|
| |
XV
In dit capitel hier voorscreven
Hebbic kennesse ghegheven
Ende in waren woorden gheleert
Ende ghemaect van zonden reene,
Wies toename was magdalene.
Nu zal ic hier doen ghewach,
Hoe cristus up ten palmezondach
Ghereeden up eene ezelinne.
Ende hoe hi daer was ontfaen
Ende wat hi dede, zuldi verstaen.
Up dien zondach, verstaet tbediet,
Dat men de palmen te draghen pliet,
Drie dinghen principalike,
De welke waren daer te voren
Ghefigureert, als ghi moocht horen,
Dat ons wel orcond de scrifture
Bi drien openbaren figuren.
Deerste dinc, verstaet mi wel,
Die daer up dien dach ghevel,
Jherusalem up dien zondach,
| |
| |
Zo weendi, dat es waerhede,
Bitter tranen up die stede.
Dat ander / doe ic u verstaen:
Met love was hi daer ontfaen.
Ende die daer inden tempel brochten
Dinghen, die zij daer vercochten.
Int eerste zullen wi merken twij
Dat god weende / ende waerbi
Dat die stede van jherusalem
Ende dat hi weende also houde.
Dat was. om dat noch zoude
Der stede ghenaken zulc verdriet,
Dat deen steen upden andren niet
Zoude licghen noch staende bliven,
Ende dat van honghere de wiven
Zouden eten haer selfs kinder,
Ende manslacht groot, die ghinder
Zoude ghescien/ in comenden daghen
Ende ooc menighe andre plaghen,
Als men dicken heift zecghen horen.
Om dat god dit wist te voren,
Zo moeste muerwen zijn meenen
Ende ghinc bitterlike weenen,
Om dat der heligher stede
Noch zoude ghevallen also lede.
Ende om dat hi dat wist te voren,
Zo weendi als ghi moocht horen
| |
| |
Dese weninghe van cristus weert
Was wilen wel ghefigureert,
Also ic inden latine las.
Biden propheet jheremyas,
Daer men of heift lesen horen,
Dat hi wilen weende te voren
Ende ooc propheteerde scone,
Dat dat volc van babylone
Zoude jherusalem de stede
Destrueren met groten lede.
Dus beweende god / ic zeker bem,
Die destruxie van jherusalem
Ende hi voorwiste in zijn voorzien,
Dat bi den romeynen zoude ghescien.
Die dit dan wel overziet,
Bi cristus weenen es ons bediet,
Dat wij sullen tallen tiden
Weenen ende hebben medeliden,
Als wi zien onsen evenkerstijn
Liden aermoede. ofte pijn
Van ziecheden of van zere,
Die medelijd in smenschen aermoede
Dan die hem deelt van zinen goede.
Redene wil ic hier toe toghen.
Es enich mensche in doghen,
In ziecheden of in pinen,
Ende ic hem dele van minen
Goede ./ in rechter caritaten,
Daer doe ic wel an utermaten,
Want icken emmer daer mede lave,
Ja, als ic hem mijns ghelds wat gave,
Want al es hi anders bedrouft,
Hi coopter mede dat hem hehouft,
Ende es vanden ghelde verblijt.
Maer eist dat yement medelijt
Met enighen aermen zieken man,
Zo schijnt hi hem te gheven dan
Emmer een deel van zinen live.
Want eist dat ic rouwe drive
Ende ic mi bedrouve daermede,
Zijn liden ic mi selven gave;
Maer deeldic yemen van miere have,
| |
| |
Niet zo vele ne ghevic hem,
Want naerre ic mi selven bem,
Of mijn liden is naerre mi
Dan die erdsche have zij.
Es ./ als ic u zecghen zal,
Dat men hem deele tijdlijc goet
Ende met hem liden inden moet.
Ooc sullen wij, es mi bekant,
Medeliden met onsen viant
Alse wel als met onsen vrient,
Ende daer in es vele mee verdient.
Bi redene doe ict u verstaen:
Dat wi hebben liden ende minne
Met onsen goeden vriendekinne,
Want die minne dat inhout
Ende het bewijst der redenen scout.
