Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het v. Capittel.

Het volck klaegt over den overlast van woecker ende panden, vers 1, etc. Nehemia wort daer over seer verstoort, bestraft de Groote, overtuychtse, ende doetse beloven ende sweeren, datse daer van sullen afstaen, 6. verhaelt sijn eygen exempel, ende hoe hy, niet tegenstaende sijne sware hofhoudinge, het recht des Lant-voogts noyt gevordert en hebbe, om de Gemeynte niet te beswaren, 14.

1

MAer het geroep des volcks ende harer wijven was groot; tegen hare ¹ broederen, de Ioden.

1 Verst. voor’t meeste deel, de rijcke ende machtige, die met woeckeren ende panden de gemeente uytsogen, ende verdruckten, als volcht.

2

Want daer waren, die seyden; Onse sonen, ende onse dochteren, wy, zijn vele: ² Daerom hebben wy koorn opgenomen, op dat wy eten ende leven.

2 And. Laet ons dan koorn op nemen, etc.

3

Oock warender die seyden; Wy verpanden onse ackers, ende onse wijngaerden, ende onse huysen, op dat wy in desen ³ honger koorn mogen opnemen.

3 Dese dierte ende noot des volcks kan eensdeels daer uyt gesproten zijn, datse geduerende dit bouwen, hare huys-sorge hebben moeten nalaten: anderdeels, om datse uyt vreese des vyants van buyten niet konden in halen.

[fol. 222r]

4

Desgelijcks warender die seyden; Wy hebben gelt ontleent ⁴ tot des Conincks cijns; [op] onse ackers, ende onse wijngaerden.

4 Om dien te mogen betalen. Siet daer van Ezr. 4.13. hier van waren alleen de Priesteren, Leviten, ende andere bedienaers des Tempels vry, Ezr. 7.24.

5

Nu is doch onse ⁵ vleesch als het vleesch onser broederen, onse kinderen zijn als hare kinderen: ende siet, wy onderwerpen onse sonen, ende onse dochteren, tot ⁶ dienst-knechten; ja daer zijn eenige van onse dochteren onderworpen, ⁷ datse in de macht onser handen niet en zijn: ende andere hebben onse ackers, ende onse wijngaerden.

5 D. wy gelden voor Godt soo veel als sy, want wy soo wel als sy, Abrahams zaet ende Godts bont-genooten zijn.

6 Verstaet daer by: ende dienstmaechden.

7 And. ende het en is inde macht onser handen niet [die te lossen:] want, etc.

6

Doe ick nu haer geroep, ende dese woorden hoorde, ⁸ ontstack ick seer.

8 Hebr. my ontstack seer, t.w. de toorn.

7

Ende mijn herte beraetslaechde in my; daerna twistede ick met de ⁹ Edelen, ende met de Overheden, ende seyde tot hen; Ghylieden ¹⁰ vordert ¹¹ eenen last, een yegelick van sijnen broeder: voorts ¹² leyd’ ick eene groote vergaderinge tegens hen.

9 Hebr. witten. Siet bov. 2. op vers 16.

10 Ofte, lecht op, perst af, overdringt. And. ghy leent, een yeder sijnen broeder. [met] last. ende soo in’t volg.

11 Verst. door desen last, den woecker, ende de versettinge ofte verpandinge van goederen ende menschen.

12 Hebr. eygentlick, ick gaf, dat is, ick stelde eene groote by-een-komste aen.

8

Ende ick seyde tot hen; Wy hebben onse broederen, de Ioden, die aen de Heydenen ¹³ verkocht waren, ¹⁴ nae ons vermogen ¹⁵ wedergekocht: ende soudet ghylieden oock uwe broederen vercoopen, ofte souden sy aen ons verkocht worden? Doe swegen sy, ende en vonden geen antwoort.

13 Dit was, vermoedelick, van de Babyloniers gedaen.

14 Hebr. nae de genoechsaemheyt in, ofte, by, ofte, onder ons, dat is, soo veel ons mogelick was.

15 Siet Lev. 25.47, 48, 49.

9

Voorts seyde ick, De sake en is niet goet, die ghylieden doet: Soudet ghy niet wandelen in de vreese onses Godts, om ¹⁶ de versmadinge der heydenen, onser vyanden?

16 D. om den heydenen, die Godes ende onse vyanden zijn, geene oorsake te geven van Godts naem te lasteren, ende ons smadelick te verwijten, dat wy aen malkanderen doen, ’tgene wy in haer mispresen ende gehaet hebben.

10

Ick, mijne broederen, ende mijne Iongens, ¹⁷ vorderen wy oock gelt ende koorn van hen? laet ons doch desen ¹⁸ last nalaten.

17 Siet op vers 7. Nehemia wil seggen, dat hy de gemeente in alle manieren verschoonde, ende dat sy desgelijcx behoorden te doen.

