Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xx. Capittel.

De kinderen Israëls komen in de woestijne Zin, daer sterft Mirjam, vers 1, etc. sy murmureren om water, 2. De Heere beveelt Mose tot den rotz-steen te spreken, op dat hy water geven soude, 7. Mose slaet op den steen, 11. De HEERE is verstoort op Mose ende op Aaron van wegen haer ongeloove, 12. Mose versoeckt doortocht door Edom, 14. welcke hem geweygert wort, 18, 20. Door het bevel des Heeren geeft Aaron op den berch Hor sijn Hooge-Priester-ampt over aen sijnen sone Eleazar, 23. ende hy sterft aldaer, 28. de gantsche Gemeente beweent hem, 29.

1

ALs de kinderen Israëls, de gantsche vergaderinge, in de woestijne Zin gekomen waren in de ¹ eerste maent, so bleef het volck te ² Kades: ende ³ Mirjam sterf aldaer, ende sy wert aldaer begraven.

1 T.w. van't veertichste jaer, na den uytganck uyt Egypten. ond. 33.38.

2 Dit Kades, was gelegen aen de lantpalen der Edomiten, vers 16. verscheyden van Kades-Barnea. Deuter. 1.19.

3 De suster Mose ende Aarons, een Prophetesse. Siet Exod. 15.20. In dit veertichste jaer na den uytganck der Israëliten, is oock Aaron, ond. 33.38. ende Mose, Deut. 34.5. gestorven.

2

Ende daer en was geen water voor de vergaderinge: doe vergaderden sy haer tegen Mose, ende tegen Aaron.

3

Ende het volck twistede met Mose: ende sy spraken, seggende, ⁴ Och of wy den geest gegeven hadden, doe ^a onse broeders voor het aengesichte des HEEREN, den geest gaven!

4 Dit woort och, druckt uyt de smerte hares herten, haer uytperssende desen wensch.

a Bov. 16.32, 49.

4

Waerom doch hebt ghylieden de Gemeynte des HEEREN in dese woestijne gebracht? dat wy daer sterven souden? wy, ende onse beesten?

5

Ende waerom hebt ghylieden ons doen optrecken uyt Egypten, om ons te brengen ⁵ in dese quade plaetse? 't en is geen plaetse des zaets, noch der vijgen, noch der wijnstocken, noch der granaet-appelen, oock en isser geen water om te drincken.

5 Siet Ier. 2.6.

6

Doe ginck Mose ende Aaron ⁶ van het aengesichte der Gemeynte tot de deure der Tente der t' samen-komste, ende ⁷ sy vielen op hare aengesichten: ende de ⁸ heerlickheyt des HEEREN verscheen hen.

6 T.w. vreesende voor 't gewelt ende overlast des volcx.

7 T.w. Mose ende Aaron, Godt den HEERE aenroepende, als Exo. 17.4.

8 Verschijnende in de wolcken-colomne.

7

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

8

Neemt ⁹ dien staf, ende versamelt de vergaderinge, ghy, ende Aaron uw' broeder, ende spreeckt ghylieden tot de steen-rotse voor hare oogen, so sal sy haer water geven: ^b Also sult ghy hen water voortbrengen uyt de steen-rotse, ende ghy sult de vergaderinge ende hare beesten drencken.

9 T.w. den staf Aarons, die voor de Arke des verbonts bewaert wiert. Siet bov. 17.10. Sommige verstaen den staf Mosis met den welken hy de wonder-wercken gedaen hadde.

b Psal. 78.15, 16. ende 105.41. ende 114.8. Nehem. 9.15.

9

Doe nam Mose den staf van ¹⁰ voor het aengesichte des HEEREN: gelijck als hy hem geboden hadde.

10 D. uyt den Tabernakel.

10

Ende Mose ende Aaron vergaderden de Gemeynte voor de steen-rotse: ^c ende hy ¹¹ seyde tot ¹² hen, Hoort doch, ghy wederspannige, ^{13 d} sullen wy water voor ulieden uyt dese steenrotse hervoor brengen?

c Psal. 106.32, 33.

11 T.w. Mose.

12 'Ten was Mosi niet bevolen 't volck aen te spreken, maer dat hy de steen-rotse aenspreken soude, vers 8.