Maer hebben wij dan caritate
Toten mensche die ons hate,
Ende wij dat doen om gods minne
Ende wij hem met al onsen zinne
Hebben om gods wille care,
Oft onsen vrient met herten ware,
Ende ons nochtan es bekant
Dat hi te vullen es viant
Ende hi zelve niet en woude
Dat ons duecht ghevallen zoude,
Ende wijt weten ende wine minnen,
Groten loon wij dan ghewinnen
Van gode ./ ende meerre verdient,
Dan of hi ware onse vulle vrient.
Dus elken, bi redenen bekant,
Minne wij dan, vrient ende viant,
Ende delen hem met lidende moede
In zine noot van onsen goede.
Ende es hi ooc also ghequelt,
Dat hem helpen mach gheen ghelt,
Laet ons daer in niet verbliden,
Maer met herten met hem liden
Ende mede doghen in zijn zere
Uten exemple van onsen here,
Die up dese voorseide stede
Hadde zo grote jamerhede.
| |
| |
Ende hi nochtan voorwiste wel,
Dat hem al tvolc was rebel
Ende lettel vriende hadde of gheen,
Also alst cortelike wel scheen
Up den vrydach eerst daer naer,
Want zine cruusten openbaer.
Een leerre zeicht ons openbare,
Dat het recht onmoghelijc ware,
Dat enich mensche zoude verbliden
In gods gracie ./ ende niet liden
Ne wilde. wanneer dat ghepijn
Doghede die evenmensche zijn.
Daer bi zullen wi te rechte poghen
Met den lidenden te doghen,
Want het es zere wel ghedaen
Ende loon zulle wijs vor gode ontfaen.
In tander point zullen wi verstaen,
Dat god met love was ontfaen
Ende hem tvolc quam te ghemoete.
Met love ende met zanghe zoete
Zo ontfinghen zij onsen here.
Biden helighen man davit,
Gholyase den sterken man,
Also ic zeide hier te voren.
Nu moochdi voort van hem horen,
| |
| |
Als hi desen man hadde doot
Ontfincken tvolc met love groot
Ende quam hem te ghemoete,
Eenen zanc ooc zinghende zoete
In die eere, dat wiet verstaen,
Dat hi die mandaet hadde ghedaen.
Ende loofdene vele meer dan saul
Ende riepen met voyse vul:
Saul duust loven, verstaet dit,
Ende tienduust den jonghen davit.
Bi desen david es ons bediet
Onse behoudre ende el niet,
Dats die temptacie van sathanas.
Dese david. god. des ic ghewach,
Met groten love ontfaen twaren
Ende zere gheprijst vanden scaren
Ende quamen met groten hopen
Jeghen cristuse ute ghelopen.
Ende zomeghe riepen: osanna,
Dats te zecghene, als ic versta,
Recht als of zij zecghen wouden:
Wij bidden di, maec ons behouden;
Ende zij hietene zone van david.
Die hier comt te deser tijt
Ende zeiden verstandelike wel,
Dat hi was coninc van israhel.
Andre zeiden ooc openbare,
Dat hi een behoudre ware,
Daer de werelt mede zoude
Ende stroyden voor hem bloemen,
Andre liepen hem noch jeghen
Ende worpen palmen in de weghen.
Enighe ghinghen hem ontcleeden
Ende stroyden ende spreeden
Hare clederen te dien tiden,
Daer onse here zoude riden.
| |
| |
Die stede jherusalem zekerlike
Die beteikent ons gheestelike
Ende es te verstane daer inne
Als van payse ene goddinne.
Ooc beteikent de voorseit stede
Tote welker zielen dat coemt
Onse behoudre voor ghenoemt.
Ende es daer in te comen bereet
Met groter eere, also ict weet,
Ende wij zijn hem met groten hopen
Sculdich ieghen te comen ghelopen,
Dats met berouwene te verstaen.
Met love zullen wine ontfaen,
Dats met biechten tallen stonden
Zullen wij belyen onse zonden.
Ende wij ne moghen gode niet
Zinghen enich liever liet
Dan wij van quaet doen vertyen
Ende wij hem onse zonden belyen.
Ende palmen tallen daghen
Wij in onsen handen draghen
Te gods eere ende lovinghen,
Als wij onsen lechaem dwinghen,
Met penitencien discipline.
Onse cleet / wi in den wech stroyen
Als wij anzien der aermer vernoyen
Ende wij hem met lidende moede
Deelen van onsen erdschen goede.
