Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxxviij. Capittel.

Hizkia seer kranck zijnde, wort door den Prophete Iesaia de doot aengeseyt, vers 1. maer op sijn klaechlick gebedt, verkrijcht hy verlenginge van vijftien jaren, 'twelck Godt door een bysonder wonderteecken bevesticht, 4, etc. Hizkie gebedt ende lofsanck tot Godt, 9, etc. verg. 2.Reg. cap. 20. ende 2.Chron. 32.24.

1

¹ IN die dagen wert Hizkia kranck tot stervens toe, ende de Prophete Iesaia de sone van Amoz quam tot hem, ende seyde tot hem: Alsoo seyt de HEERE, Geeft bevel aen uwen huyse, want ghy sult

1 Dat hier verhaelt wort, is geschiet korts na dat het leger der Assyriers van Godt door den Engel verslagen was.

[fol. 19v]

sterven, ende niet leven.

2

Doe keerde Hizkia sijn aengesichte om nae den wandt: ende ² hy badt tot den HEERE.

2 Sijn gebedt volgt hier stracx, van vers 3. Siet 2.Reg. 20.1. etc.

3

Ende hy seyde, Och HEERE, gedenckt doch, dat ick voor u aengesichte in waerheyt, ende met een volkomen herte gewandelt, ende ³ dat goet in uwe oogen is ⁴ gedaen hebbe: ende Hizkia ⁵ weende gantsch seer.

3 Dit is als een getuygenisse van een goede conscientie, berustende alleen op de barmherticheyt Godes, sonder eenige presomtie van eygene gerechticheyt. siet ond. vers 17. ende Ecclesiasticus 48.25, 26.

4 Siet 2.Reg. 18.3. etc.

5 Hebr. weende een groot geween.

4

Doe geschiedde het woort des HEEREN tot Iesaia, seggende:

5

Gaet henen, ende segt tot Hizkia, Soo seyt de HEERE de Godt uwes Vaders Davids, Ick hebbe u gebedt gehoort, ick hebbe uwe tranen gesien: siet ick sal vijftien jaer ⁶ tot uwe dagen toe-doen.

6 D. tot de dagen uwes levens.

6

Ende ⁷ ick sal u uyt de hant des Conincks van Assyrien verlossen, mitsgaders dese stadt, ende ick sal dese stadt beschermen.

7 Godt de Heere belooft desen Coninck, boven de verlanginge sijnes levens, oock ruste ende vrede in sijn Coninckrijcke, ende bescherminge tegen de machtige Assyriers, die wederom een heyrleger hadden mogen op de beenen brengen, om hem te bekrijgen, ende Ierusalem te belegeren.

7

Ende dit sal u een teecken zijn van den HEERE, dat de HEERE ⁸ het woort, dat hy gesproken, heeft doen sal.

8 Of, dese sake.

8

⁹ Siet, ick sal de schaduwe der graden, die met de Sonne in de graden van Achaz [sonne-wijser] nederwaerts gegaen is, tien graden achterwaerts doen keeren: Dies is de Sonne tien graden te rugge gekeert, in de graden die sy nederwaerts gegaen was.

9 Siet de aent. op dit 8. vers passende, 2.Reg. 20. versen 9, 10, 11.

9

[Dit] is de schrift van Hizkia, Coninck van Iuda, doe hy sieck geweest, ende van sijne sieckte ¹⁰ genesen was.

10 Hebr. levendich geworden was. als vers 21.

10

¹¹ Ick seyde, ¹² Van wegen de af snijdinge mijner dagen, ¹³ sal ick tot de poorten des grafs henen-gaen, ¹⁴ ick worde berooft van het overige mijner jaren.

11 D. Ick dacht, ende overleyde by my selven aldus.

12 Ofte, in de afsnydinge mijner dagen. D. doe mijne dagen afgesneden ofte verkort wierden: of, doe my verkondigt wiert, dat mijne dagen haest souden afgesneden worden, Dat is, dat ick haest sterven soude. het is een gelijckenisse genomen van de wevers, die hare webbe afgeweven hebbende, so snyden sy de selve af.

