|
| |
| |
| |
| |
Sommier verhael van de wreede handelinghe der Bloet-dorstighe Calvinisten, ghepleeght teghen de Remonstranten buyten Rotterdam, op Sondagh voorleden den xx. October. 1619.
EErwaerdighe Leser,
Hoe de Calvinisten in Hollandt altijt hebben ghestoft ende gheroemt op de Liberteydt ende Vryheyt der Conscientie, daerse, zoo zij plachten te segghen, voor hebben ghevochten ende die verworven hebben, is al de Wereldt ghenoegh bekendt: Iae hoe seer zy doorgaens hebben gheroepen teghen de Proceduren die de Hertoghe van Alba teghen haer, in dese Nederlanden, heeft aengheleydt, is noch in versscher memorie. Doch watten lieven Vrijheydt zy, nae datse den Coninck van Spangien verworpen hebben, nu bezitten, heeft nu over t'Iaer herwaerts ghenoech ghebleken, t'zedert de Bloedtghierighe Calvinisten oft Gommaristen aldaer, door t'gheweldt van Wapenen de overhandt hebben ghekreghen. Alles hier te verhalen watter binnen die tijdt aldaer is ghepasseert zoude hier te langh vallen: Is ooc ons voornemen niet: Maer is alleen onse intentie V.E. voor te houden een merckelijcke gheschiedenisse, tot een monsterken ofte staelken vande Hollandtsche Vryheyt, nu onlanghs op | |
| |
Sondagh voorleden den xx. October, gebeurt by de Stadt Rotterdam, gansch onghehoort ende moordadelijck.
Alsoo de Remonstranten tot Rotterdam (nae datse van haere Predicanten berooft zyn gheweest, ende by scherpe Placcaten verboden is gheweest, eenighe minste vergaderinghe tot Oeffeninge van haeren Godts-dienst te houden) haer selven hebben begheven des sondaeghs buyten de Stadt om Predicatien in veldt te hooren, ende dat met Troupen van twee, drye, en vier Duysent sterck: Ende aengesien de plaetsen haerder vergaderinghen sorteerden onder het Dijck-Graefschap en Bael-jouagie van Schielandt heefmen den Ouden Heer Dijck-Grave ontboden, ende belast alle middelen aen te legghen, om de Vergaderinge voorschreven te stooren, ende de Toehoorders aen te teyckenen ende te quellen met Boeten af te perssen, te vanghen en te spannen, etc. Het welcke hy gheweyghert heeft, waer op hy terstondt is ghedeporteert. Dit Offitie open ghevallen zijnde, isser een vande Nieuwe inghedronghene burghemeesters duyn claessen inde wandelinge Slop-schoe genaemt geweest, die daer heftich na staende t'selve gekregen heeft. Dese om hem zelven, die gansch kael en beroyt is te beneficeren ende Rijck te maken, met strengh af-perssen van Boeten, ende om zijnen voedt vast int' Officie te zetten, heeft in alle manieren ghesocht eenighe Heylige diensten te doen ter Liefde vande Calvinische Kercke.
Daerom alsoo nu Sondagh voorleden den xx. October de Remomstranten wederom buyten de stadt souden Prediken, heeft de voorschreven Nieuwe dijckgrave Duyn claessen, voor hebbende de vergaderinghe te stooren, ende eenen degelijcken aenval daer op te doen, des saterdaeghs avonts aen twee Compagnien soldaten (een Engelsche ende een schotse) ten besten ghegeven twee Tonnen biers, waer over zy den ganschen nacht gedroncken hebbende, is hun des sondaeghs smorgens noch een Tonne biers gesonden om door middel van dien eenige soldaten droncken | |
| |
te maken, andere gewilligh, om te beter de Remonstranten op t'lijf te willen vallen. De Borgers wederom des Sondaeghs smorgens tijdelijck der Poorten uytgaende na een plaets, een quartier uyrs buyten de Stadt, Crooswijck genaemt, heeftmen de Poorten weder toe ghesloten ontrent ten acht uren, na datter ontrent Duysent oft twaelf Hondert so mans als Vrouwen persoonen ende kinderen buyten waren.
Opt uyt-eynde van Sermoon zijn dese voorschreven twe Dronckighe Compagnien Soldaten uyt getrocken, waer by noch een derde gevoegt wert daer van de voorschreven dijckgrave den aenleyder was: Een Compagnie isser getrocken uyt de Oostpoorte, de tweede uyt de Goudsche Poorte langhs den wegh, de derde langhs de Rotte, een waterken soo genaemt.
De Borghers ziende de soldaten aentrecken zyn by malcanderen gebleven, uytgenomen alleen datter zeven persoonen den Predicant met een schuyt over de Rotte brachten, op welcke de eerste Charge van twaelf Musketten is ghedaen, ende aen Landt ghecomen zynde noch van vier Mosketten, doch isser niemandt gheraeckt, maer zijnt ontcomen.
