Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xviij. Capittel.

Elia wort gesonden tot Achab, vers 1, etc. ontmoet Obadja, 7. belast hem den Coninck van sijne komste te verwittigen, 8. spreeckt Achab aen, 17. daer na de Gemeynte, ende de Propheten Baals, 21. dese staen met schande, 26. De HEERE maeckt sich bekent met een teecken aen het offer van Elia, 30. De Propheten Baals worden gedoodt, 40. De regen wort door Elia gebedt verkregen, 41.

1

ENde het gebeurde [na] ¹ vele dagen, dat het woort des HEEREN geschiedde tot Elia, ² in het derde jaer, seggende: Gaet henen, ³ vertoont u aen Achab; want ick sal regen geven op den aerdbodem.

1 T.w. drie jaren, ende 6 maenden. Luc. 4.25. ende Iac. 5.17.

2 T.w. na dat hy by de weduwe in Sarepta was geherbergt geweest. Siet op vers 7. des voorgaenden cap.

3 Om hem van mijnent wege den regen te beloven, ende te gebieden, dat hy de Priesters Baals op den berch Carmel doe vergaderen. siet ond. vers 19 ende de volg.

2

Ende Elia ginck henen, om hem aen Achab te vertoonen: ende den honger was sterck ⁴ in Samaria.

4 Verst. dit niet alleen vande stadt Samaria, maer van het gantsche Coninckrijcke Israels.

3

Ende Achab hadde ⁵ Obadja ⁶ den Hofmeester geroepen: ende Obadja was den HEERE seer vreesende.

5 Hebr. Obadjahu, die te onderscheyden is van andere, die desen name gehadt hebben, 1.Chron. 27.19. ende 2.Chron. 34.12. ende van den Propheet Obadja, Obad. 1. ten ware hy de selve geweest ware, gelijck eenige gemeynt hebben.

6 Hebr. die over sijn huys was. D. sijnen Hof meester. Siet bov. 4.6. ende 16.9.

4

Want het geschiedde als Izebel de Propheten des HEEREN uytroeyde; dat Obadja hondert Propheten nam, ende verberchdese ⁷ by vijftich man in eene speloncke, ende onderhieldtse ⁸ met broot, ende water.

7 Hebr. vijftich man in eene speloncke; te weten, ende vijftich in eene andere, dat is, by, met, ofte t’elcken vijftich t’samen.

8 D. met spijse ende dranck. Siet bov. 13. op vers 8.

5

Ende Achab hadde geseyt tot Obadja, Treckt door het lant tot alle water-fonteynen, ende tot alle rivieren: misschien sullen wy ⁹ gras vinden, op dat wy de peerden, ende de muyl-eselen in’t leven behouden, ende ¹⁰ niets uyt en roeyen vande beesten.

9 Het Hebr. woort beteeckent allerley kruyt, het welcke den beesten tot voeder dient, groeyende in onbebouwde plaetsen, ende dat met de zeysene afgemaeyt, ende onder het hoy gerekent wort. Vergel. Iob 8.12. ende 40.10. Psal. 104.14. ende 129.6. ende 147.8.

10 T.w. mits die door onachtsaemheyt van voeder onversorcht te laten.

6

Ende sy deelden het lant onder sich, dat sy het doortogen: Achab ginck bysonder op eenen wech; ende Obadja ginck oock bysonder op eenen wech.

7

Als nu Obadja op den wech was; siet, so was ¹¹ hem Elia te gemoete, ende hem kennende, so ¹² viel hy op sijn aengesicht, ende seyde; Zijt ghy mijn heere Elia?

11 Hebr. in sijne ontmoetinge.

12 T.w. om hem burgerlijcke eere te bewijsen, nae de maniere des lants. Siet Genes. 18. op vers 2.

8

Hy seyde, Ick ben’t: gaet henen,

[fol. 166r]

segt uwen heere, Siet Elia is [hier].

9

Maer hy seyde; ¹³ Wat hebbe ick gesondicht; dat ghy uwen knecht geeft in de hant Achabs, dat hy my doode?

13 Hy wil seggen, dat Elias hem bevelende ’t gene in het voorgaende vers vermeldt is, hem niet goets en scheen te gunnen, als of hy hem yewers in misdaen hadde: want hy dat bevel niet wel en konde volbrengen, sonder sijn leven in groot gevaer by Achab te stellen. De reden hier van verhaelt hy, ond. vers 12.

