeden een woort ¹⁵ ter rechter tijt te spreken: ¹⁶ Hy weckt ¹⁷ alle morgen, ¹⁸ hy weckt my de oore, dat ick hoore, ¹⁹ gelijck die geleert worden.

12 Dit spreeckt de Heere Christus, of de Prophete in Christi name, ende verstaet hier door den Heere HEERE, Godt den Vader.

13 D. der gener, die Godes woort wel neerstelick geleert hebben, ende die door sijnen Geest geregeert worden. Siet Mat. 10. vers 19, 20.

14 D. met de gene die in haer gemoet verslagen zijn, die trooste ende verquicke ick. Siet Mat. 11.28.

15 Het Hebr. woort dat hier gebruyckt wort, beteeckent so vele, als yets ter rechter, of ter bequamer tijt spreken, of doen.

16 D. hy maeckt my geduerichlick mijnes ampts indachtich, door de inwendige werckinge sijnes H. Geestes, ende hy maeckt my willich om sijnen wille te doen.

17 Hebr. in morgenstont in morgenstont.

18 D. hy maeckt dat ick sijn woort geerne hoore, ende 't selve recht verstae, hy onderwijst my neerstelick, als een meester sijnen discipel, my leersaem ende onderdanich makende.

19 D. met vlijt ende aendacht, gelijck die doen, die wenschen ende begeeren geleert te worden.

5

De Heere HEERE ²⁰ heeft my de oore geopent, ende ^b ick en ben niet wederspannich, ick en wijcke niet achterwaerts.

20 D. hy heeft my willich ende bequaem gemaekt, om te doen dat hy my beveelt.

b Ioh. 14.31. Phil. 2.8. Heb. 10.5, etc.

6

²¹ Ick geve mijnen rugge den genen die [my] slaen, ende mijne wangen den genen ²² die [my] 't hayr uytplucken: my aengesichte en verberge ick niet ²³ voor smaetheden ende ²⁴ speecksel.

21 De sin is, Ick lyde alle leet, smaet, ende schande, diemen my aendoet, met gedult ende patientie. Siet Mat. 26. vers 27, 67, etc. ende cap. 27. vers 26.

22 Of, die [my] de hayren uyt-pluckten. of, ploten.

23 Of, voor menigerley smaet.

24 Siet de aenteeck. Iob cap. 30. op vers 10.

7

Want de Heere HEERE helpt my, daerom en worde ick niet te schande, daerom ²⁵ hebbe ick mijn aengesichte gestelt als eenen key-steen, want ick weet, dat ick niet en sal beschaemt worden.

25 D. ick overwinne al het leet datmen my aendoet, met stantvasticheyt. Siet gelijcke maniere van spreken Ier. 1.18. ende 15.20. Eze. 3. vers 8, 9.

8

²⁶ Hy is naeby ^c die my rechtveerdicht, wie sal met my twisten? laet ons te samen staen: ²⁷ wie heeft eene rechtsake tegen my? ²⁸ hy come herwaerts tot my.

26 Als of Christus seyde, Godt mijn hemelsche Vader, sal mijne onschult aen den dach brengen, namelijck ten deele door de wonderteeckenen die in mijne doot geschieden sullen, ten deele in mijne opstandinge uyt den grave, ende verhooginge aen sijne rechter-hant. Andre nemen de eerste woorden deses vers aldus, als of Christus seyde, Hy staet my by, ende hy verdedicht my tegen mijne wederpartyders.

c Rom. 8.32, 33.

27 Of, wie heeft met my te rechten? Hebr. wie is een Heere mijnes gerichts. Siet Gen. 14. op vers 13.

28 Of, hy naedere tot my. als of hy seyde, Hy stelle voet by steck.

9

Siet de Heere HEERE helpt my, wie is 't ²⁹ [die] my sal verdoemen? siet, ³⁰ sy sullen altemael als een cleet verouden, de motte salse eten.

29 T.w. met rechte. Hebr. godloos maken sal.

30 T.w. alle mijne tegenpartyders.

[fol. 26r]

10

³¹ Wie isser onder u lieden, die den HEERE vreest, die ³² nae de stemme sijnes knechts hoort? ³³ als hy in de duysternissen wandelt, ende geen lichte heeft; dat hy betrouwe op den name des HEEREN, ende ³⁴ steune op sijnen Godt.

31 Hier spreeckt Christus de vroome ende geloovige Ioden aen.

32 D. mijne stemme, die ick des Heeren knecht ben, als bov. 42.1. ende 49.5.

33 Ofte, die. D. of hy schoon in elende leeft. siet Psal. 23.4. Siet oock Ies. 9.1.

34 D. hy verlate sich op dien Godt, die een genaden-verbont met hem heeft opgericht.

11

³⁵ Siet, ghy alle ³⁶ die een vyer aensteeckt, die u met sprancken omgordet: ³⁷ wandelt in de vlamme van u vyer, ende in de sprancken [die] ghy ontsteken hebt; ³⁸ Dat geschiet u ³⁹ van mijne hant, ⁴⁰ in smerte sult ghylieden liggen.

35 Hier spreeckt Christus de valsche Leeraers aen, te weten, de Schriftgeleerde ende Pharizeen.

36 D. die wijsheyt voor-geeft uyt uwe eygene herten, buyten Godes woort, 't welck alleen het licht onser voeten is: Meynende door uwe eygene wijsheyt ende macht de elende voor te komen, ofte af te wenden.

37 De sin is, Doet wat ghy wilt of meugt, gebruyckt alle uwe konsten, wandelt nae uwe eygene fantasie, dewyle ghy immers in het licht des goddelicken woorts niet en wilt wandelen, 't welck ick u lieden voordrage.

38 Of, sulcx.

39 Door dewelcke ick u rechtveerdelijck overgeve in sulcke verkeertheyt ende verblindinge des herten, Daerom en sult ghy oock de straffen niet kunnen ontgaen.

40 T.w. in helsche pijne, in smerte ende bekommernisse uwer conscientie: Een quade conscientie is een knagende worm, die nimmermeer en sterft.