Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xj. Capittel.

Alle de Israeliten vergaderen te Hebron, vers 1, etc. ende salven David tot Coninck over haer, 3. Daerna trecken sy t’samen nae Ierusalem, 4. David overwint die stadt, 5. door Ioab, 6. David gaet op den burcht te Ierusalem woonen, 7. Die stadt wort vernieuwt, 8. David wort dagelicx grooter, 9. Voorder worden verhaelt de Helden, ende voornaemste Overste Davids, ende hare kloecke daden, 10. Als zijn Iasobam, 11. Eleazar, 12. Davids lust om water te mogen drincken uyt den born-put onder de poorte Bethlehems, 17. ’t welck hem die drie Helden halen, doch hy en woudet niet drincken, 18. Abisar is de derde onder die Helden, 20. Benaja verslaet twee Leeuwen, 22. ende eenen grooten Egyptischen man, 23. Helden onder het krijchs-volck, 26.

1

^a DOe vergaderde sich ¹ gantsch Israël tot David nae Hebron, seggende, Siet, ² wy zijn u gebeente ende u vleesch.

a 2.Sam. 5.1.

1 Niet dat alle ende een yegelick persoon des gantschen Israels zy vergadert geweest, maer neffens een groote menichte van de gemeynte, oock de Outste des volcks, ende de hoofden der stammen. vers 3. Siet ond. cap. 12.23. So dat dit als een vergaderinge van Staten geweest is, na de doot Isbosets.

2 D. uwe maechschap ende bloet-verwanten, Siet de aenteeck. op Genes. 29.14.

2

Selfs oock ³ te vooren, doe Saul noch Coninck was, ^b hebt ghy Israël uyt-geleydt, ende ingeleydt: Oock heeft de HEERE uwe Godt tot u geseyt, Ghy sult mijn volck Israël ⁴ weyden, ende ghy sult Voorganger zijn van mijn volck Israël.

3 Hebr. oock gisteren, oock eer-gisteren, oock doe Saul noch Coninck was, etc.

b 1.Sam. 19.8.

4 T.w. gelijck een herder sijne schapen weydet, Siet Psal. 78.71. De Coningen worden dickwils herders des volcks genoemt.

3

Oock quamen alle Outste in Israël tot den Coninck nae Hebron, ende David maeckte een verbont met haer te Hebron, voor het aengesichte des HEEREN: Ende sy salfden David ten Coninck over Israël, ^c nae het woort des HEEREN ⁵ door den dienst Samuels.

c 1.Sam. 16.

5 Hebr. door de hant.

4

Ende David tooch henen, ende ⁶ gantsch Israël, nae Ierusalem, welcke is Iebus: ^d want daer waren de Iebusiten de inwoonders des lants.

6 D. eenige van het krijchsvolc uyt alle de stammen Israels, siet ond. cap. 12.23.

d 2.Sam. 5.6.

5

Ende de inwoonders van Iebus seyden tot David, Ghy en sult hier niet inkomen: David dan noch wan ⁷ de burcht Zions, welcke is de Stadt Davids.

7 T.w. de burch die op den berch Zions lach.

6

Want David seyde, Al die de Iebusiten ten eersten slaet, sal tot ⁸ een Hooft, ende tot een Overste worden: Doe beklomse Ioab de sone Zeruja ten eersten, daerom wert hy tot een Hooft.

8 Een hooft is hier te seggen, een Generael over al het krijchs-volck.

7

David nu woonde op de burcht, daerom hietmense de Stadt Davids.

8

Ende hy bouwde de Stadt rontom, van Millo af, ende rontom henen: Ende Ioab ⁹ vernieuwde het overige der stadt.

9 Hebr. Hy maeckte levendich. D. hy vernieuwde, of hy heelde, repareerde, of verbeterde ’t vervallene. And. liet leven.

9

Ende David ¹⁰ ginck geduerichlick voort, ende wert groot, want de HEERE der heyrscharen was met hem.

10 Hebr. ginck gaende, groot wordende.

10

Dese ^e nu waren de hoofden der helden, die David hadde, die haer dapper by hem gedragen hebben ¹¹ in sijn Coninckrijck by geheel Israël, ¹² om hem Coninck te maken, ^f nae het woort des HEEREN over Israël.

e 2.Sam. 23.8.

11 D. in den handel belangende het Coninckrijcke. Daer in hebben sich die mannen by alle de Israeliten dapperlick ende kloeckelick gedragen, insonderheyt in het innemen van Iebus.