10

[Soo waerachtich als] de HEERE uwe Godt leeft, soder een volck, ofte Coninckrijcke is daer mijn heere niet gesonden en heeft, om u te ¹⁴ soecken: ende als sy seyden, Hy en is hier niet; so nam hy ¹⁵ dat Coninckrijcke, ende dat volck eenen eedt af, dat sy u niet en hadden gevonden.

14 Voecht hier by de straffe die in het eedtsweeren van de Hebreen verswegen wort: als, Godt doe my dit ofte dat, etc. siet Gen. 14. op vers 23.

15 Achab en hadde niet alleen in sijn lant mannen uytgesonden, om Eliam te soecken, maer oock versocht aen eenige nabuerige Coninckrijcken ende volcken, die met hem in vrientschap stonden, het selve onder haer gebiet te willen doen: de welcke als sy daer na seyden, datse hem niet en hadden konnen vinden, begeerde hy datse de waerheyt van haer seggen met eenen eedt bevestigen souden.

11

Ende nu segt ghy, Gaet henen, segt uwen heere, Siet Elia is [hier].

12

Ende het mocht geschieden, wanneer ick van u soude wech gegaen zijn, dat de ¹⁶ Geest des HEEREN ¹⁷ u wech name, ick en weet niet waer henen, ende ick quame om ¹⁸ [dat] Achab aen te seggen, ende hy en vonde u niet, so soude hy ¹⁹ my dooden: ick uwe ²⁰ knecht nu vreese den HEERE van mijner jonckheyt op.

16 Verst. dit van den H. Geest, die dit doen konde door sijn Godtlicke kracht, oft door middelen, nae sijn welgevallen.

17 Dat dit geschieden konde, ende somtijts geschiet is, kanmen afnemen uyt 2.Reg. 2.16. Actor. 8.39.

18 T.w. dat ghy hier tegenwoordich zijt, ende bereyt om met hem te spreken.

19 T.w. als eenen, die hem door leugen-tale soude bedrogen, ende bespot hebben.

20 D. ick die tot uwen dienst genegen, ende bereyt ben. alsoo in ’t volgende vers. Vergel. bov. 1. de aent. op het 51. vers.

13

Is mijnen heere niet aengeseyt wat ick gedaen hebbe, als Izebel de Propheten des HEEREN doodde? dat ick van den Propheten des HEEREN hondert man hebbe verborgen, ²¹ telcken vijftich man in eene speloncke, ende die met broot, ende water onderhouden hebbe?

21 Hebr. een vijftich een vijftich man. dat is, in eene speloncke vijftich, ende in eene andere vijftich: ofte, telcken vijftich in eene speloncke. Siet Genes. 7. op vers 2.

14

Ende nu segt ghy, Gaet henen, segt uwen heere, Siet Elia is [hier], ende hy soude my dootslaen.

15

Ende Elia seyde; [Soo waerachtich als] ²² de HEERE der heyrscharen leeft, ²³ voor wiens aengesichte ick stae, ²⁴ ick als voorseker my heden aen hem vertoonen.

22 Verstaet door de heyrscharen alle schepselen, hemelsche, ende aerdsche, sienelicke, ende onsienelicke, redelicke, ende onredelicke, levendige, ende levenloose. De redenen om de welcke sy heyren, ofte heyrscharen genoemt worden, siet Genes. 2. op vers 1. Deser aller opperste Heere is Godt: niet alleen, om dat hyse alle geschapen heeft, ende noch onderhoudt, sulcks datse eygentlick hem alleen toebehooren, maer oock om dat hyse soo regeert, datse hem stedes in’t uytvoeren van sijnen H. wille in groote menichte ten dienste staen: ende wert dese naem Gode dickwijls toegeschreven, als 1.Sam. 1.3. ende 4.4. 2.Sam. 5.10. Psal. 24.10. Ies. 1.9, etc.

23 Alsoo bov. 17. vers 1. Siet Deut. 10. op vers 8.

24 D. soo waer ist, dat ick heden voor Achab sal verschijnen, als ’t waerachtich is, dat de Heere leeft.

16

Doe ginck Obadja Achab te gemoete, ende ²⁵ seydet hem aen: ende Achab ²⁶ ginck Elia te gemoete.

25 T.w. dat Elia quam, ende begeerde voor hem te verschijnen.

26 Niet om hem met vriendelicke eerbiedinge, maer met smadige scheltwoorden te onthalen, ende te beschuldigen over de lanckduerige droochte.

