Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxij. Capittel.

Eliphaz verklaert, dat Godt van des menschen vroomicheyt geen profijt en heeft, vers 1, etc. ende hem niet en straft uyt vreese van hem, 4. beschuldigt Iob van vele misdaden, om de welcke hy van Godt gestraft wort, 5. selfs oock van de verloocheninge der Goddelicker voorsichticheyt, 12. houdt hem voor, dat Godt in alle tijden de godtloose gestraft heeft, 15. vermaent hem tot bekeeringe, 21. met belofte van Godts genadigen segen, 23.

1

DOe antwoordde Eliphaz de Temaniter, ende seyde:

2

¹ Sal oock een man Gode profijtelick zijn? ² maer voor hem selven sal de verstandige profijtelick zijn.

1 Hy wil seggen: Neen. Psal. 16.2. Daerom en hebt ghy u niet soo seer te beroemen over uwe vroomicheyt; want hy en heeft geen profijt daer van, 'tzy dat ghy vroom zijnde lijdt, ofte godtloos zijnde welvaert. Een wijs mensche kan hem selven deucht doen, maer niet Gode, die in hemselven de volle genoechsaemheyt is van alle goet. siet Gen. 17.1. op de woorden Godt Almachtich. ende verg. onder 35.7, 8.

2 And. als hy, te weten de mensche, nut is, sal hy, te weten Godt, daer door voorspoedich zijn, ofte welvaren?

3

³ Ist voor den Almachtigen ⁴ nuttic-

3 And. ist den Almachtigen welgevallich, ofte behagelick, dat ghy u rechtveerdicht?

4 Hebr. lust, ofte begeerte, vermakinge. 'twelck hier soo veel is als profijt, (om dat profijtelicke saken begeert worden) als blijckt uyt het voorgaende ende navolgende: alwaer het woort eygentlick beteeckenende begeerte, voor gewin genomen wort.

[fol. 241r]

heyt, dat ghy rechtveerdich zijt? ofte gewin, dat ghy ⁵ uwe wegen volmaeckt?

5 Dat is, u leven vromelick aenstelt. Het tegen-deel is, sijnen wech verdreven, Genes. 6.12. ende sijne wercken verderven, Zephan. 3.7.

4

⁶ Ist om uwe vreese, dat hy u bestraft? dat hy met u ⁷ in't gerichte komt?

6 D. om dat hy u vreest, dat ghy hem soudt mogen beschadigen, ende leet doen: gelijck Iobs woorden bov. 7. vers 12. soo souden mogen getrocken worden. ofte, om dat ghy hem vreest, dat is, door eene religieuse Godtvruchticheyt voor oogen hebt. De vrage van Eliphaz loochent sterckelick, willende seggen, dattet daerom niet en was, maer om 't gene dat verhaelt wort in't volgende vers.

7 T.w. om u te veroordeelen, ende te straffen. alsoo, Psal. 143.2.

5

Is niet uwe boosheyt ⁸ groot? ende uwer ongerechticheden geen eynde?

8 Ofte, vele: te weten, daerom ghy gestraft wort. uyt de grootheyt, ende veelheyt sijner straffen, besluyt Eliphaz qualick de grootheyt, ende veelheyt van Iobs misdaden.

6

⁹ Want ^a ghy hebt uwen ¹⁰ broederen ¹¹ sonder oorsake pant afgenomen, ende de kleederen ¹² der naeckten hebt ghy uytgetogen.

9 Hy wil seggen: Het moet zijn, dat ghy u met eenige deser misdaden, die ick nu gae verhalen, ofte met alle, besoedelt hebt, om dat ghy soo vreeselick van Godt gestraft wort.

a Exod. 22.26, 27. Deut. 24.6, 10, etc.

10 D. bloetvrienden. Siet Genes. 24. op vers 27.

11 D. ten onrechten, t.w. alst niet noodich en was; ofte om dat ghy te pande genomen hebt, dat ghy niet en moestet te pande nemen; ofte om dat ghy meer genomen hebt, dan het geleende weerdich was, ofte om dat ghy betaelt zijnde, het pant noch behouden hebt, dat genomen hebbende niet soo seer om u te versekeren, als het goet uwes naesten in u gewelt te krijgen. Siet Exod. 22.26, 27. Deut. 24.6, 10, etc.

12 D. die van armoede by nae naeckt waren. Soo worden de arme genoemt, Ies. 58.7. ofte die door het uyt-rooven harer goederen arm gemaeckt wierden.