18 Als bov. vers 7.

11

Geeft hen doch als heden weder, hare ackers, hare wijngaerden, hare olijfgaerden, ende hare huysen: ende het ¹⁹ hondertste [deel] van den gelde, ende van het koorn, den most, ende de olye, ²⁰ die ghy hen hebt afgevordert.

19 Dit hadden zy genomen van hare broederen, tegen de wet, Exod. 22.25. Levit. 25.36. Deut. 23.19.

20 And. die ghy hen geleent hebt.

12

Doe seyden sy, Wy sullen’t wedergeven, ende van hen niets soecken, wy sullen alsoo doen, als ghy segt: Ende ick riep de ²¹ Priesteren, ende deedse sweeren, dat sy doen souden nae dit woort.

21 Om den eedt hen af te nemen, ofte, om getuygen daer van te zijn, ende door haer tegenwoordicheyt de conscientien te meer voor Godt te verplichten. siet 1.Reg. 8.31, 32. Num. 5.19.

13

Oock ²² schuddede ick mijnen ²³ boesem uyt, ende seyde; Alsoo schudde Godt uyt allen man, die dit woort niet sal bevestigen, uyt sijnen huyse, ende uyt sijnen ²⁴ arbeyt, ende hy zy alsoo uytgeschuddet ende ledich: ende de gantsche gemeente seyde, ²⁵ Amen, ende sy presen den HEERE; Ende het volck dede nae dit woort.

22 Eene ceremonie by den eedt ende vervloeckinge te dier tijt gebruyckt.

23 And. mijnen arm. dat is, mijne mouwe: ofte, ick schuddede mijnen mantel uyt, mijnen arm met eenen uytstreckende.

24 D. uyt sijn goet ende have, die hy met sijnen arbeyt mach hebben verkregen.

25 Siet Num. 5. op vers 22.

14

Oock van dien dage af, dat ²⁶ hy my bevolen heeft, haren Lantvoocht te zijn in den lande Iuda, van den twintichsten jare af, tot het twee-ende-dertichste jaer des Conincks ²⁷ Arthahsasta, zijnde twaelf jaren, en hebbe ick met mijne broederen, het ²⁸ broot des Lant-voochts niet gegeten.

26 De Coninck Arthahsahsta, ofte, Godt door den Coninck.

27 Siet Ezr. 6. op vers 14.

28 D. het onderhout, dat de Coninck den Lant-voochden heeft toegeleyt, ende ick soo wel als mijne voorsaten hadde mogen genieten.

15

Ende de voorige Lant-voochden, die voor my geweest zijn, hebben het volck beswaert, ende van hen genomen aen broot ende wijn, ²⁹ daer na veertich silvere ³⁰ sikelen; oock heerschten hare Iongens over het volck: Maer ick en hebbe alsoo niet gedaen, om der vreese Godes wille.

29 Ofte, beneffens, behalven.

30 T.w. voor elcken dach. Van sikelen, siet Gen. 20. op vers 16.

16

Daer toe heb ick oock aen’t werck deses muers ³¹ verbetert, ende wy en hebben geen lant gekocht: ende alle mijne Iongens zijn aldaer ³² versamelt geweest tot het werck.

31 Als bov. c. 4. doorgaens.

32 De eene helft om te arbeyden, de andere helft om wacht te houden in de wapenen. Siet bov. 4.16.

17

Oock zijn der Ioden ende der Overheden hondert ende vijftich man, ende die van de Heydenen, die rontom ons zijn, tot ons ³³ quamen, aen mijne tafel geweest.

33 Om den Godts-dienst by te woonen, ofte noodige advijsen over te brengen.

18

Ende dat voor eenen dach bereydt wert, was een osse, [ende] ses uytgelesene ³⁴ schapen, oock werden my vogelen bereydet, ende binnen tien dagen ³⁵ van ³⁶ allen wijn seer veel: Noch heb ick ³⁷ by desen het ³⁸ broot des Lantvoochts niet gesocht, om dat de dienstbaerheyt swaer was over desen volcke.

34 Geyten daer onder begrepen.

35 Verstaet daer by, werter provisie gedaen: ofte, men schonck om den tienden dach wijn, sonder mate, daermen anders den selven ordinaerlick by sekere mate gaf.

36 D. allerley.

37 D. aldus doende, niet tegenstaende dat ick sulcke onkosten dede.

38 Als bov. vers 14.

19

^a Gedenckt mijner, mijn Godt, ten goede: ³⁹ alles wat ick aen desen volcke gedaen hebbe.

a Nehem. 13.22.

39 Niet om dat ick daer mede yets verdient hebbe, maer om dat ghy genadichlick ende seer mildelick belooft hebt te beloonen, wat men goets aen u volck doet. Vergel. c. 13. vers 22.