Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxxix. Capittel.

Ioseph wort in sijnen dienst by Potiphar alsoo van Godt gesegent, dat hem sijn heer over 't gantsche huys stelt, vers 2. etc. De vrouwe sijns heeren wort, vermits sijne schoonheyt, op hem verlieft, ende versoeckt hem tot onkuyscheyt: 't welck hy bestandichlick weygerende, wort van haer valschelick verklaecht, eerst by 't huysgesin, daerna by sijnen heere, die hem daer over in gevanckenisse leyt, 13. Alwaer Godt oock met Ioseph is, sulcks dat hy over de gevangenis gestelt wort, 20.

1

IOseph nu ^a wert nae Egypten af gevoert: ¹ ende Potiphar Pharaos Hovelinck, een overste der Trauwanten, een Egyptisch man, kocht hem uyt de hant der ² Ismaëliten, die hem derwaerts afgevoert hadden.

a Bov. 37.28. Psal. 105.17.

1 Siet bov. 37. op 't vers 36.

2 Siet bov. cap. 37. op vers 25.

2

Ende ³ de HEERE ^b was met Ioseph; so dat hy een voorspoedich man was: ende ⁴ hy was in ⁵ sijnes heeren des Egyptenaers huys.

3 Siet bov. cap. 21. op vers 22. ende 26. op vers 24.

b Bov. 39.21. Actor, 7.9.

4 D. hy en liep niet wech nae sijnen vader, ofte elders, maer voegde sich in gedult, ende getrouwicheyt, nae den staet daer toe hy van Godt vernedert was.

5 Hebr. sijner Heeren, dat is, sijnes Heeren: ende soo in 't volgende, als oock bov. cap. 24.10. ende 2.Sam. 12.8.

3

Als nu sijn heere sach, dat de HEERE met hem was, ende dat de HEERE al wat hy dede, ⁶ door sijne hant voorspoedich maeckte:

6 D. door sijnen dienst. Exod. 4.13. Levit. 8.36. Prov. 26.6. etc.

4

So vondt Ioseph ⁷ genade in sijne oogen, ende ⁸ diende hem: ende hy stelde hem over sijn huys, ende al wat hy hadde gaf hy ⁹ in sijne hant.

7 Siet bov. 18.3.

8 D. hy paste op sijn persoon. Eerst was hy een gemeyn knecht, daer na een Kamerlinck sijns Heeren, ja een versorger van het geheele huys.

9 Siet bov. cap. 16. vers 6.

5

Ende het geschiedde van doe af, dat hy hem over sijn huys, ende over al wat sijne was, gestelt hadde, dat de HEERE des Egyptenaers huys segende, ¹⁰ om Iosephs wille: ja de segen des HEEREN was in alles dat hy hadde, in 't huys, ende in 't velt.

10 De boose worden gesegent van wegen de bywooninge der vromen. Siet bov. 30.27, 30. Ies. 45.3, 4.

6

Ende hy liet alles wat hy hadde in Iosephs hant, so dat hy met hem van geen dinck kennisse en hadde, ¹¹ behalven van 't broot dat hy at: ende Ioseph was schoon van gedaente, ende schoon van aengesicht.

11 D. Potiphar en bekommerde hem nergens mede, dan met eten ende drincken, latende al de huyshoudinge op Ioseph berusten. Sommige meynen, dat dese woorden behalven van het broot dat hy at, sien op de superstitie der Egyptenaren, die met de Hebreen niet en wilden eten. Siet daer van ond. 43.32.

7

Ende het geschiedde na dese dingen, ^c dat sijnes heeren huysvrouwe ¹² hare oogen op Ioseph wierp: ende sy seyde; ¹³ Ligt by my.

c Prov. 7.13.

12 Hebr. dat sy hare oogen ophief tot Ioseph. De sin is: sy sach hem aen met oneerbare oogen, ende met oncuyschen lust. Siet Matth. 5.28. ende 2.Pet. 2.14. Het contrarie was by Iob 31.1.

13 Na dat sy, sonder twijfel, te vooren daer op toegeleyt hadde, om hem tot onkuysheyt te bewegen.

8

Maer hy weygerde't, ende seyde tot sijnes heeren huysvrouwe; Siet, mijn heere en heeft geen kennisse met my watter in den huyse zy; ende al wat hy heeft, dat heeft hy in mijne hant gegeven.

9

¹⁴ Niemant en is grooter in dit huys als ick: ende hy en heeft voor my niets onthouden, ¹⁵ dan u, daer in dat ghy sijne huysvrouwe zijt: hoe soude ick dan dit een soo groot quaet doen, ende sondigen tegen Godt?

14 Verstaet dit ten aensien vande macht, die Ioseph van sijnen heere ontfangen hadde, om het huys te versorgen, ende in sijne plaetse opsicht daer over te hebben. And. Hy selfs en is niet grooter in dit huys.

15 D. hy heeft my oock bevolen sorge over u te dragen, soo veel aengaet den nootdurft uwes lichaems, maer niet de gemeynschap des selven my aen te trecken. And. daerom dat ghy, etc.