13 Hier aen en hadden sy niet behooren te twijfelen, want Godt haddet haer belooft, vers 8.

d Deuter. 32.51.

11

Doe hief Mose sijne hant op, ende hy sloech de ¹⁴ steen-rotse ¹⁵ tweemael met sijnen staf: ^e ende daer quam veel waters uyt, so ^f dat de vergaderinge dronck, ende hare beesten.

14 Van de geestelicke beteeckeninge deser steenrotse, Siet 1.Corinth. 10.4.

15 Dit was oock een teecken van Moses haestigen toorn.

e Psal. 78.15. ende 105.41. Ies. 48.21. 1.Corinth. 10.4.

f Ies. 43.20.

12

Derhalven seyde de HEERE tot Mose ende tot Aaron, ^g Om dat ghylieden ¹⁶ my niet gelooft en hebt, dat ¹⁷ ghy my heylichdet voor de oogen der kinderen Israëls: ¹⁸ daerom en sult ghylieden dese Gemeynte niet in brengen in het lant 't welck ick haer gegeven hebbe.

g Deuter. 1.37. Num. 27.14.

16 D. om dat ghy mijne woorden niet gelooft en hebt, doende dat ick u bevolen hadde, twijfelende of ick machtich genoech ware uyt te voeren dat ick u lieden te doen bevolen hadde.

17 Mits op mijn woort, den steen vrymoedelick bevelende, dat hy water voort-brengen soude; het volck alsoo een goet exempel gevende, om mijne woorden te gelooven.

18 Gelijck Godt hier dreycht, alsoo is 't geschiet, want Aaron is gestorven op den berch Hor, ond. vers 28. ende Mose op den berch Nebo. Deuter. 34.

13

Dit zijn de wateren ¹⁹ Meriba, daer de kinderen Israëls met ²⁰ den HEE-

19 D. Twistwateren.

20 Met Mose den dienaer des HEEREN, vers 3. Siet Exod. 16.8.

[fol. 73v]

RE om getwistet hebben: ende hy wert ²¹ aen haer geheylicht.

21 T.w. aen Mose ende aen Aaron, want straffende hare ongehoorsaemheyt, heeft hy hem selven geheylicht, siet Lev. 10.3. ende 22.32. Andere passen dit op de Israëliten, aen de welcke Godt sijn heylich woort heeft waer gemaeckt, als hy haer water uyt de steen-rotse gegeven heeft.

14

Daerna sondt Mose boden uyt Kades tot den Coninck van ²² Edom, [welcke seyden] ^h Alsoo seyt uw' ²² broeder Israël, Ghy weet al de moeyte ²³ die ons ontmoett is:

22 Edom ofte Esau, ende Iacob, ofte Israël, zijn gebroeders geweest: die hier tot malcanderen spreken, zijn der selver nakomelingen geweest.

h Deuter. 23.7. Obad. vers 10.12

22 Edom ofte Esau, ende Iacob, ofte Israël, zijn gebroeders geweest: die hier tot malcanderen spreken, zijn der selver nakomelingen geweest.

23 Hebr. die ons gevonden heeft.

15

Dat onse vaders nae Egypten afgetogen zijn, ende wy in Egypten ²⁴ vele dagen gewoont hebben: ende dat de Egyptenaers ons, ende onse vaderen quaet gedaen hebben.

24 D. langen tijt.

16

Doe ⁱ riepen wy tot den HEERE, ende hy hoorde onse stemme, ende hy ^k sondt eenen Engel, ende hy leydde ons uyt Egypten: ende siet, wy zijn te Kades, eene stadt, aen 't uyterste uwer lantpale.

i Exod. 2.23.

k Exod. 14.19.

17

Laett ons doch door ²⁵ u lant trecken, wy en sullen niet trecken door den acker, noch door de wijngaerden, noch en sullen 't water der ²⁶ putten niet drincken: wy sullen den ²⁷ Conincklicken wech gaen, wy en sullen niet afwijcken ter rechter noch ter slincker hant, tot dat wy door uwe lantpalen sullen getrocken zijn.

