Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xx. Capittel.

Hizkia kranck zijnde, wort van Godt door Iesaiam gedreycht met de doot, vers 1, etc. maer den Heere gebeden hebbende, verkrijgt hy noch 15 jaren levens, 2. Daer van wort hy versekert door een mirakel, 8. Berodach Baladan besoeckt Hizkiam door gesanten, die haer alle sijne schatten toont, 12. Daer op voorseyt hem Iesaias de Babylonische gevanckenisse, 14. hy sterft, ende Manasse wort Coninck, 20.

1

IN ¹ die dagen ^a wert Hizkia kranck tot stervens toe: ende de Propheet Iesaia de sone van Amoz quam tot hem, ende seyde tot hem; Soo seyt de HEERE: ² Geeft bevel aen uwen huyse; want ³ ghy sult sterven, ende niet leven.

1 T.w. na dat het heyr der Assyriers verslagen, ende Iudaea daer van verlost was. het welcke men houdt geweest te zijn in het veertiende jaer van Hizkias regeringe.

a 2.Chron. 32.24. Ies. 38.1.

2 D. stelt order rakende uwen uytersten wille, over het gene ghy begeert, dat van uwent wege na uwe doot gedaen sal worden. Dat is so veel als maeckt u Testament. Alsoo 2.Sam. 17.23. Ies. 38.1.

3 Hebr. Ghy zijt doot, ofte, stervende. D. ghy sult haest sterven. siet Gen. 20. op vers 3. Verst. dese dreyginge met eene verswegene conditie; so hy hem niet en vernederde, ende Godt bade om genade. Vergel. Ionae 3.4, 10.

2

Doe ⁴ keerde hy sijn aengesichte om, nae den wandt; ende hy badt tot den HEERE, seggende;

4 T.w. op dat hy sijne oogen afgekeert hebbende van de menschen, sijn gemoet te beter keeren soude tot Godt, om eernstelick te bidden.

3

Och HEERE, gedenckt doch, dat ick voor u aengesichte ⁵ in waerheyt, ende met een ⁶ volkomen herte gewandelt, ende dat goet in uwen oogen is, gedaen hebbe: Ende Hizkia ⁷ weende gantsch seer.

5 Ofte, in trouwe, trouwelick.

6 Siet 1.Reg. 8. op vers 61.

7 Hebr. weende een groot geween, ofte, met een groot geween. Hy weende niet soo seer uyt vrees des doots, als om dat hy bekommert was over Godts volck den suyveren Godes-dienst, ende den staet des rijcks.

4

Het gebeurde nu, als Iesaia uyt het ⁸ middel-voorhof [noch] niet gegaen en was, dat het woort des HEEREN tot hem geschiedde, seggende:

8 T.w. van het huys des Conincks: welck voorhof het ander voorhof, genaemt wort, 1.Reg. 7.8. And. uyt de middel-stadt, dat is, uyt het middelste deel der stadt, het welcke was tusschen de burgt, ende het uyterste deel der stadt. Men meynt dat de stadt Ierusalem drie deelen heeft gehadt, 1. de stadt Davids op den berch Zion, alwaer de Conincklicke burgt was. 2. het middelste deel der stadt. 3. het resterende, ende uyterste deel der selver. Vergel. ond. 22.14. 2.Chron. 34.22. Zephan. 1.10.

5

Keert weder, ende segt tot Hizkia den Voorganger mijns volcx, Soo seyt de HEERE de Godt uwes vaders Davids; Ick hebbe u gebedt gehoort, ick hebbe uwe tranen gesien; siet ick sal u gesont maken; aen den derden dage sult ghy opgaen in het huys des HEEREN:

[fol. 181v]

6

Ende ick sal vijftien jaer tot uwe dagen ⁹ toedoen, ende ¹⁰ sal u uyt de hant des Conincks van Assyrien verlossen, mitsgaders dese stadt; ende ick sal dese stadt beschermen ¹¹ om mijnent wille, ende ¹² om mijns knechts Davids wille.

9 Verst. dit ten aensien van de nature der sieckte, die met de doot vermengt was, ende niet ten aensien van het voornemen Godts, die besloten hadde door sijne almogende kracht de sieckte te genesen, ende den Coninck noch vijftien jaren in’t leven te behouden.

10 T.w. mits de Assyriers, van het hervatten der oorlooge te verhinderen.

11 Siet bov. 19. op vers 34.

12 Siet 1.Reg. 11. op vers 12.

7

Daerna seyde Iesaia; Nemet eenen klomp vijgen: ende sy namense, ende leydense op de sweere; ende hy wert ¹³ genesen.

13 Hebr. leefde. Alsoo bov. 8. op vers 8. dat is, hy wert gesont, te weten niet soo seer door de natuerlicke kracht der vijgen (die daer toe wel een dienstich middel zijn), als wel voornamelick door de bysondere ende overnatuerlicke kracht ende segen des Almogenden.

8

Hizkia nu ¹⁴ hadde geseyt tot Iesaia, Welck is het teecken, dat de HEERE my gesont maken sal, ende dat ick op den derden dach in des HEEREN huys sal opgaen?

14 Niet uyt ongeloove, gelijck de Schriftgeleerde, ende Phariseen een teecken begeerden, Matt. 12.38. maer uyt eene oprechte genegentheyt, om sijn geloove te verstercken, overmits dese belofte des levens scheen regel recht te strijden tegen het voorgegaen dreygement des doots. Vergel. Iud. 6.17.

9

Ende Iesaia seyde; Dit sal u een teecken vanden HEERE zijn, dat de HEERE het woort, dat hy gesproken heeft, doen sal: ¹⁵ Sal de ¹⁶ Schaduwe tien ¹⁷ graden ¹⁸ voorwaert gaen, ofte tien graden ¹⁹ achterwaert keeren?

