Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxvij. Capittel.

Wetten van het lossen der Menschen, die Gode belooft waren, vers 1, etc. Der Beesten, 9. Der huysen, 14. Des Velts, ofte der Ackeren, 16. Wat dingen men niet en mochte beloven, ende belooft zijnde mochte lossen, ofte niet, 26. Vande lossinge der tienden, soo wel vande vruchten, als van het vee, 30.

1

VOorder sprack de HEERE tot Mose, seggende:

2

Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende segt tot hen, Wanneer yemant eene gelofte ¹ sal afgesondert hebben; nae ² uwe schattinge sullen ³ de zielen des ⁴ HEEREN zijn;

1 T.w. uyt de dingen, ofte personen, die hem toebehooren, ofte in zijn vermogen zijn, begeerende die den HEERE toe te eygenen tot eenen heyligen gebruycke: het welcke ond. vers 14. etc. wort heyligen genoemt.

2 De HEERE spreeckt den Priester toe, gelijck het blijckt uyt het 12. versken, die dese schattinge doen moeste, verstaet by dese de somme gelts, nae dewelke 't geheylichde geweerderet ende gelost wert.

3 D. de personen ofte menschen. Siet Genes. 12. op vers 5.

4 Ende volgens des Priesters, die den dienst des HEEREN, ende wat daer toe behoorde, waernemen moeste. Hebr. den HEERE.

3

Als uwe schattinge eenes mans ⁵ sal zijn van twintich jaren out, tot eenen die sestich jaren out is: dan sal uwe schattinge zijn van vijftich ⁶ sikelen silvers, nae den sikel des Heylichdoms.

5 Hebr. van een soon van twintich jaren, tot een soon van tsestich jaren: ende soo in 't volgende.

6 Siet van dese munte Genes. 20. op vers 16. ende 23. op vers 15.

4

Maer ist eene vrouwe, dan sal uwe schattinge zijn dertich sikelen.

5

Ende is't van eenen, die vijf jaren out is, tot eenen die twintich jaer out is, so sal uwe schattinge eenes mans twintich sikelen zijn: ende voor eene vrouwe tien sikelen.

6

Maer is 't van eenen, die een maent out is, tot eenen die vijf jaren out is, so sal uwe schattinge eenes mans zijn vijf sikelen silvers: ende uwe schattinge over eene vrouwe, sal zijn drie sikelen silvers.

7

Ende ist van eenen die 't sestich jaren out is, ende daer boven, ist een man, so sal uwe schattinge zijn vijftien sikelen: ende voor eene vrouwe tien sikelen:

8

Maer so hy armer is, ⁷ dan uwe schattinge, so sal hy sich voor het aengesicht des Priesters setten, op dat de Priester hem schatte: nae dat ⁸ de hant des genen, die de gelofte gedaen heeft, sal kunnen bekomen, sal de Priester hem schatten.

7 Ofte, dan ghy hem geschat hebt. dat is, so hy te arm is, om uwe schattinge te betalen.

8 Siet van dese maniere van spreken bov. cap. 5. op vers 7.

9

Ende indien het een beest is, daer van men den HEERE offerhande offert; al wat ⁹ hy ¹⁰ daer van den HEERE sal gegeven hebben, sal ¹¹ heylich zijn.

9 T.w. hy die de belofte gedaen heeft.

10 D. van datmen pleegt inde wet te offeren.

11 Hebr. heylicheyt, alsoo in 't volgende vers, ende vers 14. etc. dat is, Gode toegeeygent ende geheylicht.

10

Hy en sal niet vermangelen, noch 't selve verwisselen een goet voor een quaet, ofte een quaet voor een goet: indien hy nochtans een beest voor een beest ¹² eenichsins verwisselt; so sal ¹³ dit, ende dat daer ¹⁴ voor verwisselt is, heylich zijn.

12 Hebr. verwisselende verwisselt.

13 T.w. dat verwisselt was.

14 Hebr. sijne verwisselinge, ofte, sijn verwisselinck. D. dat in de plaetse is van het verwisselde. Alsoo ond. vers 33.

11

Ende indien 't eenich onreyn beest is, van welck men den HEERE geene offerhande en offert: so sal hy dat beest voor het aengesichte des Priesters setten.

12

Ende de Priester sal dat schatten ¹⁵ nae dat het goet, ofte quaet is: nae uwe schattinge, Priester, soo sal het zijn.

15 T.w. om te onderscheyden, welck goet, welck quaet soude zijn, ende daernae sijne schattinge te richten. Hebr. tusschen goet ende tusschen quaet. Alsoo ond. vers 14.

13

Maer indien hy 't ¹⁶ immers lossen sal; soo sal hy desselven vijfde deel boven uwe schattinge toe doen.

