Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxiiij. Capittel.

Wetten vande olye der lampen des Tabernakels, ende der selver toerichtinge, vers 1, etc. Vande Toon-brooden, 5. ende uyt occasie van eenen die den Naem des Heeren gelastert hadde, 10. Vande straffe der Godts-lasteraren in 't gemeyn, 13. ende der genen die eenen mensche dooden, ofte een beest, ofte haren naesten quetsen, 17. De uytvoeringe der straffe des voorgemelten lasteraers, 23.

1

ENde de HEERE sprack tot Mose, seggende:

2

Gebiedt den kinderen Israëls, datse tot u ¹ brengen suyvere ² gestootene olijf-olye, voor den luchter; om de ³ lampen ⁴ geduerichlick aen te steken.

1 Hebr. nemen. Dat is, nemen ende brengen. Siet Genes. 12. op het vers 15.

2 Siet hier van oock het gebodt Exod. 27.20.

3 Dewelcke waren in getale seven, Exo. 25.37.

4 T.w. op elcken avontstont.

3

⁵ Aaron sal die voor het aengesicht des HEEREN geduerichlick toerichten, van den avont tot den morgen buyten den ⁶ voorhanck van het getuygenisse in de Tente der t' samen-komste: het is eene eeuwige in-settinge voor uwe geslachten.

5 Of sijne sonen door zijn gebodt, gelijck te sien is, Exod. 27.21.

6 Die het Heylige van het Heylige der Heyligen onderscheyt. Siet bov. 4. op vers 6. Dese luchter nu of kandelaer stont in 't Heylige aen de Zuytzijde: gelijck de vergulde tafel aen de Noortzijde, Exod. 26.35.

4

Hy sal op den ⁷ louteren kandelaer die lampen voor het aengesicht des HEEREN, geduerichlick toerichten.

7 D. die van louter, ende fijn gout gemaeckt was, Exod. 25.31. gelijck hy oock hier na vers 6. de reyne tafel noemt, daer de toonbrooden opgeleyt worden, om dat die met suyver, fijn, ende geloutert gout overtrocken was. van de welcke men oock lesen kan Exod. 25.24.

5

Ghy sult oock meel-bloeme nemen, ende twaelf koecken daer van backen: van ⁸ twee tienden sal een koecke zijn.

8 D. van twee Gomer, dewelcke was het tiende deel van een Epha. Siet Exo. 16. vers 36.

6

Ende ghy sultse in twee rijgen leggen, sesse in eene rijge, op de reyne tafel, voor het aengesicht des HEEREN.

7

Ende op elcke rijge sult ghy suyveren wieroock leggen: 't welck den broode ⁹ ten gedenck-offer sal zijn; het is een vyer-offer den HEERE.

9 Siet bov. 2. op vers 2.

8

Op ¹⁰ elcken Sabbath-dach geduerichlick salmen dat voor het aengesicht des HEEREN ¹¹ toerichten, van wegen de ¹² kinderen Israëls, ten eeuwigen verbonde.

10 Hebr. in den dach des Sabbaths, in den dach des Sabbaths. siet van dese maniere van spreken Genes. 7. op het vers 2.

11 Het welcke de Priesters alleen doen moesten.

12 Die de meel-bloeme geoffert hadden, daer van de Priesters de brooden, ofte koecken maken moesten.

9

Ende ^a het ¹³ sal Aarons ende sijner sonen zijn, die dat inde heylige plaetse sullen eten: want het is voor hem een heylicheyt der heylicheden, uyt de ¹⁴ vyerofferen des HEEREN, eene eeuwige insettinge.

a Exod. 29.32. Bov. 8.31. 1.Sam. 21.6. Matth. 12.4.

13 Verstaet ten eynde van de weke, alsmen op den Sabbath daer aen volgende die toonbrooden van de tafel nam, om versche in dier plaetse te leggen.

14 Dit wort onder de vyer-offerhanden oock getelt, om dat de wieroock, die daer op lach, dan aengesteken, ende den Heere verbrant wiert.

10

Ende daer ginck eener Israëlitischer vrouwen soon uyt, die in 't midden der kinderen Israëls ¹⁵ eens Egyptischen mans soon was: ende de soon deser Israëlitischer, ende een ¹⁶ Israëlitisch man twisteden in 't leger.

15 Het is waerschijnlick, dat dese Egyptenaer het Israëlitische geloove aengenomen hadde, gelijck vele meynen; ofte anders moeste hy, als een vreemdelinck, onder de Israëliten gewoont hebben.