17

Ende het geschiedde, als Achab Elia sach, dat Achab tot hem seyde; ^a Zijt ghy die ²⁷ beroerder Israëls?

a Amos 7.10.

27 Het Hebr. woort beteeckent eyg. beroerte, moeyte, ende onruste vereenicht met kommer, ende onstellinge des herten door woorden ende wercken aenrichten. Vergel. Gen. 34.30. Ios. 7.25. Iud. 11.35. Prov. 15.27. Hier over wort Elia van Achab beschuldigt, niet alleen om dat hy de afgoderye gantsch tegen was, maer oock om dat hy hem meynde te zijn de oorsake van de droochte, ende van den honger daer mede het lant nu lange was geplaegt geweest.

18

Doe seyde hy; Ick en hebbe Israël niet beroert, maer ghy, ende uwes vaders huys; daer mede dat ghylieden de geboden des HEEREN verlaten hebt, ende de ²⁸ Baalim nagevolgt zijt.

28 Siet bov. 16. op vers 31.

19

²⁹ Nu dan, sendt henen, versamelt tot my het gantsche Israël op den berch ³⁰ Carmel: ende de vier hondert, ende vijftich Propheten Baals, ende de vier hondert Propheten ³¹ van het Bosch, die ³² van de tafel Izebels eten.

29 T.w. op dat ghy van dese droochte verlost wort. want in dat bevel is de belofte begrepen, dat Godt het lant van die verlossen soude, indien hy dit naquame.

30 Gelegen in den stam Issaschar by de midlantsche zee, Ios. 19.26. Ier. 46.18. Desen berch was seer hooch, Amos 9.3. wel bewassen met boomen, wijngaerden, ende welrieckende kruyden: in somma, seer vruchtbaer, Ios. 35. vers 2. op desen berch heeft sich oock de Propheete Eliseus onthouden, 2.Reg. 4.25. ende is te onderscheyden van den berch Carmel, gelegen in den stam Iuda, in de woestijne Maon, alwaer Nabal woonde, 1.Sam. 25.2.

31 T.w. het afgodische bosch; daer van te sien is, bov. 16.33. Van sulcke bosschen siet Exod. 34.13. ende Deut. 7.5. met d’aenteeck. And. Bosch godt, ofte boom-godt.

32 Ofte, aen de tafel.

20

So sondt Achab onder alle kinderen Israëls, ende versamelde de Propheten op den berch Carmel.

21

Doe naederde Elia tot den gantschen volcke, ende seyde: Hoe lange hinckt ghy ³³ op twee gedachten? so de ^b HEERE ³⁴ Godt is, volget hem na: ende so het Baal is, volget hem na: maer het volck en antwoordde hem niet een woort.

33 And. springende op twee tacken. want het Hebr. woort oock eenen Tack beteeckent, als Ies. 17.6. maer voor gedachten wort het genomen, Iob 4.13. ende 20.2. Hy beschuldigtse van twee dingen. 1. datse Godt, ende Baal t’ samen wilden dienen.
2. datse niet en resolveerden, wien van beyden alleen sy souden aenhangen, dewijle sy wel behoorden geweten te hebben, datter maer een Godt is.

b Ios. 24.15.

34 Dat is, die eenige, ende ware Godt, diemen alleene de Godts-dienstige eere schuldich is.

22

Doe seyde Elia tot den volcke; Ick ben ³⁵ alleen een Propheet des HEEREN overgebleven, ende de Propheten Baals zijn ³⁶ vier hondert, ende vijfich mannen.

35 T.w. die de waerheyt van de leere, ende de suyverheyt van den Godes-dienst in Israel opentlick verdedige, ende voorstae, zijnde de andere Propheten ofte gestorven, ofte vermoort, ofte verjaegt, ende in speloncken schuylende.

36 Men houdt dat onder dese niet begrepen en zijn eenige der 400 Propheten der afgodischer boschagie, die Elias mede tot dese versamelinge hadde laten roepen, bov. vers 19. maer dat Izebel die soude achtergehouden hebben, ende geboden niet te verschijnen, het welcke wort afgenomen uyt het gene verhaelt wort, ond. 22.6. siet aldaer d’aenteeck.

