|
| |
Dat seuende exempel der keyserinnen
IN voerleden tiden was een coninck die sijn huusvrouwe vtermaten lief hadde. ende so seer dat hise besloet in een starck casteel ende droech die slotelen van dat casteel altoos selue aen hem. mer die vrouwe was daer seer droeuich om Het gheschiede in varden landen van daen. datter was een edel vroem ridder die in eenre nacht een droem hadde in deser manieren. want hem docht dat hi een alte schonen coninghinne sach. welck hi voer alle dinghen begheerden lief te hebben ende als hem dochte hadde hise wakende ghesien hi soudese wel moghen kennen daer hem oeck grote vrientscap of soude ghescieden Ende der coninghinne droemde inder seluer nacht oeck van desen rid\der
| |
| |
inder seluer manieren Alsoe nochtant in dye een vanden anderen niet en wiste noch kennisse en hadde inden namen ofte fame Doe die ridder desen droem hadde ghehadt docht hi in hem seluen ende nam dat op in sijn herte dat sijn voeten niet rusten en soude ter tijt toe dat hi met sinen lichameliken oghen hadde ghesien die vrouwe dair hi den droem of hadde gehadt Hi nam sijn gesin te paerde ende alle des hem noot wesen mocht ende toech doer veel rijcken ende lantscappen al soe dat hi ten laetsten quam in dat rijck daer dese coninghine besloten was ouermits haren man Ende als hi in die stat quam bleef hi daer een wijltijts Aldus geschiedet op enen dach dat hi ghinc wanderen omtrent dat casteel ende en wiste niet dat die coninghinne daer in besloten was Ende si sat in een veynster om te sien die luden die daer verbi ghinghen Ende alsoe vroech als si den ridder sach wort si hem kennende dat hi die was daer si den droem of hadde ghehadt Ende die ridder van gheualle sloech sijn oghen opwaerts ende sach dye coninghinne in dat veynster sitten ender te hant tugheden hem sine sinnen dat si dat was daer hi den droem of hadde ghehadt ende began te singhen een lyedekijn der minnen welc als si dat hoerde wort si ter stont in sijnre lieften begre\pen
| |
| |
Die ridder ghinc daer na alle daghe wanderen ende spacieren siende of hi enighe weghen vinden mochte dat hi mit haer te woerde mochte comen Als dit die vrouwe mercte screef si hem enen brief ende werp die van bouen of Ende doe hi den brief op ghedaen hadde ende der vrouwen wille verstaen hadde was hy seer blijde. ende began tornoy ende steecspelen also vromelicken te hantieren dat sijn fame voer den coninc quam Die coninc als hi dat vernam soe ontboet hy hem tot hem te comen ende seide Goede heer ic heb veel eerbaerheden ende vromicheden van v ghehoert. Ist dat v behaget mit ons te wonen wi wouden v weddinghen gheuen die goet ende groot souden sijn Die ridder die antwoerde: O heer coninc siet ic ben uwen knecht Och of ic uwer moghentheyt mochte dienen Ic en soude niet twiuelen ick en soude van v ontfanghen grote weddinghe mer een dinck is dat ick begheren soude. Die coninc seyde Segghet vrylic ende biddet oec wat ghi wilt Doe seyde hi O heer coninc want het v oec belieuet. ende ghi v ghewaerdighet my te nemen in enen knechte ende secretarium soe soudet tot onser allen solaes wesen dat ic mijn woninghe hebben mochte omtrent der mueren des casteels dat ick alsoe te bereyder mochte wesen tot uwen
| |
| |