13 D. ick moet haest sterven.

14 D. Het overschot mijner jaren wort my benomen, of men doet my ontbeeren het overschot, of het resterende mijner dagen, D. datter te kort komt aen mijne jaren: T.w. dier jaren, die ick, nae den loop der nature, noch konde leven: Ofte, noch behoorde te leven, gelijck ick my selven hadde ingebeelt.

11

Ick seyde, Ick en sal ¹⁵ den HEERE niet [meer] sien, den HEERE ¹⁶ in den lande der levendigen: ick en sal de menschen niet meer aenschouwen ¹⁷ met de inwoonders der werelt.

15 D. voor den Heere verschijnen in het Heylichdom, ende by den gantschen Godts-dienst, die gedaen wiert als de godtsalige in den Tempel te samen quamen.

16 D. in deser werelt, of, in dit leven. siet dese maniere van spreken oock Iob 28.13. Psal. 27.13. met de aent. als oock Psal. 142.6. ende ond. 53.8.

17 D. by de gene die in de werelt woonen, by de menschen die nu leven. siet Psal. 27.13. ende 116.9.

12

¹⁸ Mijns levens-tijt is ¹⁹ wechgetogen, ende van my wechgevoert, gelijck ²⁰ eenes herders hutte: ick hebbe mijn leven ²¹ afgesneden, gelijck een wever ²² [sijn webbe]: ²³ Hy sal my afsnijden, [als] van ²⁴ den drom, ²⁵ van den dach tot den nacht sult ²⁶ ghy my ²⁷ ten eynde gebracht hebben.

18 Of, mijn leeftijt. And. mijne wooninge, miinen verblijf-tijt. Hebr. dor. siet Psal. 12. op vers 8.

19 Of, wech-geruckt.

20 Die niet vaste noch stedich op eene plaetse en blijft, maer van d'eene plaetse op d'andere gebracht wort, nae gelegentheyt van saken. siet Iob 27.18.

21 Of, afgeknipt, afgescheurt, afgebroken. De sin is, Ick hebbe den Heere, door mijne sonden, daer toe oorsake gegeven, dat hy mijn leven voor den natuerlicken tijt, wil afsnijden.

22 T.w. als hyse afgeweven heeft.

23 T.w. de Heere. hier is veranderinge van persoone, want hy spreeckt van Godt somwijlen inde derde persoone, somwijlen tot Godt, in de tweede persoone.

24 Dit woort beteeckent oock by de Hebreen, een hayr-bant. Cant. 7.5. siet de aent. aldaer. And. als eenen dunnen draet.

25 D. haest, in corter tijt, eer de dach passeert, ende het avont wort. alsoo oock vers 13.

26 ô Heere.

27 Of, af-weven, ende dan af-snyden. alsoo oock vers 13.

13

Ick stelde ²⁸ my voor ²⁹ tot den morgenstont toe: gelijck een Leeuw, alsoo sal ³⁰ hy alle mijne ³¹ beenderen breken: ³² van den dach tot den nacht sult ghy ³³ my ten eynde gebracht hebben.

28 T.w. in mijne gedachten. D. Ick dachte. And. Ick rekende tot den morgen, dat hy als een leeuw alle mijne beenderen soude breken. Ofte aldus: ick stelde my hem voor tot den morgen toe, als een leeuw, dat hy alsoo alle mijne beenderen soude breken. etc.

29 T.w. mach ick leven, of, mochte ick doch tot morgen leven! het volgende nemen andere aldus: [Doch] hy brack gelijck een leeuw, alle mijne beenderen.