12 D. dat hy die te vooren door Samuel tot Coninck gesalft was, na de doodt Sauls in het Coninckrijcke gestelt ende bevesticht mochte worden: Daer toe hebben hem dese helden geholpen tegen sijne vyanden.

f 2.Sam. 16.1, 12.

11

¹³ Dese nu zijn van het getal der helden die David hadde: ¹⁴ Iasobam de sone Hachmoni was het hooft der dertigen, die sijn spiesse tegens drie hondert opheffende, versloechse op een mael.

13 Uyt dese heeft David gecoren de Overste, die ordinaerlick by hem in ’t leger waren.

14 Vergel. dit met 2.Sam. 23.8.

12

Ende na hem was Eleazar de sone Dodo de Ahohiter: hy was ¹⁵ onder die drye helden.

15 Verstaet Iasobam, die de eerste was, Eleazar de tweede, ende Samma de derde, die hier wort voor-by gegaen, maer hy wort uyt-gedruckt 2.Sam. 23. vers 11. Dese drye zijn’t die het water uyt den bornput te Bethlehem voor David haelden.

13

Hy was met David te ¹⁶ Pas-Dammim, ^g als de Philistijnen daer ten strijde vergadert waren, ende het stuck des ackers vol gerste was, ende het volck voor het aengesichte der Philistijnen vloodt.

16 And. Dammin. 1.Sam. 17.1.

g 2.Sam. 5.17. ende 23.11.

14

Ende ¹⁷ sy stelden sich in’t midden van dat stuck ende beschermden’t, ende sy sloegen de Philistijnen: Ende de HEERE verlostese door een groote verlossinge.

17 T.w. die voorgemelde helden, siet 2.Sam. 23.11.

15

Ende ^h drye uyt de dertich hoofden togen af nae den rotzsteen tot David in de speloncke Adullam: ende het leger der Philistijnen hadde sich gelegert in het dal Rephaim.

h 2.Sam. 23.13.

16

Ende David was doe in de vestinge: Ende de besittinge der Philistijnen was doe te Bethlehem.

17

Ende David kreech lust ende seyde: ¹⁸ Wie sal my water te drincken geven uyt Bethlehems bornput die onder de poorte is?

18 D. Ick wensche datter yemant ware, die my te drincken gave uyt dien born-put, etc.

[fol. 190v]

18

Doe braken die drie door het leger der Philistijnen, ende ¹⁹ putteden water uyt Bethlehems born-put die onder de poorte is, ende sy droegen’t ende brachten’t tot David: Doch David en wildet niet drincken, maer hy goot het uyt ²⁰ voor den HEERE.

19 And. schepten.

20 D. Godt ter eere.

19

Ende hy seyde, ²¹ Dat late mijn Godt verre van my zijn, van sulcx te doen: ²² soude ick het bloet deser mannen drincken? ²³ met perijckel hares levens, ja ²⁴ met perijckel hares levens hebben sy dat gebracht: ende hy en wilde het niet drincken: Dit deden de drie helden.

21 Hebr. dat zy my van mijnen Godt verre.

22 Siet 2.Sam. 23.17.

23 Hebr. met, of, op hare zielen. D. met perikel hares levens.

24 David herhaelt sijne voorige woorden, uyt groote verwonderinge. siet gelijcke maniere van spreken. Genes. 49.4.

20

Abisai nu de broeder Ioabs, die was oock het hooft van ²⁵ drien, ende hy verheffende sijn spiesse tegen drie hondert, versloechse: Also ²⁶ hadde hy eenen name onder die drie.

25 T.w. van de welcke stracx sal gesproken worden, van Abisai, in dit 20 vers, van Benaja, vers 22, ende van Asahel vers 26. nae sommiger meyninge.

26 And. maer hy en hadde geenen name onder die drie. De verscheydentheyt der uytlegginge ontstaet uyt de verscheydentheyt van het schrijven ende lesen des Hebr. texts.

21

Uyt die drie was hy ge-eert boven de twee, daerom wert hy hen tot een Overste: ²⁷ Maer hy en quam tot aen die [eerste] drie niet.

27 De meyninge is, dat hy in sterckte, ende in kloecke daden, by de voorgaende andere drie, van dewelcke vers 15. gesproken is, niet en was te vergelijcken.

22

Benaja de sone van Iojada, eenes dapperen mans sone, van ²⁸ Kabzeël was groot van daden: ²⁹ Hy versloech twee stercke ³⁰ leeuwen van Moab: Oock ginck hy af, ende versloech eenen leeuw ³¹ in het midden des cuyls ³² ter sneeuw-tijt.