15 Ofte, de schaduwe is tien graden voort gegaen, salse tien graden wederkeeren?

16 T.w. die door het schijnen der sonne vande wijser over het uyr-werck gemaeckt wert.

17 Hebr. opklimmingen, trappen. Verst. de teeckenen, ofte streken, ofte linien in het uyr-werck, door de welcke de uyren onderscheyden, ende van den wijser afgeteeckent waren. dit is een groot wonder werc Godts geweest. Aengaende de graden ofte linien, ofse halve of heele uyren beteeckenen, ende diergelijcke omstandicheden meer, daer van is verscheyden gevoelen.

18 D. haestelick ende als in een oogenblick op een extraordinare wijse, nae het Westen.

19 D. nae het Oosten.

10

Doe seyde Iehizkia; ’Tis der schaduwe ²⁰ licht, tien graden nederwaerts te gaen: Neen, maer dat de schaduwe tien graden achterwaert keere.

20 Als met den ordinaren loop der Sonne meer over een komende, hoewel oock miraculeus.

11

Ende Iesaia de Propheet riep den HEERE aen: ende hy dede de schaduwe tien graden achterwaert keeren inde graden, dewelcke sy nederwaerts gegaen was, in de ²¹ graden van Achaz [sonnewijser].

21 D. in den sonne-wijser, dien sijn vader Achaz hadde laten maken.

12

Te dier tijt ²² sondt Berodach ²³ Baladan de sone Baladans, de Coninck van Babel, brieven ende een Geschenck aen Hizkia: want hy gehoort hadde, dat Hizkia kranck geweest was.

22 T.w. om Hizkia geluck te bieden over sijne verkregene gesontheyt, ende om te vernemen nae het Mirakel, dat in de sonne geschiedt, (Ies. 38.8.) ende in Chaldeen mede aengemerckt was, 2.Chro. 32.31.

23 De Coninck van Babylonien, oock genoemt Merodach, Ies. 39.1. ende in de wereltsche historien.

13

Ende Hizkia ²⁴ hoorde nae ²⁵ haer, ende hy toonde haer sijn gantsche ²⁶ schathuys, het silver, ende het gout, ende de specerijen, ende de beste olije, ende sijn ²⁷ wapen-huys, ende al dat gevonden wert in sijne schatten: daer en was geen dinck in sijnen huyse, nochte in sijne gantsche heerschappye, dat hy hen niet en toonde.

24 T.w. met blijtschap. Siet Ies. 39.2.

25 Verst. de boden, ofte Heeren, die de voorgemelte brieven met het geschenck gebracht hadden. Desen heeft Hizkia vlytichlick toegeluystert over het gene, datse hem aendienden, ofte vraegden.

26 Ofte, specery-huys. Verst. een huys daer in allerley lieffelicke drogen, ende kostelicke goederen opgesloten waren.

27 Hebr. een huys der vaten, ofte, instrumenten. Verst. wapenen, ofte silveren, ende gouden juweelen, ende allerley kostelick getuych van cleynodien.

14

Doe quam de Propheet Iesaia tot den Coninck Hizkia, ende seyde tot hem; Wat hebben die mannen geseyt, ende van waer zijn sy tot u gekomen? ende Hizkia seyde; Sy zijn uyt verren lande gekomen, uyt Babel.

15

Ende hy seyde; Wat hebben sy gesien in uwen huyse? ende Hizkia seyde; Sy hebben alles gesien wat in mijnen huyse is, geen dinck en isser in mijne schatten, dat ick hen niet getoont en hebbe.

16

Doe seyde Iesaia tot Hizkia: Hoort ²⁸ des HEEREN woort.

28 T.w. dat de Heere te sijner tijt uytvoeren sal, om dat ghy u verhooveerdicht hebt met het trotsich vertoonen uwer schatten, ende rijckdommen.

17

Siet, de dagen komen, ²⁹ dat al wat in uwen huyse is, ende wat uwe vaderen tot desen dach toe opgeleyt hebben, nae Babel wechgevoert sal worden: daer en sal niets overgelaten worden, seyt de HEERE.

29 Siet de vervullinge hier van, ond. 24.13. ende 25.13. Ierem. 52.17.

18

Daertoe ³⁰ sullense van uwe sonen, die uyt u sullen voortkomen, die ghy gewinnen sult, nemen, datse ³¹ hovelingen zijn in het Paleys des Conincks van Babel.

30 Siet de vervullinge hier van ond. capp. 24.25.

31 D. hof-dienaren. Siet Genes. 37. op vers 36.

19

Maer Hizkia seyde tot Iesaia; Het woort des HEEREN, dat ghy gesproken hebt, is goet: oock seyde hy; En ³² soud’et niet? nadien vrede, ende waerheyt in mijne dagen wesen sal?

32 T.w, goet zijn? Ofte, ist niet [alsoo]? Siet gelijcke maniere van spreken, 1.Sam. 10.1. Goet is hier genoemt; dat t’samen rechtveerdich ende genadich is: rechtveerdich, om dat hy, ende het lant straffe verdient hadden; genadich, om dat Godt aen hem, ende sijn volck, hoewel onweerdige, noch weldadich was.

20

Het overige nu der geschiedenissen van Hizkia, ende alle sijne macht, ende hoe hy den ³³ vyver, ende den water-ganck gemaeckt heeft, ende water inde stadt ³⁴ gebracht heeft, zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Coningen van Iuda?

33 Siet van desen vijver, bov. 18.17. ende 20.20. Nehe. 3.16.

34 T.w. om het selve den vyant te benemen. Siet 2.Chron. 32.3, 4, 30.

21

Ende Hizkia ontsliep met sijne vaderen: ende sijn soon Manasse wert Coninck in sijne plaetse.