7

Den moeden en hebt ghy geen water te drincken gegeven; ende vanden hongerigen hebt ghy het broot onthouden.

8

Maer wasser een man ¹³ van gewelt, voor dien was het lant, ende een ¹⁴ aensienelick persoon woonde daer in.

13 Hebr. een man des arms; dat is, die gewelt pleechde, ende de lieden verdruckte: voor dien steldet ghy het lant open. Vergel. dese maniere van spreken met de aenteeck. boven c. 11. op vers 2. Arm voor gewelt, alsoo ond. 35.9. ende 38.15.

14 Hebr. aengenomen van aengesichte. D. diemen om eenige uyterlicke hoedanicheyt voor andere stelde, die van geringer aensien waren. Siet van dusdanige aenneminge, ofte aensien, Levit. 19. op vers 15.

9

De weduwen hebt ghy ledich wech gesonden, ende de ¹⁵ armen der weesen zijn verbrijselt.

15 Verstaet alle de hulpe, ende sterckte, die noch voor de weesen overich was. Siet 2.Chron. 32. op vers 8.

10

Daerom zijn ¹⁶ stricken rontom u: ende vervaertheyt heeft u haestelick beroert.

16 T.w. der elenden, ende tegenheden, die u omvangen, ende verwerren, als een strick. Vergel. bov. 18.8, 9, etc. ende 19.6. met de aenteeck.

11

Ofte ghy ¹⁷ en siet de duysternisse niet; ende ¹⁸ des waters overvloet bedeckt u.

17 D. en begrijpt niet, alsoo ghy wel behoordet, de elende daer in ghy steeckt. ende de oorsaken van dien, te weten, de sonden, waer van in't voorgaende. Duysternisse, voor elende. siet Gen. 15. op vers 12. voor sonden, Ies. 5.20. Eph. 5.11.

18 Verst. de selve elende: want de woorden water, vloet, stroomen, etc. worden dickwils voor allerley tegenspoet genomen. siet 2.Sam. 22. op vers 17.

12

¹⁹ Is niet Godt ²⁰ [in] de hoochte der hemelen? siet doch ²¹ het opperste der sterren aen, ²² datse verheven zijn.

19 Na dat Eliphaz den vroomen Iob in het voorgaende eenige sonden opgetegen heeft, die hy tegen sijnen naesten begaen soude hebben, so beswaert hy hem nu noch met het gene, dat hy regel-recht tegen Godt, in't loochenen van sijn eeuwige voorsienicheyt, gesondicht soude hebben: nae welcken sin de woorden van dit vers, Iobs woorden souden zijn. Anders konnense verstaen worden van de woorden Eliphaz, daer mede hy Iob soude vermanen, dat Godt, die hooge geseten is, ende leege siet, wel waernemen kan, wien hy het goet, ofte quaet wil toesenden: het welcke wel recht gesproken is, doch op den persoon van Iob qualick gepast.

20 D. is Godt niet de alderhoochste, ende heeft hy niet sijne wooninge boven alle sichtbare schepselen, ja oock boven de sterren?

21 Hebr. het hooft.

22 T.w. om daer uyt te versinnen, hoe hooge dat Godt is, die noch veel hooger is, dan de sterren.

13

Daerom ²³ segt ghy, Wat weetter Godt van? sal hy door de ²⁴ donckerheyt oordeelen?

23 Iob en hadde dit alsoo niet geseyt, maer Eliphaz verdraeyende Iobs propoosten, heeft dit verkeerdelick daer uyt getrocken.

24 Verstaet door dese, het gene dat tusschen de hoochste woonstede Godts, ende dese aerde begrepen is, waer onder zijn de wolcken, ende dicke nevelen, door de welcke, om dat de menschen niet sien en konnen, oordeelt het verdorven verstant des menschen, dat Godt oock daer door niet sien en kan, wat hier in dese werelt omgaet. Dit ongerijmt oordeel heeft Eliphaz ten onrechten Iob toegeschreven; gelijck oock dat volcht in't naeste vers.

14

De wolcken zijn hem eene verberginge; dat hy niet en siet: ende ²⁵ hy bewandelt den omganck der hemelen.

25 D. hy bemoeyt hem in de regeringe der werelt met de hemelsche, ende algemeene dingen, niet met de aerdsche, ende de particuliere.

15

Hebt ghy ²⁶ het padt der eeuwe waergenomen; dat de ongerechtige lieden betreden hebben?