dienste als ghi mi roepen soudet Die coninck seide Alst v goed doncket so doet. wantet mi belieft hoe ghi doet Doe ghinck die ridder ende huerde wercluden ende tymmerde een bequaem woninghe bi der mueren des casteels ende als die bereyt was maecte hi voerwaerden int heymelic mit enen tymmerman die hem een verburghen ende heymelijcken ganck soude maken wt sinen huse tot in dat casteel Ende als die ganck ghemaect was sloech hi den tymmerman doot dat hi hem niet melden en soude Daer na quam hi totter coninghinnen. ende gruetese mit alre waerdicheyt Ende als si langhe callinghe te samen hadden ghehouden began hi haer an te legghen. dat hi bi haer slapen mochte Die coninghinne weygherde hem dat eerlijcken tot langher tijt. mer ten laetsten gaf si consent: Hier na dochte die coninghinne. wat sal ic nv gaen doen ist dat ic den coninck te kennen gheue. soe sellen daer twee quaden of comen. als mijn scande ende confuys ende dat hi mi bi auentueren verwerpen ende verdriuen sel ende dat hi den ridder sel laten doden. ende daer om ist best dat ic van deser dwaesheit mi onthoude Die ridder ghinc daer nae alsoe dicke alst hem ghenuechde doer dat gat vanden ganc. ende hadde sinen wille mitter coninghinne. ende die coninghinne gaf den ridder
| |
| |
enen rinck die haer die coninck ghescencket hadde tot eenre groete Dese ridder die hadde altijt victori in allen stride ende tornoy. waer om die coninc hem so seer lief hadde dat hi hem makede maerscalc van allen sinen rijcke Des ghebuerdet op enen dach dat die coninck hem bereyde te riden iaghen. ende ontboet sinen maerscalc dat hi des anderen daghes bereyt soude wesen mit hem te trecken iaghen. daer hi hem seer willich toe offerde Des anderen daghes als si op die wilde heyde ghecomen waren ende alden dach dat wilt gheuolghet hadden dat si moede waren gheworden ende die coninck bi eenre fonteynen rustede. ende die ridder bi den coninck sittende was. soe wort hi ontslaep. soe dat die coninck den rinck merckende ende kennende wort: Daer nae doe die ridder ontwaec gheworden was. doe verstont hi dat die coninck den rinck hadde ghesien. ende veynsede hem recht of hi sieck hadde gheweest. ende seide Ick belyede heer coninck dat ick een heymelijcke siecte onder mine leden hebbe. ten si dat ick daer haestelicke boete doe. ick sel een verloren ende verdoruen man wesen Die coninc seide Gaet lieue vrient in vreden. ende siet tot v seluen: Doe sat hi sonder marren op sijn paert. ende stac dat paert mitten sporen an ende quam son\der
| |
| |
vertrec te huus ende ghinck doer den heymeliken ganc totter coninghinnen ende gaf haer den rinck weder ende seide haer hoe die coninc den rinck in sijnre hant hadde ghesien ende seide haer alle dinck ende beual haer. waert dat die coninck den rinck eyschede dat si hem dan mochte toenen Ende als dit dus gheschiet was ghinc hi weder doer sinen ganc te huus waert ende die coninc quam onlanghe daer na totter coninghinnen die hem seer minliken ontfinck ende daer na een weynich tijts gheleden seide die coninc Segt mi goede vrouwe. waer is die rinc die ic v gaf. ic souden alte gaerne sien Doe seide si O heer coninck. wat wilt ghi op dit pas den rinck sien Doe seide hi Ten si dat ghi mi den rinck sonder vertreck laetste sien. het sel di qualiken becomen Doe stont si ter stont op ende ghinck tot haer cofferen. ende brochte den rinck. ende gaf hem den coninck Ende als die coninck den rinck sach soe was hi bescaemt ende seide Desen rinck is te mael ghelijc den rinck des ridders dien ic in sijnre hant hebbe ghesien alsoe dat ic ghemeent hadde dattet mijn rinck hadde gheweest Ende daer om soe eyschede ick den rinck van v mit alsoe groter naersticheyt. daer om gheue ic mi schuldich teghens v. van mijn grote quaet vermoeden. want die starc\heyt