16 Hebr. lossende lossen.

14

Ende wanneer yemant sijn huys sal ¹⁷ geheylicht hebben, dat het den HEERE heylich zy, so sal de Priester dat schatten nae dat het goet ofte quaet is: gelijck als de Priester dat geschat sal hebben, soo sal het stant hebben.

17 D. door gelofte Gode vrywillichlick opgedragen, ende toege-eygent sal hebben, waer door het den Priester toebehoorde, in welcken gevalle, wanneermen het selve lossen wilde, de schattinge der weerde nae des Priesters uytsprake geschieden moeste, ende dan noch het vijfde deel daer by komen.

15

Ende indien hy, die't geheylicht heeft, sijn huys sal lossen: so sal hy een vijfdedeel des gelts uwer schattinge daer boven toe doen, so sal het sijne zijn.

16

Indien oock yemant van den acker sijner besittinge den HEERE wat geheylicht sal hebben, so sal uwe schattinge zijn ¹⁸ nae sijn zaet: een ¹⁹ Homer gersten-zaet, sal zijn op vijftich sikelen silvers.

18 D. nae de veelheyt van het zaet, daer mede dat lant bezaeyt moet worden, sult ghy het gelt weerdeeren, dat voor de lossinge des selven betaelt moet worden.

19 Siet van dese mate 1.Reg. 4. op vers 22. Ies. 5.10. Ezec. 45.11. Hos. 3.2.

17

Indien hy sijnen acker van het ²⁰ Iubel-jaer aen geheylicht sal hebben; so sal't ²¹ nae uwe schattinge stant hebben.

20 Siet bov. 25. op vers 20.

21 D. nae den prijs, dien ghy stelt, sal dat lant wederkeeren tot hem, die 't den Heere geheylicht hadde, mits betalende den voorgemelten prijs.

18

Maer so hy sijnen acker nae het Iubel-jaer geheylicht sal hebben, dan sal hem de Priester het gelt rekenen, ²² nae de jaren die noch overich zijn tot het Iubel-jaer: ende sal van uwe schattinge ²³ afgetrocken worden.

22 D. nae dat vele, ofte weynige jaren tot het Iubel-jaer overblijven.

23 Siet van dit aftrecken nae het getal der jaren, van het Iubel-jaer af, bov. cap. 25. vers 15, 16, 17.

19

Ende indien hy den acker, die den selven geheylicht heeft ²⁴ gantschelick lossen sal; so sal hy een vijfde deel des gelts uwer schattinge daer boven toe doen, ende deselve sal hem gevesticht zijn.

24 Hebr. lossende lossen.

20

Ende indien hy dien acker niet en sal lossen, ofte indien hy dien acker aen een ander man verkocht heeft; so en sal hy niet meer gelost worden.

21

Maer dien acker, na dat hy in het Iubel-jaer sal ²⁵ uytgegaen zijn, sal den HEERE heylich zijn, als een ²⁶ verbannen acker: de besittinge daer van sal des Priesters zijn.

25 Te weten, uyt de macht, ende besittinge der gener die hem gekocht hadde. Siet bov. 25. op vers 28.

26 Het Hebr. woort beteeckent wel eene uytroeyinge, ende verdervinge, daer van niet en moeste overgelaten worden. Deuter. 2.23. ende 7.26. maer oock eene toeheyliginge van het gene dat Godt alleen toebehooren moeste, ende dien volgens den Priester eygen wiert, als hier, ende ond vers 28. Num. 18.14.

22

Ende indien hy den HEERE eenen acker heeft geheylicht ²⁷ dien hy gekocht heeft, ende niet en is van den acker sijner ²⁸ besittinge;

27 Hebr. sijner koopinge, ofte, veroveringe.

28 D. dien hy als erfgoet besit.

23

So sal de Priester hem rekenen de somme ²⁹ uwer schattinge tot het Iubel-jaer: ende ³⁰ hy sal op den selven dach uwe schattinge geven, ³¹ eene heylicheyt den HEERE.

29 D. der schattinge die ghy Moses, door mijn gebodt, hem voorstelt, welcke schattinge door den Priester selve moeste geschieden vers 25. ofte met dese woorden sprack de HEERE den Priester toe, die de schattinge doen moeste. Siet bov. vers 12.

30 Te weten, hy, die den acker heeft geheyligt.

31 Dat is, die den HEERE geheyligt is, ofte, den HEERE [ter] heylicheyt. dat is, op datse den HEERE heylich zy.

24

In het Iubel-jaer sal dien acker wederkomen tot dien, van welcken hy hem gekocht hadde, tot hem, diens de besittinge van dat lant was.

25

Alle ³² uwe schattinge nu sal nae den sikel des Heylichdoms geschieden; ^a De sikel sal zijn van twintich ³³ Gera.

32 Hier spreeckt de HEERE wederom den Priester aen.

a Exod. 30.13. Num. 3.47. Ezech. 45.12.