26 D. den voorigen ganck, dien de godtloose van outs af tot haer verderf ingegaen zijn. Alsoo ist woort eeuwe, ofte, eeuwicheyt genomen, Iesa. 57.11. Ierem. 2.20. ende 28.8.

16

Die ²⁷ rimpelachtich gemaeckt zijn, als 't de ²⁸ tijt niet en was: een vloet is [over] haren gront uytgestort:

27 And. uytgeroeyt, ofte, afgesneden zijn. Hier door verstaen sommige in't gemeen de plagen ende oordeelen Godts over de godtloose, die dickwils vergeleken worden by water, als hier, ende by vyer, als vers 20. sommige nemen't in't bysonder op den Suntvloet.

28 T.w. de volle tijt hares levens, tot den welcken sy nae den loop der nature, ende den staet harer gesontheyt hadden konnen geraken, sose niet door eene geweldige doot van versmooringe waren omgekomen: vergel. Psal. 54.24.

17

^b Die seyden tot Godt, ²⁹ Wijckt van ons: ende wat hadde de Almachtige hen gedaen?

b Iob 21.14.

29 Dit zijn de woorden die Iob te vooren verhaelt hadde van de godtloose, die in rijckdom, ende weelde out wierden, bov. 21.14. De selve keert nu Eliphaz tot sijn propoost, seggende, dat de boose door plagen in't gemeyn, ofte den Suntvloet in't bysonder, omgekomen waren, om datse dese woorden gesproken hadden.

18

Hy hadde immers hare huysen met goet vervult: ^{c 30} daerom ³¹ is de raet der godtloosen verre van my.

c Iob 21.16.

30 Dese woorden hadde Iob oock gebruyckt bov. 21.16. maer Eliphaz schijntse te vernieuwen, met dese meyninge, datse hem beter betaemden, dan Iob, dien hy voor godtloos hielt.

31 Ofte, zy.

19

^{d 32} De rechtveerdige sagen't, ende ³³ waren blijde: ende ³⁴ de onschuldige bespottede haer.

d Psal. 107.42.

32 N. Noach, met de sijne: want dese woorden behooren noch (nae sommiger gevoelen) tot de historie van den Suntvloet.

33 T.w. niet in den onderganck der godtloosen, maer in't bewijs van Godts rechtveerdicheyt tegen de selve, ende sijne barmherticheyt tegen hen selven.

34 Naeml. Noach.

20

Dewijle ³⁵ onsen stant niet verdelcht en is; maer het ³⁶ vyer haer ³⁷ overblijfsel verteert heeft.

35 D. het leven, ende welvaren der gener, die vroom waren, ende Godt vreesden: onder de welcke Eliphaz sich mede rekent, om dat hy sich hielt eenen van hare navolgeren, ende metgesellen in de godtvruchticheyt.

36 Verst. het vyer der godtlicker gramschap, ende wrake. Alsoo Deut. 32.22. Psal. 18.9. Iesa 26.11. ende 66.16. Ezech. 22.31. ofte, de tegenheyt, die uyt Godts gramschap komt, bov. 15.34. sommige verstaen't specialick vande uytroeyinge van Sodoma ende Gomorra.

37 And. hare uytnementheyt.

21

Gewent u doch ³⁸ aen hem, ende ³⁹ hebt vrede: ⁴⁰ daer door sal u ⁴¹ het goede overkomen.

38 N. aen Godt, te weten, om hem oprechtelick te vreesen, ende te dienen als uwen Heere, ende Vader.

39 T.w. door geduldicheyt in't tegenwoordige lijden, ende hope van toekomende verlossinge. Het woort vrede beteeckent de inwendige, ende geestelicke gerusticheyt des herten, als Iud. 6.23. ende 19.20. Iesa. 57.21. Col. 3.15. Ofte, ghy sult vrede hebben, dat is, welvaren, ende voorspoet hebben. Siet Genes. 37. op vers 14.

40 Andere, daer in, ofte, in die [dingen] is uwe inkomste goet.

41 Vergel. bov. 21.13. ende de aent.

22

Ontfangt doch de ⁴² wet uyt ⁴³ sijnen mont: ende lecht sijne redenen in u herte.

42 And. leeringe.

43 N. Godes. Verst. door den mont Godts sijn Woort, ofte sijne dienaren, die sijn Woort verkondigen. Siet Ies. 11.4. 2.Thess. 2.8.