28 Dit was een stadt in de stamme Iuda gelegen, Ios. 15.21.

29 Siet 2.Sam. 23.20.

30 Eenige verstaen hier door Leeuwen, stercke mannen als Leeuwen.

31 D. in eenen put, of gracht.

32 Hebr. in den dach der snee, of, op eenen snee-dach.

23

Hy versloech oock eenen Egyptischen man, ³³ eenen man van groote lengte, van ³⁴ vijf ellen, ende die Egyptenaer hadde een spiesse in de hant, als ³⁵ een wevers-boom; maer hy ginck tot hem af met ³⁶ eenen staf, ende hy ruckte de spiesse uyt de hant des Egyptenaers, ende ³⁷ hy doode hem met sijne [eygene] spiesse.

33 Hebr. eenen man der mate, D. eenen man van groote mate ende lengte, Siet 2.Sam. 23.21.

34 Goliath was ses ellen ende een spanne lanck, 1.Sam. 17.4.

35 D. soo dicke als eenes wevers boom. soo dicke was oock Goliats spiesse.

36 Eenen stock ende slinger waren oock Davids geweere, doe hy met Goliath ginck strijden.

37 Dit hadde David oock gedaen, 1.Sam. 17.51.

24

Dese dingen dede Benaja de sone Iojada: dies hadde ³⁸ hy eenen name onder ³⁹ die drie helden.

38 D. Hy was vermaert, T.w. van wegen sijne sterckte ende kracht.

39 Dese drie helden zijn geweest in de tweede ordeninge, ende waren dese, Abisai, Benaja, ende Asahel.

25

Siet hy was de heerlickste van ⁴⁰ die dertich, nochtans en quam hy tot aen ⁴¹ de drie niet: Ende David stelde hem over ⁴² sijne Trauwanten.

40 Siet 2.Sam. 23.24. daer worden dese dertich, ende andere meer genoemt.

41 T.w. van de welcke vers 18. gesproken is.

42 Hebr. Over sijne gehoorsaemheyt, dat is, over sijne gehoorsame, verstaende daer by sijne trauwanten, ofte lijf-wacht, die altijt by ende ontrent den Coninck waren, om sijne bevelen te gehoorsamen.

26

ⁱ De helden nu der heyren waren Asahel, de broeder Ioabs, ⁴³ Elhanan de sone van Dodo van Beth-lehem.

i 2.Sam. 23.24.

43 And. Elchanan sijnes Ooms sone van Bethlehem.

27

Sammoth de Haroditer, Helez de Peloniter.

28

Ira de sone Ikkes de Tekoiter, Abiezer de Anthothiter.

29

Sibbechai de Husathiter, Ilai de Ahohiter.

30

Maharai de Netophathiter, Heled de sone Baana de Netophathiter.

31

Ithai de sone Ribai van Gibea der kinderen Benjamins: Benaja de Pirhathoniter.

32

Hurai ⁴⁴ van de beken Gaas, Abiël de Arbathiter.

44 And. uyt een van de valleyen, of, leechten. D. uyt eene der selver.

33

Azmaveth de Baharumiter, Eljahba de Saalboniter.

34

[Van] de kinderen Hasems des Gizoniters was Ionathan de sone van Sage de Harariter.

35

Ahiam de sone Sachar de Harariter, Eliphal de sone Ur.

36

Hepher de Mecheratiter, Ahija de Peloniter.

37

Hezro de Carmeliter, Naarai de sone Ezbai.

38

Ioël de broeder Nathans, Mibhar de sone van Geri.

39

Zelek de Ammoniter, Nahrai de Berothiter, wapen-drager Ioabs des soons Zeruja.

40

Ira de Ithriter, Gareb de Ithriter.

41

Urija de Hethiter, Zabad de sone Ahlai.

42

Adina de sone Siza de Rubeniter was het hooft der Rubeniten, ⁴⁵ nochtans warender dertich boven hem.

45 D. de dertich helden van de welcke te vooren gesproken is, waren in kracht ende in daden treffelicker dan Hadina, ende de gene, die hier na genoemt worden.

43

Hanan de sone Maacha, ende Iosaphat de Mithniter.

44

Ussija de Asteratiter: Sania, ende Ieiël de sone Hothams, des Aroëriters.

45

Iediaël de sone Simri, ende Ioha sijn broeder de Tiziter.

46

Eliël Hammahavim, ende Ieribai, ende Iosavja de sonen Elnaams: ende Ithma de Moabiter.

47

Eliël ende Obed, ende Iaasiël van Mezobaja.