33 Een Gera woech tsestich garsten korenkens, of asen, bedragende het twintichste deel van eenen halven Rijcxdaelder. Siet oock van dese munte Exod. 30.13. Num. 3.47. ende 18.16.

[fol. 61v]

26

^b Maer het ³⁴ eerstgeboren, dat den HEERE van een beest eerst-geboren wort, dat en sal niemant heyligen; het zy een os, ofte kleyn vee; het is des HEEREN.

b Exod. 23.2. ende 22.29. ende 34.19. Num. 3.13. ende 8.17.

34 D. dat anders, van wegen het recht der eerst-geboorte, den HEERE toe-behoort, ende daerom en condt ghy daer van geene gelofte doen. Siet Exod. 13.2. ende 22.29. ende 34.19. Num. 3.13. ende 8.17.

27

Doch is't van een onreyn beest, hy sal dat lossen nae uwe schattinge, ende sal sijn vijfde deel daer boven toe doen: ende in dien het niet gelost en wort, so sal het verkocht worden, nae uwe schattinge.

28

^c Evenwel niets dat ³⁵ verbannen is, dat yemant den HEERE sal verbannen hebben, van al 't gene dat hy heeft, van een mensche, ofte een beest, ofte van den acker sijner besittinge, en sal verkocht, nochte gelost worden: ³⁶ al wat verbannen is sal den HEERE eene ³⁷ heylicheyt der heylicheden zijn.

c Ios. 6.19. ende 7.13. etc.

35 Siet bov. op vers 21.

36 Hebr. alle verbanninge.

37 Siet bov. cap. 2. op vers 3.

29

Al wat verbannen is, dat van de mensche sal verbannen zijn, sal niet gelost worden: ³⁸ het sal sekerlick gedoodt worden.

38 Verstaet dit van menschen die vyanden Godts, ende sijns volcx zijn, ende insonderheyt de welcke de Heere geboden heeft te verderven, ende uyt te roeyen: dese en mochtmen niet lossen, noch laten leven. Siet Num. 21.2, 3. Ios. 6. versen 17, 18. 1.Sam. 15.3. Men kan dit oock verstaen niet van menschen, maer van beesten, die door de menschen verbannen souden worden.

30

Oock alle ³⁹ Tienden des lants, van den zade des lants, van de vrucht des geboomtes, zijn des HEEREN: sy zijn den HEERE heylich.

39 Daer waren vierderley Tienden. 1. De ordinare, jaerlicksche Tienden der Leviten. Van dese wort hier gesproken, item, Num. 18.21. etc. Deut. 14.22, etc. ende 25.12, etc. 2.Chron. 31.5. Nehem. 10.37. Hebr. 7.9, 10.
2. De Tienden die de Leviten van dese Tienden moesten geven aen den Hoogen-Priester, Num. 18.26. etc.
3. De jaerlicksche Tienden, waer van de Israëliten met hare huysgesinnen, ende de Leviten, moesten vrolick zijn voor den Heere, Deut. 12.17, 18. ende 14.22, 23.
4. De drie-jarige Tienden voor de Leviten, armen, weduwen, weesen, ende vreemdelingen, Deut. 14.28. ende 26.12.

31

Maer so yemant van sijne tienden ⁴⁰ immers yet lossen sal, hy sal sijn vijfde deel daer boven toe doen.

40 Hebr. lossende lossen sal.

32

Aengaende alle de tienden van runderen, ende kleyn vee, alles ⁴¹ dat onder de roede sal doorgaen, het tiende sal den HEERE heylich zijn.

41 Dit siet op de maniere van de Tienden uyt te lesen onder het vee, doe ter tijt gebruyckelick: de beesten gingen uyt den stal, het een voor, het ander na; de vertiender roerde het tiende beest aen, in het tellen, met sijnen staf, ofte roede, ende dit nam hy tot hem om den HEERE toe te heyligen. Siet oock Ier. 33.13.

33

Hy en sal ⁴² tusschen het goede, ende het quade niet ondersoecken, hy en sal het oock niet verwisselen: maer indien hy ⁴³ dat immers verwisselen sal; so sal dit, ende dat daer voor verwisselt is, heylich zijn, 't en sal niet gelost worden.

42 Als tusschen het vette ende tusschen het magere. Daer en mochte geene keure wesen. wanneer yemant sijne Tienden betaelde, so en gaf hy niet dat hy wilde, maer dat in de tellinge van het vee voor viel, ende t' elcken het tiende in getale was, gelijck recht te vooren geseyt is.

43 Siet bov. op vers 10.

34

Dit zijn de geboden, die de HEERE Mose geboden heeft, aen de kinderen Israëls ⁴⁴ op den berch Sinai.

44 Siet hier van cap. 25.1. ende 26.46.

FINIS