Sic. Jaargang 3

[p. 86]

De groene Amsterdammer
bertus aafjes

Er was eens een Amsterdammer, die had nog niets van de wereld gezien. Men noemde hem daarom de groene Amsterdammer. De meeste van zijn stadsgenoten hadden op de zeeën gevaren, zij hadden nieuwe landen ontdekt en keerden met goud en zilver, met koffie en thee, met cacao en specerijen naar Amsterdam terug. De stad bevond zich toen al in volle glorie, de torens van Hendrik de Keizer staken hun vinger in de lucht en daarrond fladderden de duiven. De grachten waren recht of krom, de sleden werden over de bruggen getrokken, het IJ lag vol zeeschepen en op de Amstel en de Zaan voeren trekschuiten. Het was een feest voor het oog.

Maar onze Amsterdammer wilde, als zovele Amsterdammers, meer dan dit. Hij wilde de wijde wereld intrekken en daar grote avonturen beleven. Op een der grachten in de bocht dronk hij vaak een glaasje genever met zijn beide vrienden. En vertelde hen hoe graag hij op reis zou gaan en avonturen beleven. De vrienden hoorden het aan en verlangden er tenslotte naar met hem mee te reizen. Dat vond de groene Amsterdammer best. Zijn ene vriend was een oude kaperkapitein, de andere vriend was dominee. Hij liep altijd in het zwart, met een zwarte hoge hoed, een zwarte rok, slobkousen en zwarte handschoenen. En onder zijn arm een boek, verguld op snee.

Waar zouden onze vrienden heen reizen? Zij kochten een huifkar en een paard, de dominee en de kaperkapitein gingen op de bok zitten en de groene Amsterdammer zette zich achter in de wagen en liet zijn benen buiten boord bengelen. Zij reden langs de Rijn, brachten een bezoek aan een herberg, dronken rijnwijn, rookten uit lange goudse pijpen en aten de ene dag kip, de andere dag varkensvlees, lamsvlees of runderlappen en voor de afwisseling soms een forel.

Op zekere dag bereikten zij de Dolomieten, de hoge bergen in het noorden van Italië. De toppen van de bergen dragen altijd sneeuw en onze drie vrienden hadden dan ook erg te lijden van koude voeten. Wat zij niet wisten was dat er nog steeds reuzen in de Dolomieten woonden. Vooral de reus Abbas was berucht om zijn wreedheid. Maar zoals gezegd: dat was onze vrienden niet bekend. Toen zij dan ook aan het hoge kasteel van de reus Abbas gekomen waren en deze hen heel vriendelijk uitnodigde, wreven zij zich in de handen.

[p. 87]

‘Ha, eindelijk weer eens warme voeten,’ zeiden zij.

De reus nodigde hen aan zijn rijk voorziene dis. Zij aten geitenvlees, dronken rode wijn en rookten daarna uit hun lange goudse pijpen. Zelfs de reus rookte mee.

Toen zij daar zo genoeglijk zaten, zei reus Abbas: ‘Jullie zullen wel moe zijn. Als je een dutje wilt doen, ga je gang. Jullie kunnen zo lang logeren als jullie willen.’ De groene Amsterdammer en de kaperkapitein gaapten. Maar de dominee wilde nog een glaasje wijn. De reus schonk hem in en zei toen tegen de dominee: ‘Ik wil jou mijn bibliotheek laten zien. Die staat vol boeken. Ga maar eens mee.’

De groene Amsterdammer was nieuwsgierig van aard en hij wilde iets te vertellen hebben als hij weer in Amsterdam terug was. Toen de reus en de dominee dan ook in de bibliotheek verdwenen waren, keek hij naarbinnen door het sleutelgat. Daar zag hij hoe de reus de dominee het ene boek na het andere toonde. Daarna greep hij een zilveren boekopener en sneed de dominee het hoofd af.

‘Allemachtig,’ zei de groene Amsterdammer. ‘Nu heb ik werkelijk iets te vertellen wanneer ik straks in Amsterdam terug ben. Ongelofelijk!’ En hij haastte zich terug naar de gedekte tafel. Even later trad de reus glimlachend binnen. ‘Vrienden,’ sprak hij, ‘de dominee zit wat te lezen. Nu wil ik de kaperkapitein mijn collectie zilverwerk laten zien.’ De kaperkapitein ging mee met de reus naar de zilverkamer, en deze sloot de deur achter zich en de kaperkapitein. Maar de nieuwsgierige groene Amsterdammer was achter hen aangeslopen en keek door het sleutelgat. Hij zag hoe de reus het zilveren voorsnijmes nam en er de kaperkapitein mee onthoofde.