30 T.w. Godt. of, sy T.w. de sieckte, of, de elende. Siet Iob 10.16.

31 Siet Iob 7. op vers 15.

32 D. noch heden, eer de nacht komt.

33 D. mijn leven, mijne jaren.

14

Gelijck een Crane [of] swaluwe, alsoo piepede ick; ^a ick ³⁴ kirrede als een duyve: mijne oogen ³⁵ verhieven haer om hooge; ô HEERE, ³⁶ ick worde onderdruckt, ³⁷ weest ghy mijn borge.

a Ies. 59.11.

34 Of, korrede, steende.

35 T.w. nae den hemel, ofte tot Godt dien ick aenriep. And. wierden uytgemergelt, ofte, uytgeschept. D. de krachten mijner oogen wierden verdorven. Of, sy besweken, T.w. van opwaerts ten hemel te sien.

36 Hebr. my is onderdruckinge. T.w. door dese mijne kranckheyt, die my met gewelt soo onderdruckt, dat ick mijnen loop niet en sal kunnen eyndigen, ten zy dat ghy, Heere, u over my ontfermt.

37 D. stelt u tusschen my ende mijne kranckheyt, gelijck sich een borge stelt tusschen den schult-heere ende den schuldenaer, om hem te bevryden dat hy niet in de gevanckenisse geworpen en worde. siet Psal. 119. vers 122. And. weest my lieflick. and. weeft my af, D. streckt mijn leven uyt tot dat ick out ende crachteloos worde, ende door natuerlicke swackheyt sterve, en snijt den draet mijnes levens niet af eer hy ten eynde geloopen is. Een maniere van spreken van de wevers ontleent.

15

³⁸ Wat sal ick spreken? gelijck hy het my heeft toegeseyt, alsoo heeft hy het gedaen: ick sal [nu] ³⁹ al soetkens voorttreden ⁴⁰ alle mijne jaren, ⁴¹ van wegen de bitterheyt mijner ziele.

38 D. hoe sal ick Godt genoechsaem kunnen dancken voor sijne groote genade. Hy heeft my wel de doot laten aenseggen: maer als ick hem badt, heeft hy my het leven wederom genadelick geschoncken: And. wat ick sprack, dat seyde hy my toe, T.w. door den Prophete Iesaiam, vers 5. De sin is, Als ick den Heere badt, dat hy woude mijn borge blyven, of, dat hy my woude af-weven (vers 14). D. dat hy my noch meer jaren woude leven laten, hy heeft het my stracx toe-geseyt.

39 Of, al sachtkens. Siet Psal. 42. op vers 5. Eenige meynen dat het beteeckent eenen sachten voortganck, gelijck wanneer een moeder haer kindeken voort-leydt, Ende dat dit hier de sin zy, Mijne voor-gaende benaeuwtheyt, sal my hier na bedachtsamer doen wandelen. Alsoo wort ter contrarie rassicheyt, gestelt voor onbedachtsaemheyt, of, onvoorsichticheyt, Ies. 32.4.

40 D. mijn leven lanck.

41 Dewijle ick die doodelicke ende bittere smerten dier pijnelicke sieckte hebbe uytgestaen.

16

Heere, ⁴² by dese dingen leeftmen, ende in allen desen is het leven ⁴³ mijnes geestes: want ghy hebt my ⁴⁴ gesont gemaeckt ende my genesen.

42 Of, in, of, door dese dingen, ofte, als eenige, woorden. D. door uwe goedertierenheyt, beloften, ende versegelinge uwer beloften ende weldaden.

43 D. mijner ziele. ende het leven mijner ziele, D. een vrolick ende gerust leven.

44 Of, verquickt, ende levendich gemaeckt. Hebr. my levendich maken. ofte, in't leven behouden. het welcke nae de aert van de hebreeusche tale, so veel is, als, ghy hebt my in't leven behouden, ofte, genesen. D. ghy hebt my mijn voorige sterckte weder gegeven, die ick geheelick verloren hadde in die sware sieckte. Andre verduytschen dit duyster vers ken aldus, die sullen leven, voor de welcke (of, over de welcke) de Heere is, D. welcker beschermer de Heere is, ende alle die daer in zijn, (of, ende alle die in die saken zijn, D. die in sulck eenen staet leven, dat sy Godt met haer hebben) die sullen het selve leven verkrygen dat nu mijn geest heeft. Op dat dit blijcke, maeckt my gesont, ende geneest my.