Gode eeren wij met weenen,
Wanneer wij, verstaet mijn meenen,
Besighen met goedwillicheden
Die werken van ontfarmicheden,
Ende wij in duechdeliker manieren
Onsen lechaem ende onse ziel verchieren.
Wij zecghen: hi es ghebenedijt
Nu ende ooc in alre tijt,
Die hier in sheren name coemt,
Als wij gode voor ghenoemt
Danken ende loven om zijn goet
Dat hi ons alle daghen doet,
Ende hi ons gheweerd te gheven
Daer wij wel bi moghen leven.
| |
| |
Wij heeten hem, verstaet de dinc,
Onsen here ende onsen coninc,
Als wij in al onsen werken
Zine minne ende zine vreese merken
Ende nyement yet pijnt te bestane,
Daer hi hem in verbelghen wane,
Dat derde point, verstaet mi wel,
Dat up dien zondach ghevel,
Was, als ic int latijn vernam,
Als god inden tempel quam,
Zo maecti hi, verstaet den zin,
Daer ter stede een gheyselkin,
Daer hi dat volc indien daghen
Uten tempel ghinc mede iaghen.
Dese lieden, verstaet mi wel,
Ende waren stille, niet openbare
Die dinghen cochten ende vercochten
In die kerke die zij daer brochten.
Ende gheeselende hise henen stac.
Haerlieder tafele cristus brac,
Daer zij up vercochten bi hope
Al dinc dat zij hadden te cope.
Hoe zij stille niet openbare
Dat zal ic u doen verstaen:
Wie dat offeren woude gaen,
| |
| |
Die nam hier, verstaet de dinc,
Ende daer over zij hem gaven
Gheen ghelt weder ./ maer ander haven,
Fyghen / nueten / appelen mede
Amandelen, dat es waerhede,
Ende namen licht zo goed of mee,
Als der penninghen waren twee,
Also zijze haer profijt an wisten.
Ende dit hieten colibisten,
Dat es te zecghen, na mijn bedieden,
Eenre maniere van enighen lieden,
Die copen ende vercopen diere
Alle dinc ende alle maniere.
Ontfinghen van wive ende manne
Alle dinc voor hare penninghen,
Hiet zij aldus in waren dinghen,
Ende zine dorsten, verstaet tbediet,
Om die wet ./ maer onder haer cleet
Deidzijt al stillekine, godweet,
Dat niet zoude weten haer wet;
De phariseeusen hadse daer gheset.
Niet wel hi ghedoghen mach.
Met ere gheyselen jaghede hise
Uten tempel in vreimder wise
| |
| |
Dese gheyselinghe, die onse here
Bi eenen prince wel bediet,
Dese prinche, daer ic dus
Of zeide ./ gheheeten elyodorus,
Wart ghesent, verstaet tbediet,
Van enen coninc, die seleucus hiet
Dat hi voer te jherusalem
Ende hem haesten harde zere
Te roven den tempel van onsen here.
Ende hi die boudelijc dit anghinc,
Dat hem beval zijn coninc
Haeste hem vullike metter vaert
Ende trac te jherusalem waert.
Inden empel ghinc hi stappant
Boudelijc met ghewapender hant.
Rechte voort es in zijn leet
De wrake gods up hem bereet.
Ende als hi inden tempel quam,
Een vreeselic paerd hi vernam
Onvorzien ./ ooc zaghent wel
Alle die waren in den tempel.
Ende die up tpaerd zat zekerlike,
Was ghewapent bitterlike.
Ende tpaerd zette harde onzoete
Den prince. zijn .ij. vorste voete
Up zijn lijf met groter druust
Ende gaf hem al sulken tsuust,
Dat hi ter erden neder vel.
Doe waren daer, verstaet mi wel,
Noch twee andre jonghelinghen,
Die welke toten prince ghinghen
Ende sloughene met gheyselen groot
Up zijn lijf al toter doot.
Als dese man, daer ic of las,
Te male dood ghesleghen was,
Voeren die lieden ende tpaert te zamen
Weder wech also zij quamen,
Ende lieten den ghegheyselden man
Dood inden tempel licghen dan.
| |
| |
Maer daernaer, verstaet wel dat,
Een helich paeus over hem bat,
Zo dat hem god heift ghegheven
Dat hi weder begonde leven,
Ende es weder omme ghewent
Ten here diene daer hadde ghesent,
Ende sprac te zinen here aldus:
Met leede es mi dese vaert bekant;
Hebdi nu dan enighe viant,
Wies doot, here, dat ghi begheert,
Dien zent met haesten darweert,
Recht als of hi secghen woude,
Datmen gheenen man ne zoude
Moghen doen zo groot torment
Als of hi darwart waer ghesent,
Ende ic ne bem u viant niet.