23

Datmen ons dan twee varren geve, ende dat sy voor hen den eenen varre kiesen, ende den selven in stucken deelen, ende op het hout leggen, maer geen vyer daer aen leggen: ende ick sal den anderen varre bereyden, ende op het hout ³⁷ leggen, ende geen vyer daer aen leggen.

37 Hebr. eygentl. geven.

24

Roepet ghy daerna den naem uwes Godts aen, ende ick sal den Naem des HEEREN aenroepen: ende de Godt die ³⁸ door vyer antwoorden sal, die sal ³⁹ Godt zijn: ende het gantsche volck antwoordde, ende seyden; ⁴⁰ Dat woort is goet.

38 Verst. met het senden des vyers van den Hemel, om door het selve de offerhande aen te steken, ende te verteeren, tot een bewijs wie de ware Godt, welcke de rechte Leere, ende suyvere Godes-dienst ware.

39 Als boven op vers 21.

40 Ofte, die sake.

25

Ende Elia seyde tot de Propheten Baals; Kieset ghylieden voor u den eenen varre, ende bereydet ghy [hem] eerst; want ghy zijt vele: ende roepet den naem uwes Godts aen, ende en legget geen vyer daer aen.

26

Ende sy namen den varre ⁴¹ dien hy hen gegeven hadde, ende bereydden [hem], ende riepen den name Baals aen, van den morgen, tot op den middach, seggende: O Baal antwoordt ons! Maer daer en was geene stemme, noch geen antwoorder: ende ⁴² sy sprongen ⁴³ tegen den altaer, dien men gemaeckt hadde.

41 D. die Elias recht te vooren hen toegelaten hadde te kiesen, Siet boven vers 23.

42 Verstaet dit van den Altaer, die Elia gemaeckt hadde, den welcken sy uyt enckele quaetheyt met haer bespringen sochten om te stooten, hen gelatende door den yver van eenen Prophetischen geest hier toe gedreven te zijn. siet ond. versen 29, ende 30.

43 Ofte, op, over.

27

Ende het geschiedde op den middach, dat Elia met haer spottede, ende seyde; Roepet met luyder stemme, want hy een Godt is; om dat ⁴⁴ hy in gepeyns is, ofte om dat hy ⁴⁵ wat te doen heeft, ofte om dat hy eene reyse heeft: misschien slaept hy, ⁴⁶ ende sal wacker worden.

44 D. om dat hy wat heeft te dencken, ende met sijne sinnen te overleggen: ofte, om dat hy met yemant heeft te spreken. want ’t Hebr. woort beteeckent soo wel met den monde spreken, als met het herte yet bedencken.

45 And. vervolch heeft: te weten, waer door hy wort aengesocht van andere, ofte hy selve andere soeckt, ende najaecht, als menschen, ofte beesten.

46 T.w. indien ghy luyde genoech roepet.

28

Ende sy riepen met luyder stemme, ende sy sneden haer selven met messen, ende met priemen nae hare ⁴⁷ wijse, ⁴⁸ tot dat sy bloet over sich uytstorteden.

47 Met de welcke sy de ydele heydenen navolgen, Deut. 14.1. gelijck de gene, die hen selven uyt schijnheylicheyt geesselen, datse haer eygen bloet storten, navolgers van beyden zijn.

48 And. tot dat sy met bloet overgoten waren.

29

Het geschiedde nu als de middach voor by was, datse ⁴⁹ propheteerden tot datmen het ⁵⁰ spijs-offer soude offeren: maer daer en was geene stemme, noch geen antwoorde, noch geene opmerckinge.

49 D. met haer uytwendich gelaet, ende gebeerden sich soo aenstelden, als ofse door den geest der Prophetie in vertreckinge der sinnen geweest waren. Siet 1.Sam. 18.10.

50 Het welcke binnen Ierusalem geschiedde in het laetste quartier des daechs, ofte gelijck de Schrifture spreeckt, tusschen twee avonden. Siet Exod. 29.41. Actor. 3.1. alsoo wert oock dagelicks een spijs-offer geoffert des morgens, Exod. 29.39. 2.Reg. 3.20.

30

Doe seyde Elia tot het gantsche volck; Naedert tot my: ende al het volck naederde tot hem: ende hy heelde den ⁵¹ Altaer des HEEREN, die verbroken was.

