Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xv. Capittel.

Simson wil sijne vrouwe besoecken, maer sy wort hem geweygert, vers 1, etc. So steeckt hy het koorn der Philistijnen in brant door vossen met fackelen, 4. waer over de Philistijnen Simsons vrouwe met haren vader verbranden, 7. Dat Simson weder wreeckt, 8. De Philistijnen trecken op, om sich aen Simson te wreken, dien die van Iuda hen gebonden overleveren, 9. maer hy breeckt sijne banden, ende verslaet duysent Philistijnen met een Ezels kinnebacken, 14. waer van vermoeyt ende dortisch zijnde, verkrijcht van Godt door ’t gebedt eene fonteyne, drinckt ende wort verquickt, 18.

1

ENde het geschiedde na [sommige] dagen, in de dagen des tarwen oogsts, dat Simson sijne huysvrouwe ¹ besochte met een geytenbocxken, ende hy seyde; Laet my tot mijne huysvrouwe ² ingaen inde kamer: maer haer vader en liet hem niet toe in te gaen.

1 D. ginck om haer te besoecken.

2 Siet Genes. 6. op vers 4.

2

Want haer vader seyde; Ick ³ sprack seker, dat ghy haer gantschelick hatedet, so heb ickse uwen metgeselle ⁴ gegeven: is niet haer ⁵ kleynste suster, ⁶ schoonder als sy? Laetse u doch zijn in plaetse van haer.

3 Hebr. seggende seyde ick: D. ick seyde tot mijn volck, ofte, dachte sekerlick, gantschelick. Siet Genes. 20. op vers 11. alsoo in ’t volgende, hatende hatedet.

4 Siet Gen. 38. op vers 14.

5 D. jongste. Siet Gen. 9.24. ende 29.16.

6 Hebr. beter.

[fol. 118v]

3

Doe seyde Simson van ⁷ haerlieden; ⁸ Ick ben ditmael onschuldich vande Philistijnen, wanneer ick aen hen quaet doe.

7 T.w. van de Philistijnen.

8 Hy wil seggen, dat hy rechtveerdige oorsake heeft, om de Philistijnen te beschadigen. Vergel. bov. cap. 14.4. ende ond. vers 11.

4

Ende Simson ginck henen, ende ⁹ vinck driehondert ¹⁰ vossen: ende hy nam fackelen, ende keerde steert aen steert, ende deed eenen fackel tusschen twee steerten in ’t midden.

9 Ofte selfs, ofte oock met behulp sijner vrienden.

10 Die by menichten in die landen waren: als af te nemen is uyt Nehem. 4.3. Psal. 63.11. Cant. 2.15. Ende insonderheyt blijckt uyt dese plaetse.

5

Ende hy ¹¹ stack de fackelen aen met vyer, ende lietse loopen in het staende koorn der Philistijnen: ende hy stack in brant ¹² soo wel de koorn-hoopen als het staende koorn, selfs tot de wijngaerden [ende] olijfboomen toe.

11 Hebr. hy stack vyer aen in de fackelen.

12 De vruchten, die al afgesneden ende by garven aen hoopen t’ samen gebracht ende opgehoopt waren.

6

Doe seyden de Philistijnen; Wie heeft dit gedaen? ende men seyde; Simson, des Thimniters schoonzoon, om dat ¹³ hy ¹⁴ sijne huysvrouwe heeft genomen, ende heeftse sijnen metgeselle gegeven: doe quamen de Philistijnen op, ende verbrandden ¹⁵ haer ende haren vader met vyer.

13 De Thimniter, Simsons schoonvader, ofte sweer.

14 Des Simsons.

15 Simsons wijf.

7

Doe seyde Simson tot hen; ¹⁶ Soudet ghy alsoo doen? Seker, als ick my aen u gewroken hebbe, so sal ick daerna ophouden.

16 And. Al haddet ghy alsooo gedaen; te weten, als mijne vrouwe my benomen wert: maer ick sal my dan noch wreken aen u, etc. als oft hy seyde: al hebt ghy dat gedaen, ick sal daerom niet ophouden, eer ick my ten vollen gewroken hebbe. In allen desen moetmen Simson niet aensien als een privaet persoon, maer als een Richter ende Verlosser Israels, van Gode daer toe extraordinaerlick geroepen.

8

Ende hy sloechse den schenckel ¹⁷ ende de heupe, [met] eenen grooten slach: ende hy ginck ¹⁸ af, ende woonde op de hoochte ¹⁹ van de rotze ²⁰ Etams.

17 Hebr. op, neffens, aen, by de heupe, ofte dye. Het schijnt een spreeckwoort geweest te zijn, beteeckenende de verbrekinge van ’s menschen lichaem, kracht, vermogen. Vergel. Deut. 28.35. And. hy sloechse met den schenckel op de heupe. D. hy brackse de lendenen.

18 Van sijns vaders woonplaetse nae het Suyden.

19 Ofte, eene steyle uytstekende plaetse.

20 Eene stadt gelegen by het Zuyd-eynde des geberchtes van Iuda, op eene hooge ende seer vaste rotze, waer neffens de beke Etham was loopende, aen de grenzen van Iuda ende Simeon. Tegen over in Simeons lant lach een ander Etham aen de Westzijde van het geberchte Iuda, nae uytwijsen van de Caerten, 1.Chron. 4.32. wort Etham den stam Simeons toegerekent. Doch was oock Simeons erffenisse eensdeels onder Iuda, Ios. 19. vers 1.