| |
| |
des toorns hadde mi bedroghen want ic meende dat gheen mensche daer in soude moghen comen dan ic alleen Doe seide si. dat en is heer gheen wonder. want het dicwijl vallet dat die een rinck den anderen ghelijck is. want die wercluden maken selden enich werck dat andere niet oeck en maken. mer god wilt v vergheuen dat ghi so quaet vermoeden van mi ghehadt hebt In dien dat ghi doch die starcheit des toorns wel kennet ende selue die slotelen daer of bi v draget die ghi nyemant en betrouwet Daer nae dede die ridder bereyden een groet werscap. ende seide den coninck Heer coninck mijn wijf is mi ouercomen van minen lande Ic woude bidden mijn heer den coninck dat hi mi daer in woude eeren. dat hi op dit passe mijn spise in mijn huys woude nemen: Die coninck antwoerde Ic wil v gaerne dese eer ende noch meerre doen tot uwen wille Hier wort die ridder seer verblidet ende ghinc doer sijn heymelike ganc totter coninghinnen ende seide O vrouwe huden seldi comen doer minen heymeliken ganc tot minen huys. ende selt v cleeden mit costeliken habijt nae der wisen mijns landes ende selt sitten an mijn tafel als mijn boel die ghecomen is van minen lande ende selt mitten coninc werscappen Si antwoerde Na uwen wille sel
| |
| |
ic alle dinc volbrenghen Doe die tijt der maeltijt ghecomen was ende die coninc vanden casteel tot des ridders huys quam so ghinc daer en binnen die coninghinne doer den heymeliken ganc oec tot des ridders huus. ende dede haer aen die cleedinge na manieren van des ridders lantscappen Ende als die coninck in des ridders huus in ghinc quam si hem te moete ende gruetede hem mit alre waerdicheyt Ende als hise aensach seide hi totten ridder Wie is dese vrouwe so schoen Die ridder seide Heer coninc dit is mijn boel die nv ghecomen is van minen lande na mi om wes lieften wille ic langhe hebben ghearbeyt Die ridder sette doe den coninc ander tafel alst betamelijcken was. ende dede die coninghinne daer bi hem sitten. mer die coninc tughede sijn hart ende sinnen dattet sijn coninghinne was ende seide in hem seluen O hoe gelijc is dit wijf mijnre conighinnen. ende also wort hi bedroghen van starcheit des toorns dat hi meer gheloefde die woerden des ridders dan sijn selfs oghen Die coninghinne began den coninc te noeden tot eten ende drincken. ende als die coninc haer stemme hoerde seide hi in hem seluen O heylighe maria moeder gods hoe ghelijc is dit wijf mijnre coninghinnen. in wesen. in spreken. int aensichte ende in alle anderen dinghen Ende in allen desen teykenen bedroech
| |
| |
hem die starcheit des toerns Doe dat mael bi nae ghedaen was seide die ridder tot sijnre boelen. wilt den coninc doch singhen een lyedekijn der minnen Doe began si te singhen een suuerlic liet. ende als dat die coninck hoerde. ende haer stemme verstont dochte hi doch isset ymmer mijn huysvrouwe. mer hoe soude dat moghen wesen want ic die slotelen vanden slote bi mi hebbe. Ende noch soe bedroech hem die starcheyt des toerns Aldus sat hi alle die maeltijt doer stridende teghen hem seluen van binnen Ten laetsten seide die coninc den ridder dat hi die tafel op soude nemen. want hi anders te doen hadde ende in groten verdriet so langhe gheseten hadde Doe seide die ridder Heer coninck hebt ghi verdriet. men sel v wel meer solaes ghenoech doen tot uwer lieften Ende die vrouwe seide Belieftet minen heer den coninck hier bi ons te bliuen. wi sellen hem te wille wesen van allen solaes dat hi bedencken sel moghen. want bi auentuere die coninghinne mach oeck in haren solaes wel te passe wesen Hi seide doet wech die tafel want ick en mach hier niet langher bliuen Doe dede die ridder ten ghebode des connics die tafel op. ende die coninck sondede hem luyden ende ghinc haestelijcken tot ten casteel om te besien of die coninghinne in