25 Dit was hen doe de naeste wech nae het lant Canaan.

26 T.w. sonder dat te betalen, als vers 19.

27 Hebr. des Konincx wech. And. de lantstrate, of, den Heerewech.

18

Doch Edom seyde ²⁸ tot hem, Ghy en sult ²⁹ door my niet trecken, op dat ick niet misschien ³⁰ met den sweerde uytgae u te gemoete.

28 T.w. tot Mose, ofte tot Israël.

29 D. door mijn lant, gelijcker vers 17. staet: Siet dergelijcke maniere van spreken Deuter. 2.30. ende Rom. 15.28.

30 D. gewapender hant.

19

Doe seyden de kinderen Israëls tot hem, Wy sullen door den gebaenden wech optrecken, ende indien wy van u water drincken, ick ende mijn vee, ³¹ so sal ick den prijs des selven daer voor geven: ick sal alleenlick, sonder yet anders, te voete doortrecken.

31 Dit heeft Godt te doen bevolen. Deuter. 2.6, 7.

20

Doch hy seyde, Ghy en sult niet doortrecken: ende Edom is hem te gemoete uytgetrocken, met een swaer volck, ende met een stercke hant.

21

Also weygerde Edom ³² Israël toe te laten door sijne lantpale te trecken: ³³ daerom ^l weeck Israël van hem af.

32 De Israëliten.

33 Dit deden de Israëliten uyt het bevel Godes, Deuter. 2.versen 4, 5. onaengesien de wech dien sy daer na door de woestijne passeerden, haer seer moeyelick ende swaer viel, Num. 21, versen 4, 5.

l Iud. 11.18.

22

Doe reysden sy van Kades: ^m ende de kinderen Israëls quamen, de gantsche vergaderinge, aen den berch Hor.

m Num. 33.37.

23

De HEERE nu sprack tot Mose, ende tot Aaron aen den berch Hor, aen de pale des lants Edoms, seggende:

24

³⁴ Aaron sal tot sijne volckeren versamelt worden, want hy en sal niet komen in het lant, 't welck ick den kinderen Israëls gegeven hebbe: om dat ghylieden mijnen ³⁵ monde wederspannich geweest zijt by de wateren Meriba.

34 D. Aaron sal sterven, vers 26.

35 D. mijn bevel.

25

ⁿ Neemt Aaron ende Eleazar sijnen sone: ende doetse opklimmen tot den berch Hor.

n Num. 33.38. Deuter. 32.50.

26

Ende treckt Aaron ³⁶ sijne kleederen uyt, ende trecktse Eleazar sijnen sone aen: want Aaron ³⁷ sal versamelt worden, ende daer sterven.

36 T.w. sijne Priesterlicke kleederen, van de welcke siet Exod. 28.2.

37 T.w. tot sijne volckeren, als vers 24.

27

Mose nu dede, gelijck als de HEERE geboden hadde: want ³⁸ sy klommen tot op den berch Hor, voor de oogen der gantscher vergaderinge.

38 T.w. Mose, Aaron ende Eleazar.

28

Ende Mose trock Aaron sijne kleederen uyt, ende hy trockse sijnen sone Eleazar aen: ^o ende Aaron sterf aldaer, op de hoochte dies berchs: doe quam Mose ende Eleazar van dien berch af.

o Deuter. 10.6. ende 32.50.

29

Doe de gantsche vergaderinge ³⁹ sach, dat ⁴⁰ Aaron overleden was: so ⁴¹ beweenden sy Aaron ⁴² dertich dagen, het gantsche huys Israëls.

39 D. vernam, te weten, uyt den mont van Mose, ende Eleazar, ende siende dat hy niet weder en quam. Siet dergelijcke maniere van spreken, Genes. 42.1. vergeleken met Act. 7.12.

40 Aaron is gestorven in het 123 jaer sijnes ouderdoms, Num. 33.38. op den eersten dach der vijfder maent, in't veertichste jaer na den uyttocht uyt Egypten. van sijn begraeffenisse wort gesproken Deuter. 10.6.

41 D. sy droegen rouwe over Aaron.

42 Soo lange beweenden sy Mose oock, Deut. 34.8.