Mi wondert zere wat bediet,
Dat ghi mi daer trecken daet,
Daer ic bem al dus begaet.
Met gheyselen was te blouwen dus,
Om dat hi roven woude den tempel;
Ende dat gheift ons exempel
Ende wil ons wel bedieden,
Waer om onse here dese lieden
Ende met gheeselen heift gheslaghen,
Om dat sij vanden tempel jhesus
Wilden maken een roofhuus,
Met dat zij daer sduvels werke
Daden in haerlieder kerke
Ende cochten ende vercochten mede,
Also ic hier te voren zeide,
Daer elc wouker of ontfinc
Niet ghelt maer alrehande dinc,
Daer zij haer profijt an wisten
Ende dese hieten colibisten
Dat zijn lieden, wilt verstaen,
Die met allen dinghen omgaen.
Dus aldinc zij daer brochten
Die offeren woude ./ zij dat vercochten
In dien tempel up ende neder
Ende namen aldinc daer of weder.
| |
| |
Wat het was. twas hem bequame
Des was colibista haer name,
Ende dus namen zij valschelike
Want zij ontfinghen beter haven
Weder. dan zij eerst huut gaven.
Spreict up desen wouker wel
Ende zeicht: ghine sult niet ghetemen,
Dat ghi enighen wouker sult nemen
Of dat ghi beter dinc ontfaet,
Dan ghi te leenen eerst bestaet,
O lieve broeders, laet ons dit woort
Verpeinsen. dat wi hebben ghehoort,
Ende laet ons vorden wouker gruwen
Ende ewelike den wouker scuwen.
Maer, lacen, ic beducht mi zere,
Dat inden tempel van onsen here
Zijn vele kerstine zonder waen,
Die wouker grotelike ontfaen,
Daer hare ziele mede werd ghequelt,
Niet dat zij leenen ghelt om ghelt
Of goed om goed of dies ghelike,
Maer zij vercopen valschelike
Die men zoude gheven ende niet copen.
Enighen gheif zijse dor minne;
Andre, zo ict ooc bekinne,
Zijn haer neven of haer nichten;
Vanden darden neimzij ghichten;
Die vierde es haer goede vrient
Ende dient hem of heift ghedient
Wel na zo vele, alst es weert.
Bi heren, bi vrienden, verstaet tbediet,
Dat ment hem darre ontsecghen niet
Ende consenteert hem hare beden.
Dit regneert te menigher steden
Onder personen vander kerken.
Up dat woort wil zij niet merken,
Dat onse behoudre cristus
Zelve spreict ende zeicht aldus:
Gheift beneficien ghemeene
Onderlinghe groot ende cleene,
| |
| |
Niet hopende daer af vroe of late
Te hebben enigherhande bate.
Dats te zecghene, es mi verclaert,
Ghevet hem, dies wel es waert,
Maer dor hulde / vreese / of miede,
Ne zaltuut gheven gheenen lieden,
Want hets wouker tallen daghen.
Alzulke zal onse here jaghen
Daer boven ute zinen helighen tempel
Ende hier of gaf hi ons exempel,
Als hi dese lieden onversaecht
Uten tempel heift ghejaecht.
Dese woukeraere, papen, clerken,
Die dus woukeren inder kerken,
Den scat, die hem was ghegheven
Daer boven int eweghe leven,
Dien zoude hem god daer laten node,
Maer den wertel zal hi ute roden.
Nu laet ons pinen bi desen exempel,
Dat wij eeren ons heren tempel
Ende zinen dienst met allen zinnen,
Dat wire doen gheene valscheit inne,
Ende niet ne werden gheslaghen
Met fellen gheeselen tallen daghen.
Scuwen wij dan wouker talre stede
Ende al zine maniere mede,
Dat wij vanden tempel daerboven,
Niet ne moeten zijn verscoven.
O goede jhesus, nu ghef ons macht,
Voor wouker te zijn also ghewacht,
Dat wij gaen in dijn hemelrike
Ende daer te bliven ewelike.
|
|
Auteursrecht onbekend