| |
| |
dat casteel was of niet Daer en binnen haestede die coninghinne doer den heymelijcken toeganck. ende dede of dat habijt des ridders ende tooch weder aen dat ghewoenlijcke habijt des conincs Ende als hise soe ghecleedet vant als hise ghelaten hadde. soe omhelsede hi haer cussende ende seide Huden hebbe ick ghegheten mit minen ridder want sijn boel ghecomen was Ende van alle mijn leuen en hebbe ick soe ghelijcke creatueren ende menschen niet ghesien in allen wesen ende ghelate soe als si v gheliket Ende ick ben onder dat mael alsoe seer van binnen ghequellet gheweest van menigherhande ghedachten. dat ick mi daer niet liden en conde ick en moeste gaen ten castele om te vernemen of ghi daer waert ofte hier Doe seide si O heer coninck. hoe moghet ghi dat dencken. want ghi wel weet dattet casteel al omme besloten is. ende gheen mensche daer toe comen hebben mach. of inganck of wtganck dan die poerte daer ghi die slotelen selue of hebbet Ende hoe soude ick dan daer moghen comen Men beuindet bi wijlen bider reden dat die een mensche den anderen dicwijl ghelijck is Ende daer omme here coninck en soudet ghi billicker daer wt niet een oersaecke nemen qualijcken van mi te
| |
| |
vermoeden als ghi laetste dedet vanden rinck Doe antwoerde die coninck ende sprack Het is doch waer. ende ick bekenne dat ic teghens v hebbe misdaen Hier nae quam die ridder totten coninck. ende seide Heer coninck langhe tijt hebbe ick v ghedient tot uwer lieften. het is nv tijt dat ic weder kere tot minen lande Daer om bidde ick v om alle die diensten die ick v ghedaen hebbe een dinck van v te begheren. want ic mijn boel trouwen wil voer die heylighe kercke. want si mi wt verren landen nae gheuolghet is. dat icse weder brenghe mijn echte ghetrouwede wijf Soe bidde ick v dan dat ghi mi dese eer doen wilt. als dat ghise mit uwen eyghenen handen voer den priester mi voert brenghen wilt. om dat icse alsoe trouwen mach. dat mi grote eere wesen soude in minen lande dattet alsoe gheschiet ware Die coninck antwoerde Die bede die ghi mi biddet ende oeck meer dan ghi begheert. ben ick bereyt te volbrenghen Die ridder die settede enen dach dat hi trouwen soude. tot welcken daghe die coninc quam ter kercken Die priester die stont mitter stoolen bereyt die trouwe te volbrenghen Hier en binnen hadde die ridder die coninghinne van
| |
| |
den slote laten comen doer den heymelijcken ganc. ende hadde gheordineert datse twee ridders voert leyden. die meenden dattet sijn boel waer Ende als si aldus voer die kerck quamen seide die priester Wie sel den ridder dit wijf gheuen Doe antwoerde die coninck Ick selse minen ridder gheuen. ende namse bider hant. ende seide O waerde vrouwe ghi sijt mijnre coninghinne seer ghelijck. waer om ick v te lieuer hebbe Oeck daer om want ghi mijns ridders huysvrouwe sijt. ende selt oec wesen van minen huysghesinne Ende hi leyde haer hant in des ridders hant Ende die priester vergaerdese in der heyligher echte nae den rechten der heyligher kercken Nae dien dat dat gheschiet was seide die ridder den coninck Heer coninck dat scip is al reede daer ick mede reysen sel tot minen lande Nv bidde ick v dat ghi mijn huysvrouwe te schepe brenghen wilt ende haer leeren ende onderwijsen hoe dat si mi lief hebben sel ende allen menschen ende haer andere goede leringhe gheuen daer si altoos uwer mede ghedencken mach Die coninck dede al dat die ridder op hem begheert hadde. ende ghinc mit hem te schepe. ende veel volcs daer mede. want hi seer lieftael was onder dat volck dat alle rouwich was van sijn wech reysen Ende