16 Ten aensien van beyde sijne ouderen.

11

Doe ¹⁷ lasterde der Israëlitischer vrouwen soon uytdruckelick den ¹⁸ NAEM, ende vloeckte; daerom ¹⁹ brachten sy hem tot Mose: de naem nu sijner moeder was Schelomith de dochter Dibri van de stamme Dan.

17 Het Hebr. woort dat hier uytdruckelick lasteren verduytscht is, beteyckent eygentlick doorsteken, doorbooren, doorwonden. waer mede de afgrijselickheyt deser daet te kennen gegeven wort, om dat hy Godt met sijne snoode tonge als doorsteken hadde.

18 Verstaet den Naem des Heeren, of, IEHOVAH. gelijck sulcx verklaert wort vers 16. ende Deuter. 28.58. Siet van desen Naem, Genes. 2. op vers 4.

19 Verstaet dat de Rechters hem tot Mose gebracht hebben, om hem raet te vragen, hoe sy desen grouwelicken lasteraer straffen souden.

12

Ende sy leyden hem inde gevanckenisse: op dat hen nae ²⁰ den mont des HEEREN verklaringe geschieden soude.

20 Dat is, het bevel des Heeren. Siet Genes. 41. op vers 40. ende Exod. 17.1.

13

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

14

Brengt den vloecker uyt tot buyten het Leger, ende alle die't ²¹ gehoort hebben, sullen hare handen op sijn hooft leggen: daerna sal hem de geheele vergaderinge steenigen.

21 Namelick, hoe hy gevloeckt, ende den name Godts gelastert heeft. Ende dese, als getuygen, moesten hare hant op sijn hooft leggen, om daer mede te getuygen, dat sy hem met waerheyt dese sonde der Godts-lasteringe optegen, ende dat hy also daer aen schuldich zijnde, dese straffe verdient hadde.

15

Ende tot de kinderen Israëls sult ghy spreken, seggende; een yeder als hy sijnen Godt gevloeckt sal hebben, so sal hy sijne ²² sonde dragen.

22 D. de straffe sijner sonde: gelijck hy dat verklaert in het navolgende vers Siet bov. 5. op het vers 1.

16

Ende wie den naem des HEEREN ²³ gelastert sal hebben, ²⁴ sal sekerlick gedoodt worden, de gantsche vergaderinge sal hem ²⁵ sekerlick steenigen: alsoo sal de vreemdelinck zijn, gelijck de inboorlinck, als hy den NAEM sal gelastert hebben, hy sal gedoodt worden.

23 Hebr. doorsteken hebben. gelijck bov. Vers 11. siet aldaer.

24 Hebr. stervende gedoot worden. Dat is, men sal niet nalaten hem te dooden, sonder eenige verschooninge te gebruycken. Alsoo in 't volgende.

25 Hebr. steenigende steenigen.

17

Ende als yemant eenige ²⁶ ziele des menschen ²⁷ sal verslagen hebben: hy sal sekerlick gedoodt worden.

26 D. eenen mensche. Siet Genes. 12. op vers 5. ende Exod. 21.12.

27 D. wie een mensche met wonden ende slaen, het leven beneemt. Verg. Genes. 37. vers 21.

18

Maer wie de ziele van een vee sal verslagen hebben, hy sal 't wedergeven ²⁸ ziele voor ziele.

28 T.w. een levendich vee, voor 't gene hy doot geslagen sal hebben.

19

Als oock yemant aen sijnen naesten een gebreck sal aengebracht hebben; gelijck als hy gedaen heeft, ²⁹ soo sal oock aen hem gedaen worden:

29 T.w. nae wettelicke order, verklaert in de volgende aenteeckeninge.

20

³⁰ Breucke voor breucke, ^b ooge voor ooge, tant voor tant: gelijck als hy een gebreck eenen mensche sal ³¹ aengebracht hebben, soo sal oock hem aengebracht worden.

30 Dit was de Wet der vergeldinge, welke niet door particuliere personen, maer door de Overheyt, met kennisse van saken, moeste uytgevoert worden. De Phariseen hebbense misduydt, ende qualick uytgeleyt; waerover sy van onsen Salichmaker Matth. 5.38, 39. bestraft worden.

b Exod. 21.24. Deuter. 19.21. Matth. 5.38.

31 Hebr. gegeven.

21

Wie dan een vee verstaet, die sal 't weder geven: maer wie een mensche verslaet, die sal gedoodet worden.

22

Eenderley recht sult ghy hebben, soo sal de vreemdelinck zijn, als de inboorlinck: want ick ben de HEERE uwe Godt.

23

Ende Mose seyde tot de kinderen Israëls, datse den vloecker tot buyten het leger uytbrengen, ende hem met steenen steenigen souden: ende de kinderen Israëls deden, gelijck als de HEERE Mose geboden hadde.