Daer nae zyn de twee Compagnien, te weten, de Enghelsche ende Schotsche getrocken nae den Troup vande Borghers, diese ter weder zijde bezedt ende omzinghelt hadden, doende op de stille ende weerloose Borgers, Vrouwen en kinderen, eenen aenval, met over de vijftigh getelde Musket-schoten, sonder alle andere schoten diemen niet en heeft connen tellen, voorts terstondt int midden vande voorschreven Borghers invallende hebben zijt' op een plunderen en Rooven aengheleydt, de Mans ontnemende haere mantels en hoeden, hare Geldt buydels en Neusdoecken, ende voorts al wat sy crijgen konden; de Vrouw-persoonen hebben zy gheweldelijck ontnomen haere huycken, haer Silverwerck, haer hulsels van t'hooft, slepende de zelve metten hayre door het slijck; hebben eenighe haer | |
| |
rocken uyt gheschoten ende hare Lichamen schandelijcken ontbloodt; trocken de ringhen van haere vingheren, dat het vleesch daer aen bleef hanghen; jae hebben eenighe de vingheren half afghebeten om de Ringen te crijghen: Zo datse roemen over de vijfthien hondert Gulden aen Buyt ghekreghen te hebben: Twee mannen hebben zy moetwilligh int' water gheworpen: Daer is op staende voedt een herdt steeck doot ghebleven, met een koghel d'weers doorschoten zynde, welcke koghel noch een Ionghen van twelf Iaren, die achter hem stondt, achter op t'hooft heeft gheraeckt ende ghequetst.
De dijckgrave duyn claessen heeft twee andere Borgers ghedwonghen den Dooden Man inde Stadt te brenghen, anders haer dreyghende te doen doorschieten, waer toe al vier musketten op haer aengeleydt wierden. Een Vrouwe isser door t'been gheschoten, ende vele verscheydene ghequest; ontallijcke veel zijnder seer deerlijck en blauw gheslaghen; eenighe Borghers die voor henen liepen zijn van soldaten, meer als een halve ure weeghs, vervolght: Des anderen daeghs isser noch een goet Man van Schoonhoven, die daer by ghevalle ghecomen was, op t'veldt Doot ghevonden.
Voorts zijn de soldaten gevallen in een Boeren huys dat wel ghestoffeert was, het welcke zy schandelijcken geplundert hebben, Roovende het vleesch, Speck, Hammen, Tin, Metael, Wollen en Linden, ende wat haer aenstont. Den Boer onderwijlen t'huys comende, die noch in vergaderinghe, noch daer ontrent, maer op zijn affairen hadde geweest, klaeght aenden dijckgrave Slop-schoe over t'gheweldt, waer op hy sulcken antwoordt en solaes heeft ghekreghen datter terstont eenighe soldaten hem opt' lijf ghevallen zijn, soo datse hem het een Oor by naest hebben afgehouwen, een houw inden kop ghegheven, eenen steeck inde schouwer, ende hem alsoo doodelijcken ghequetst. Eenen anderen Huysman, die stillekens comende ghevaren uyt de stadt nae huys, zijnse mede aenghevallen, ende heb- | |
| |
ben hem een houw inden kop ghegheven.
Daer is noch veel meer moetwillicheyts ghebeurt hier te langh om te verhalen: Doch zal dit alleen nu ghenoech zyn, om al de Werelt te openbaren den Bloedt-dorstighen aerdt der Calvinisten, jae haere Tyrannie over hare medeborghers, daerse Meester zyn. Waer heeftmen vande daghen zyns levens van sulcken Neronischen wreedtheyt ghehoort, Datmen zyne goede Borghers, die in een Landt zoo sterck en menichvuldigh zyn, jae die te voren byde Politijcke Overheden zijn beschermt gheweest sulcken schandelijcken overlast sal doen; datmen haer die noch macht noch wille hadden om wederstandt te doen, noch t'minste Teecken van resistentie hadden bethoont, zoo zal met ghewapender handt aenvallen, zonder met Vrouwen oft kinderen, oft andere Onnoosele, die sonder quaedt voornemen daer ontrent maer zyn, medelijden te hebben, maer de selve als Honden te doen Doodtslaen, ende te plunderen sonder eenighe Forme van Privilegien, Placcaten, Wetten, oft Iustitie te volghen? Ende waerom doch? Alleen om datse haeren Godts-dienst pleeghden, ghelijckse te voren in haer Vaderlandt langhe hadde ghedaen, niet eens denckende, datmen in een Landt, daer men altijdt de Vryheydt vande Conscientie en Privilegien Quansuys zoo hoogh achtede, datmen doorgaens voor heeft ghegheven, ende de luyden wijs ghemaeckt, datmen daerom den Coninc van Spaegnien verworpen hadde, zoo moordadelijck de goede inghesetenen soude bejegenen. Laet nu de Calvinisten noch op Duc d'Albe roepen en tieren, doch met wat reden zullen de verstandige haest ghemerckt hebben, dien maer bekendt zy, hoe datmen nu over een Iaer herrewaerts de Vnien, Vryheden, Rechten, ende Privilegien der zelver Landen heeft ghebroken: Het welcke zoo Notoir is gheschiedt, dat selfs de Calvinisten gheen andere exceptie hebben weten by te brenghen, dan datmen noch geen Onnoosel Bloedt en hadde ghestort: Welck Liedeken doch nu uyt moet zijn, aenghesien men niet zal connen bewijsen dat | |
| |
oyt zoo schandelijcken Onnoosel Bloet is ghestort, als hier vooren gehoort is, by Rotterdam gestort te zijn: In voeghen datmen niet en magh segghen ofte can bewijsen, dat zoo wel de doode, als de ghequetste oft gheplunderde, yedts meer hebben ghedaen ofte inden zin ghehadt als haren Godts-dienst te oeffenen. Dit ist begin, ende letter op watter voorts op volghen zal.
|
|
Auteursrechtvrij