23

So ghy u ^e bekeert tot den Almachtigen, ghy sult ⁴⁴ gebouwt worden; doet het onrecht verre van uwe ⁴⁵ tenten.

e Iob 8.5, 6.

44 D. herstelt worden in uwen voorigen staet, ofte, door segen, ende voorspoet opkomen. 'T woort bouwen wort alsoo genomen, Psal. 28.5. Ier. 12.16. ende 31.4. Mal. 3.15. Vergel. Genes. 16. op vers 2. ende bov. 5.44.

45 D. huysen, ende wooningen, siet 2.Reg. 13. op vers 5.

24

Dan sult ghy ⁴⁶ het gout op het stof leggen: ende ⁴⁷ het [gout van] Ophir by den ⁴⁸ rotz-steen der beken:

46 D. seer overvloedigen rijckdom vergaderen. Het gout op, ofte by het stof te leggen schijnt soo veel te zijn, als gout gelijck stof op te hoopen: ofte het gout door den geweldigen overvloet, diemen heeft, te achten als stof, datmen met de voeten betreedt, ende datmen niet en behoeft met vaste bewaringe te versekeren. And. men sal het gout op het stof leggen. D. Godt sal door sijnen segen u het gout lichtelick laten voor-komen.

47 Siet 1.Reg. 9. op vers 28.

48 Dat is, niet in hooge, ende vaste plaetsen, daer het soude mogen schijnen wel bewaert te zijn; maer in't leege aen de voet eenes rotzsteens, daer tegen stercke stroomen vloeyen, die lichtelick ontdecken, ende oock wechnemen konnen, dat daer by licht. De sin is, dat hy het gout in sulcken overvloet soude hebben, dat hy't niet veel achten soude, ende weynich besorcht zijn, om wel te bewaren.

25

Ia de Almachtige sal uw' ⁴⁹ overvloedich gout zijn: ende u ⁵⁰ krachtich silver zijn.

49 Het Hebr. woordeken staet in't getal van velen, daer mede de overvloet te kennen gegeven wort. And. uwe bescherminge.

50 Hebr. silver der krachten.

26

Want dan sult ghy u over den Almachtigen verlustigen: ende ghy sult ⁵¹ tot Godt u aengesichte opheffen.

51 D. hem vrymoedelick aenbidden, ende alle goet van hem verwachten.

27

Ghy sult tot hem eernstelick bidden, ende hy sal u verhooren: ende ghy ⁵² sult uwe geloften betalen.

52 D. dewijle hy weldadich sal zijn tegen u, vervullende uwe begeerten, so sult ghy oock hem danckbaer zijn, u in sijne weldaden verheugende. Vergel. Psal. 50.14. ende 61.9.

28

Als ghy eene sake besluyt, so sal sy u ⁵³ bestendich zijn: ende ⁵⁴ op uwe wegen sal het licht schijnen.

53 D. sy sal in't werck gestelt worden, ende u vast blijven. Alsoo Num. 30.4. Iesa 7.7. ende 8.10.

54 D. uwe handelingen, wercken, ende daden, sullen door den segen des Heeren voorspoedich zijn.

29

⁵⁵ Alsmen [yemant] vernederen sal, ende ghy ⁵⁶ seggen sult, 'Tzy verhooginge; dan sal [Godt] ⁵⁷ den nederigen van oogen ^f behouden.

55 D. Als yemant vernedert sal worden, te weten, door eenige elende, ende tegenspoet.

56 Dat is, bidden sult met vyerige gebeden tot Godt, dat hy weder uyt sijn lijden verhoocht, ende verlost soude mogen worden.

57 Hebr. den neder-gebogenen, ofte geslagenen van oogen. Stelt hier tegen de hooge oogen, vande welcke siet, Prov. 6.17.

f Prov. 29.23.

30

[Ia] hy sal dien bevrijden, ⁵⁸ die niet onschuldich en is, want hy wort bevrijdt ⁵⁹ door de suyverheyt uwer ⁶⁰ handen.

58 D. niet alleen de vroome, maer oock de onvroome, ende schuldige sal Godt door u gebedt helpen. Genes. 18.32. and. een onschuldige sal een eylant bevrijden. ofte: hy sal het eylant des onschuldigen bevrijden.

59 Verst. de gebeden, die met opheffinge der handen geschieden, komende uyt een geloovich, ende oprecht herte, 1.Tim. 2.8.

60 Hebr. Palmen.