10

Ende het geschiedde, als sy Ioseph ¹⁶ dach op dach aensprack ende hy nae haer niet en hoorde, om by haer te liggen, [ende] by ¹⁷ haer te zijn:

16 Hebr. dach, dach. Een ende 't selve woort wort somtijts tweemael gestelt, om eene geduricheyt des tijts te beteeckenen, Exod. 16.5, 22. Lev. 6.12. Deut. 2.27. ende 14.22.

17 D. om hare aensprake daer van te hooren. want hy wel wiste, dat quade redenen, bederven goede zeden, 1.Cor. 15.33.

11

So gebeurde't op sulck eenen dach, dat hy in 't huys quam, om sijn werck te doen: ende niemant van ¹⁸ de lieden des huyses en was daer binnens huys:

18 D. huysgenooten, alsoo ond. vers 14. ende Mich. 7.6.

12

Ende sy greep hem by sijn ¹⁹ kleet, seggende; Ligt by my: ende hy liet sijn kleet in hare hant, ende vluchtte; ende ginck uyt nae buyten.

19 Sonder twijfel by sijn oppercleet, als mantel, etc.

13

Ende het geschiedde als sy sach, dat hy sijn kleet in hare hant gelaten hadde, ende nae buyten gevlucht was;

14

Soo riep sy ²⁰ de lieden van haren huyse, ende sprack tot hen, seggende; ²¹ Siet, ²² hy heeft ons den ²³ Hebreeuschen man in gebracht, om ²⁴ met ons te spotten: hy is tot my gekomen om by my te liggen, ende ick hebbe geroepen met ²⁵ luyder stemme:

20 T.w. die buyten waren, ofte, ondertusschen weder ingekomen waren, op datse die tot getuygen soude mogen opmaken ende bereyt hebben, als sy Ioseph voor haren man beschuldigen soude.

21 'Tschijnt dat sy Iosephs kleet in hare handen gehadt, ende getoont heeft.

22 T.w. mijn man. sy en noemt hem niet, quansuys gram op hem zijnde.

23 Soo noemt zy Ioseph verachtelick, ende om 't huysgesin tegens hem op te hitsen, dewijle doch de Egyptenaers de Hebreen niet wel en vermochten. Siet ond. 43.32.

24 Dese loose vrouwe en seyt niet, met my, maer, met ons, als of sy wilde seggen: Derf hy my dit vergen, wat schande, ende overlast en sal hy dan de dienstmaechden niet derven doen?

25 Hebr. grooter.

15

Ende het geschiedde, als hy hoorde dat ick mijne stemme verhief, ende riep: so verliet hy sijn kleet by my, ende vluchtte, ende ginck uyt nae buyten.

16

Ende sy leyde sijn kleet by haer, tot dat sijn heere in sijn huys quam.

17

Doe sprack sy tot hem ²⁶ nae die selve woorden, seggende; De Hebreeusche knecht, dien ghy ons hebt ingebracht, is tot my gekomen, om met my te spotten:

26 T.w. die sy te vooren by 't huysgesin gebruyckt hadde, ende nu by den man wederhaelde.

18

Ende het is geschiet, als ick mijne stemme verhief, ende riep: dat hy sijn kleet by my liet, ende vluchtte nae buyten.

19

Ende het geschiedde, als sijn heere de woorden sijner huysvrouwe hoorde die sy tot hem sprack, seggende ²⁷ Nae dese selve woorden heeft my uwen knecht gedaen; ²⁸ so ontstack sijn toorn.

27 D. soo als ick geseyt hebbe heeft hy gedaen.

28 Hy gelooft sijne vrouwe, sonder Ioseph eerst te hooren. Verg. de maniere van spreken, met bov. 4.5, 6. ende siet de aent. op 't vers 5.

20

Ende Iosephs heere nam hem, ende leverde ^d hem in 't ²⁹ Gevangen-huys,

d Psal. 105.18.

29 Hebr. tot het huys der rondicheyt, ofte, des ronden torens. Dese gevanckenisse wort oock een kuyl genoemt, ond. c. 40.15. ende 41.14.

[fol. 21r]

ter plaetse daer des Conincks ³⁰ gevangene gevangen waren: also was hy daer in het Gevangen-huys.

30 Hebr. gebondene, gebonden. verstaet hier soodanige gevangene die tegen de Koninck misdaen, ofte een groot crimen begaen hadden, ende op den hals gevangen saten.

21

Doch de HEERE was met Ioseph, ende wendde [sijne] goedertierentheyt tot hem: ende ³¹ gaf hem genade inde oogen des Oversten van 't Gevangen-huys.

31 Hebr. gaf sijne genade, dat is, hy maecte hem aengenaem. Siet bov. cap. 18. op vers 3.

22

Ende de Overste van 't Gevangen-huys gaf alle de gevangene, die in 't Gevangen-huys waren, in Iosephs hant, ende ³² al wat sy daer deden, dede hy.

32 D. al watmen daer plach te doen, ende al watter geschiedde, dat geschiede door sijn bevel ende bestier.

23

De Overste van't Gevangen huys en ³³ sach gantsch op geen dinck, dat in sijne hant was, overmits dat de HEERE met hem was: ende wat hy dede, dat dede de HEERE wel gedijen.

33 Hebr. en was niet alle dinck siende.