17

Siet, ⁴⁵ in vrede is my de bitterheyt bitter geweest, ⁴⁶ maer ghy hebt mijne ziele lieflick omhelst, datse in ⁴⁷ de groeve der verteeringe niet en quame: want ghy hebt ⁴⁸ alle mijne sonden ⁴⁹ achter uwen rugge geworpen.

45 T.w. na dat ghy my vrede gegeven hadt, namelick door het verdelgen der Assyriers, so quam my eene bitterheyt, te weten, dese sware sieckte. And. op den vrede, D. stracx na den vrede. And. tot vrede, D. op dat het ten besten dienen soude, quam my eene bittere bitterheyt over, T.w. die sware kranckheyt.

46 And. maer het heeft u behaecht, mijne ziele, D. my [te verlossen] uyt de groeve der verteeringe.

47 D. het graf, daer in het doode lichaem van de wormen opgegeten ende verteert wort.

48 Door de welcke ick dese kranckheyt ende andre straffen verdient hebbe. hadde hy niet gesondicht, so en soude hy geene kranckte hebben gehadt, noch gestorven zijn: Want de doot met alle aenclevende elenden haren oorspronck hebben uyt de sonde. Daerom spreeckt Christus, Sone uwe sonden zijn u vergeven, staet op, etc.

49 D. ghy hebtse my vergeven, also datse niet meer voor uwe oogen komen en sullen.

18

Want ⁵⁰ het graf en sal u niet loven, ⁵¹ de doot en sal u [niet] prijsen: die in den cuyl nederdalen, en sullen op uwe waerheyt niet ⁵² hopen.

50 D. de doode in het graf en konnen uwen lof niet verkondigen hier in deser werelt by de levende. Siet Psal. 6.6. ende 30.10. ende 88.11. ende 115.17.

51 D. de doode. And. de helle, D. die in de helle, ofte in het graf zijn.

52 Of, wachten, of, vertrouwen.

19

De levende, de levende, die sal u loven, gelijck ick heden [doe], de vader sal de kinderen ⁵³ uwe waerheyt bekent maken.

53 Of, van uwe waerheyt kennisse doen hebben. Het Hebr. woordeken el wort oock voor eth gevonden. Ende uwe waerheyt, D. dat ghy my hebt gesont gemaeckt, gelijck ghy my belooft hebt.

20

De HEERE ⁵⁴ was [gereet] om my te verlossen: daerom sullen wy op mijn snarenspel spelen, alle de dagen onses levens, in den huyse des HEEREN.

54 Of, is gecomen om my te verlossen, of, sal my verlossen, of, heeft my verlost.

21

Iesaia nu hadde geseyt, ^b Laetse nemen eenen clomp vygen, ende tot een plaester ⁵⁵ op het geswel maken, ende hy sal genesen.

b 2.Reg. 20.7.

55 Of, op de sweere, T.w. des Conincks Hizkia.

22

Ende Hizkia hadde geseyt, ⁵⁶ Welck sal het teecken zijn, ⁵⁷ dat ick ten huyse des HEEREN sal opgaen?

56 Dit en versocht hy niet door ongeloove, of mistrouwen op de beloften Godes, maer op dat sijn geloove daer door mochte versterckt worden, also die belofte geheelick scheen te stryden met Godes dreygement, vers 1.

57 D. dat ick sal gesont worden, ende in het huys des Heeren gaen, om hem in het midden sijner Gemeynte voor mijne gesontheyt te loven ende te dancken. Dit is geschiet ten derden dage, nae de belofte Godes door Iesaiam. 2.Reg. 20.5.