9

Doe togen de Philistijnen op, ende legerden hen tegen Iuda, ende breydden hen uyt in ²¹ Lechi.

21 Naderhant alsoo genaemt van Simson, ond. vers 17. gelegen in den stamme Dan.

10

Ende de mannen van Iuda seyden: Waerom zijt ghylieden tegen ons opgetogen? ende sy seyden: Wy zijn opgetogen om Simson te binden, om hem te doen, gelijck als hy ons gedaen heeft.

11

Doe quamen drie duysent mannen af uyt Iuda tot het hol der rotze Etams, ende seyden tot Simson; En wistet ghy niet, dat de Philistijnen over ons heerschen? waerom hebt ghy ons dan dit gedaen? ende hy seyde tot hen: Gelijck als sy my gedaen hebben, alsoo heb ick haerlieden gedaen.

12

Ende sy seyden tot hem; Wy zijn afgekomen om u te binden, om u over te geven in de hant der Philistijnen: doe seyde Simson tot hen; Sweert my, dat ghylieden op my niet en sult ²² aenvallen.

22 Om my te dooden: gelijck dese maniere van spreken dickwijls in de H. Schrifture genomen wort, ende ’t volgende vers verklaert.

13

Ende sy spraken tot hem, seggende; Neen, maer wy sullen u ²³ wel binden, ende u in haer lieder hant overgeven, doch wy en sullen u ²⁴ geensins dooden: ende sy bonden hem met twee nieuwe touwen, ende voerden hem ²⁵ op van de rotze.

23 Hebr. bindende binden.

24 Hebr. doodende sullen wy u niet dooden.

25 Noordewaert nae Lechi, daer de Philistijnen gelegert waren, vers 9.

14

Als hy quam tot Lechi, so ²⁶ juychten de Philistijnen hem te gemoete: maer de Geest des HEEREN wert veerdich over hem, ende de touwen, die aen sijne armen waren, werden ²⁷ als lijnen draden, die van den vyere gebrant zijn, ende sijne banden ²⁸ versmolten van sijne handen.

26 Van vreuchde, meynende haren vyant nu in handen te hebben.

27 Hy brackse soo licht ende haest als of het versengde draden geweest waren, ofte, als vlas met vyer verbrant wort.

28 Sy werden soo licht ende haest los, als was van den vyere smelt.

15

Ende hy vondt een ²⁹ vochtich ezels kinnebacken: ende hy streckte sijne hant uyt, ende nam het, ende sloech daer mede duysent man.

29 Noch versch ende vast zijnde, niet verdroogt. Het woort wort oock van etterige vochticheyt genomen. Ies. 1.6.

16

Doe seyde Simson; Met een esels kinnebacken, eenen hoop, ³⁰ twee hoopen, met een esels-kinnebacken heb ick duysent man geslagen.

30 ’T schijnt dat hy van beyden zijden bevochten ende gedrongen zijnde, twee hoopen der verslagenen gemaeckt heeft.

17

Ende het geschiedde, als hy ge-eyndight hadde te spreken, so wierp hy het kinnebacken uyt sijne hant, ende hy noemde de selve plaetse ³¹ Ramath-Lechi.

31 Dat is, de hoochte des kinnebackens. And. wech-werpinge des kinne-backens. Dese plaetse is oock Lechi alleen genoemt, boven vers 9.

18

Als hem nu seer dorstede, so riep hy tot den HEERE, ende seyde; Ghy hebt door de hant uwes knechts dit groote heyl gegeven: soude ick dan nu van dorst sterven, ende vallen in de hant deser ^{a 32} onbesnedenen?

a 1.Sam. 17.26, 36. 2.Sam. 1, 20.

32 Hier mede betoont Simson zijn geloove, ende houdt Gode zijn genaden verbont voor. Siet Hebr. 11.32. Ende vergel. Gen. 34.14. 1.Sam. 17.26, 36. 2.Sam. 1.20.

19

Doe kloofde Godt de ³³ holle plaetse die in Lechi is; ende daer ginck water uyt van de selve, ende hy dronck; doe quam sijn ³⁴ geest weder, ende hy wert ³⁵ levendich: daerom noemde ³⁶ hy ³⁷ haren name, ³⁸ De fonteyne des aenroepers, die in Lechi is, tot op desen dach.

33 Het Hebr. woort (komende van stooten, stampen) soude eygentlick een mortier beteeckenen, ende soo voorts, eene hollicheyt, ofte, holle plaetse, diemen ten aensien van dien met eenen diepen ende hollen mortier kan vergelijcken: siet het selve Hebr. woort Prov. 27.22. Zephan. 1.11. sommige verstaen hier eenen back-tant, van des ezels kinnebacken, ofte de hollicheytvan dien. doch het Hebr. woort en wort in die beteeckeninge nergens meer gevonden.

34 Die van wegen den dorst scheen uyt hem te sullen gaen, also hy vreesde van dorst te sullen versmachten ende sterven.

35 D. verquickt, frisch, wacker.

36 T.w. Simson: tot een teecken van danckbaerheyt tot Godt, ende eene gedachtenisse deser victorie, by Israel.

37 Den naem der fonteyne.

38 Hebr. En Hakkore.

20

Ende hy ³⁹ richtede Israël inde dagen der Philistijnen, twintich jaer.

39 D. hy voerde de wrake des Heeren voor Israel uyt tegen de Philistijnen. Siet van het gebruyck deses woorts in dese Historien, bov. cap. 2. op vers 16.