51 Den welcken hy te vooren gemaeckt, ende de Propheten Baals met haer springen verbroken hadden. siet bov. vers 26.

31

Ende ⁵² Elia nam ^c twaelf steenen, nae ’t getal der stammen der kinderen Iacobs tot welcken het woort des HEEREN geschiet was, seggende: ^d Israël sal uwe naem zijn;

52 Hy wilde toonen met dese daet dat de 12 stammen, niet tegenstaende hare scheuringe in de Politie, even wel behoorden t’samen vereenicht te zijn in den Godes-dienst, om den Heere gelijckelick met vermijdinge van alle afgoderye, ende ydele superstitie, nae sijn woort den schuldigen dienst, ende eere te bewijsen.

c Ios. 4.5, 20.

d Gen. 32.28. ende 2.Reg. 17.34.

32

Ende ⁵³ hy bouwde met die steenen den altaer ⁵⁴ inden name des HEEREN: daerna maeckte hy eene ⁵⁵ groeve rontom den Altaer, ⁵⁶ nae de wijtte van twee ⁵⁷ maten zaets.

53 Dit is een extraordinaris werck geweest, komende van een speciael, ende bysonder bevel Godts, ende daerom uyt te nemen van den gemeynen regel Levit. 17.3. Deut. 12. versen 13, 14.

54 D. uyt last, ende bevel van Godt, ende tot sijner eere. Siet ond. vers 36.

55 Ofte, eenen waterloop.

56 Hebr. nae het huys van twee maten zaets. D. nae de wijtte. Sommige verstaen dat de groeve so wijt was, als een sack daermen twee maten zaets in dede: ofte, twee maten zaets in konden gaen. Andere verstaen dit van de wijdte niet der groeve, maer der ruymte, die tusschen de groeve, ende den Altaer geweest is, begrijpende soo veel plaetse als met twee maten zaets kan bezaeyt worden.

57 Siet van dese mate, Gen. 18. op vers 6.

[fol. 166v]

33

Ende hy schickte het hout, ende deelde den varre in stucken, ende leyde [hem] op het hout.

34

Ende hy seyde; Vullet vier ⁵⁸ kruycken ⁵⁹ met water, ende gietet op het brand-offer, ende op het hout: ende hy seyde, Doetet ten tweeden male: ende sy deden ’t ten tweeden male: voorts seyde hy; Doetet ten derden male, ende sy deden’t ten derden male.

58 Ofte, eemeren.

59 De Propheet heeft dit water willen gebruycken, ende dat in grooten overvloet, om alle quaet nadencken te benemen, ende het wonderwerck dat geschieden soude, te beter openbaer te maken.

35

Dat het water rontom den altaer liep: daer toe vulde hy oock de ⁶⁰ groeve met water.

60 Van de welcke bov. vers 32. gesproken is.

36

Het geschiedde nu, ⁶¹ alsmen het spijs-offer offerde, dat de Propheet Elia ⁶² naederde, ende seyde: HEERE, ^e Godt ⁶³ Abrahams, Isaacs, ende Israëls, dattet heden bekent worden, dat ghy Godt in Israël zijt, ende ick uwe knecht: ende dat ick ⁶⁴ alle dese dingen nae u woort gedaen hebbe.

61 Siet bov. op vers 29.

62 T.w. tot den Altaer.

e Exod. 3.6. Matth. 22.32. Marc. 12.26. Luce 20.37. Actor. 7.33.

63 Dese naem Godes moeste den Israeliten indachtich maken, dat sy, ende de Ioden, niet alleen de selve vleeschelicke afkomste hadden, die hen tot eenicheyt moeste vermanen: maer oock in de gemeynschap der heyliger leere, ende Godes-dienstes, door middel deser Vaderen van Godt ontfangen, behoorden te volherden. Vergel. Gen. 26. d’aenteeck. op vers 24.

64 Verst. niet alleene van het gene dat alreede by hem gedaen was, maer oock noch gedaen soude worden.

37

⁶⁵ Antwoordt my HEERE, antwoordt my, op dat dit volck erkenne, dat ghy, O HEERE, die Godt zijt, ende dat ghy haer herte ⁶⁶ achterwaert omgewendt hebt.

65 D. verhoort my, ende openbaert door een sichtbaer teecken, dat ghy my verhoort hebt, doende vyer uyt den Hemel vallen om mijne offerhande te verteeren, gelijck ick den volcke nae u bevel dit teecken gegeven hebbe, bov. vers 24.

66 Van de afgoderye, daer in sy versopen liggen. want een van de eynden sijnes gebets was, op dat de gene die uyt den volcke bekeert souden worden, Gode de eere van hare bekeeringe souden toeschrijven.