‘Allemachtig,’ dacht hij, ‘nu heb ik pas iets in Amsterdam te vertellen.’ Toen schrok hij en dacht: ‘Als het zo doorgaat heb ik niets meer in Amsterdam te vertellen. Want nu ben ik aan de beurt.’

Hij maakte dat hij terugkwam op zijn plaats in de eetzaal en wachtte daar rillend en bevend tot hij aan de beurt was. Toen kreeg hij een idee. Hij had gezien dat de reus slechte ogen had.

Toen de reus dan ook terugkeerde in de eetzaal, zei hij: ‘Heer reus, wat jammer dat uw ogen zo slecht zijn.’

De reus Abbas was blij verrast dat de groene Amsterdammer zoveel belangstelling voor hem toonde. ‘Ja zeker,’ zei hij: ‘mijn ogen zijn slecht. En zij worden iedere dag slechter.’

‘Daar moet dan onmiddellijk iets aan gedaan worden,’ zei de Amsterdammer. ‘Ik ken een kruid dat onfeilbaar werkt tegen alle oogkwalen. Wij Amsterdammers noemen het fopkruid. Laten wij het gaan plukken.’ ‘Zodra ik buiten ben vlucht ik,’ dacht de groene Amsterdammer. Maar dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want de reus wilde de groene Amsterdammer mee helpen zoeken.

Samen zochten zij op de alpenweide, tot zij het kruid eindelijk gevonden hadden.

[p. 88]

‘Nu moeten wij een aftreksel van het kruid maken,’ zei de groene Amsterdammer. De reus Abbas zette een grote pan water op het vuur. Toen het water kookte, ging hij languit liggen om zich door de groene Amsterdammer te laten behandelen. Deze greep de pan met kokend water en wierp dit in het gezicht van de reus. Onmiddellijk was Abbas blind. Hij brulde zo hard dat het kasteel op zijn grondvesten schudde.

Maar de groene Amsterdammer vluchtte door de poort. O wee, toen hij de slotgracht was overgestoken, struikelde hij. Hij riep: ‘Au!’

‘Goede vriend,’ riep de reus, ‘ik kom je helpen. Als je maar mijn ogen genezen wilt. Dan kun je de helft krijgen van wat ik bezit. Hier heb je vast mijn kostbare ring.’

En hij wierp zijn ring vol parels en diamanten naar de groene Amsterdammer. Deze deed de ring onmiddellijk aan zijn vinger. Het was een toverring. Terstond verstijfde de hand van de Amsterdammer. Het was of hij van marmer werd. Hij werd zo zwaar dat hij zich nauwelijks meer voort wist te bewegen. Maar de groene Amsterdammer greep zijn kapmes en kapte zijn hand af. Zo wist hij aan de reus te ontsnappen. Hij bereikte zijn huifkar en reed weg over de bergpassen in de Alpen. Hij reed terug naar Amsterdam langs de Rijn. Hij groette de Lorelei, dronk rijnwijn, en rookte onderweg uit zijn lange goudse pijp.

En toen hij terug was in Amsterdam en een kruik genever dronk in het café in de bocht en zijn vrienden hem vroegen wat hij beleefd had, zei hij: ‘Niets, goede vrienden. Totaal niets.’ Want hij wist dat zij hem niet geloven zouden.

En de Amsterdammers bleven hem de groene Amsterdammer noemen, omdat hij nooit iets te vertellen had en vonden dat hij zo groen was als gras. Maar soms wezen zij op zijn armstomp en vroegen waar zijn hand gebleven was.

‘Ach,’ zei de groene Amsterdammer dan, ‘overal ter wereld waar ik zwierf, heb ik steeds mijn hand voor de waarheid in het vuur gestoken. Tot hij helemaal verbrand was. Wat zou ik jullie dan nog kunnen vertellen? Jullie zouden toch zeggen dat het bezijden de waarheid was. En ik kan er mijn hand niet meer voor in het vuur steken’.