38

⁶⁷ Doe viel het vyer des HEEREN, ende verteerde dat brand-offer, ende dat hout, ende die steenen, ende dat stof; ja leckte dat water op, ’t welck in de groeve was.

67 Siet gelijcke exempelen, Levit. 9.24. Iudic. c. 6.21. 2.Chron. 7.1.

39

Als nu het gantsche volck dat sach; ⁶⁸ so vielen sy op hare aengesichten, ende seyden, de HEERE is ⁶⁹ Godt, de HEERE is Godt.

68 Tot een teecken dat sy den Heere voor den waren Godt kenden, ende aenriepen. siet Gen. 24. op vers 26.

69 Siet boven op vers 24.

40

Ende Elia seyde tot hen; Grijpt de Propheten Baals, dat niemant van hen en ontkome: ende sy grepense, ende Elia voerdese af aen de beke ⁷⁰ Kison, ende ⁷¹ slachttese aldaer.

70 Siet van dese beke, Iud. 4. op vers 7.

71 Ofte, keeldese, dat is, hy dooddese met den sweerde, ond. 19.1. Dit is oock begrepen geweest in het bevel Godes, van het welcke Elia gewach maeckt bov. vers 36. want hy en heeft hier in niet gedaen door eygene beweginge, maer door de aensprake Godts, ende het beleyt sijnes Geestes: sulcx dat dit werck gantsch particulier is, ende niet en moet door navolginge mis bruyckt worden. Siet eene gelijcke daet in Samuel, 1.Sam. 15.33.

41

Daer na seyde Elia tot Achab; Treckt op, eet, ende drinckt: want daer is ⁷² een geruysch eenes overvloedigen regens.

72 Hebr. een stemme van geruysch, ofte, van overvloet des regens.

42

Also tooch Achab op, om te eten, ende te drincken; maer Elia ginck op nae de hoochte van Carmel, ⁷³ ende breydde sich uyt voorwaerts ter aerde; daer na leyde hy sijn aengesicht tusschen sijne knyen.

73 Met dese gestaltenisse sijns lichaems, sijn gebet vyerichlick tot Godt doende, ende biddende om regen; hoe wel hy uyt de belofte Godts wel wiste, dat daer regen komen soude.

43

Ende hy seyde tot sijnen jongen; Gaet nu op, ende siet uyt ⁷⁴ nae de Zee: doe ginck hy op, ende sach uyt, ende seyde; Daer en is niets: doe seyde hy; Gaet weder henen, sevenmael.

74 Hebr. den wech der Zee.

44

Ende het geschiedde op de sevenste mael, dat hy seyde; Siet, eene kleyne wolcke als eens mans hant, gaet op vande zee: ende hy seyde; Gaet op, segt tot Achab, Spant aen, ende komt af, dat u de regen niet ⁷⁵ op en houde.

75 Ofte, niet en besluyte: D. soo verrassche, ende belette, dat ghy niet en kont t’huys geraken.

45

Ende het geschiedde ⁷⁶ ondertusschen, dat de hemel van wolcken ende wint, swart wert; ende daer ⁷⁷ quam een groote regen: ende Achab reedt wech, ende tooch nae ⁷⁸ Iizreël.

76 Hebr. tot hier, ende tot hier, D. ondertusschen, ende terwijle dat Achab hem gereet maeckte, om nae huys te varen. ofte, dat is, hier, ende daer, ofte over al wert den Hemel swart.

77 Hebr. was, ofte, wert.

78 Eene stadt gelegen in de pale der stammen Manasse, ende Issaschars. Ios. 19.18. ende te onderscheyden van eene andere stadt deses naems gelegen in den stam van Iuda, Ios. 15.18.

46

Ende ⁷⁹ de hant des HEEREN was over Elia, ende hy ⁸⁰ gordde sijne lendenen, ende liep voor het aengesichte Achabs henen, tot ⁸¹ daermen te Iizreël komt.

79 D. de Heere gaf hem een extraordinarise kracht, dat hy met loopen konde den ingespannen wagen Achabs voorkomen, so dat hy voor hem te Iizreel quam.

80 T.w. om te veerdiger te gaen, dewijle sy lange kleederen droegen. Alsoo 2.Reg. 4.29. ende 9.1.

81 Hebr. tot dat ghy, etc.