| |
| |
doe si aldus an dat scip quamen seide die coninc tot sijnre coninghinne die hi meende dat des ridders wijf hadde gheweest Hoer mijn lieue vrouwe mijn raet die v goet sal doen. dit is uwen man daer ghi toe ghehouden sijt bouen allen menschen lief te hebben als die here dat heuet gheboden. wilt hem trouwe wesen ende ghehoersam Ende als hi dese ende deser ghelike woerden hadde gheseit gaf hise den ridder ende seide: Vaert beyde te samen mit mijnre benedictien ende die heer moet v gheleyden Die ridder ende die coninghinne neychden hem toe mitten hoefde ende sondeden hem. ende ghinghen te scepe Doe toech die scipper dat seyl sonder marren inden toppe. ende want si voer wint hadden. so voeren si haestelicken haerre vaerden Ende die coninck bleef daer soe langhe staen. als hi dat scip oghen mochte. ende ghinck van daen haestelicken totten casteel Ende doe hi sijn coninghinne niet en vant. wort hi mit groter droefheit ombeuanghen ende ghinck al dat slot omme. alsoe langhe dat hi den heymelijcken ganck vant dien die ridder hadde ghemaket: Ende doe hi dat sach doe screyede hi seer bitterlijcken segghende Wee mi. wee mi. die ridder daer ic so groet betrouwen op hadde gheset heeft mi mijn wijf ontvoert Ick mochte
| |
| |
oeck wel sot wesen dat ic meer gheloefde den woerden des ridders dan mijn oghen Doe seide die keyserinne hebdi heer coninc wel verstaen dat ic v gheseyt hebbe Hi seide. seer wel Doe seide si Siet hoe hi opten ridder betrouwede die hem nochtan bedroghen heeft. ende sijn huysvrouwe ontuoert Alleens betrouwet ghi in uwe seuen wise die daer om arbeyden dat si mi te scande maken moghen die uwe huysvrouwe ben. want ghi horen woerden meer gheloeft. dan dat ghi mit uwen oghen hebt ghesien hoe dat mi uwe soen ghescoert ende ghelastert heeft ende hebt daer of seker teykenen ghesien Ende ghi nv wel mercken moghet hoe si uwen vermalediden soen stercken ende stiuen willen in sijnre boesheyt Daer om isset mit sorghen dat v oec ghescieden sel als den coninck daer ic v of hebbe gheseyt Doe seide die keyser Seker ic gheloeue bet minen oghen dan horen woerden Ende daer om segghe ic v dat ick morghen iusticie doen sel van minen soen Des morghens gheboet die keyser dat sijn soen soude worden ghehanghen Doe wort daer weder groet gheroep onder dat volc ende beclaecht vanden doot des enighen soons des keysers Ende als dat vernam die leste meester ghinck hi te ghemoete den hanc dieuen. die hem ter galghen leiden ende seiden Mijn lieue vrien\den
| |
| |
en wilt doch niet haesten want ic hope mitter hulpe van gode dat ic dit kint in desen daghe verlossen sel ende die meester haestede hem ende quam tot des keysers pallaes. ende gruetede hem mit alre waerdicheyt. mer die keyser antwoerde hem mit groter onwaerdicheit Nymmermeer en moet di goet gheschieden. dien ick minen soon ghegheuen hadde te leren ende brenghet mi hem weder stomme ende ongheleert ende ouerdadich. waer om dat ghi alle mit hem selt moeten steruen Doe antwoerden die meester O goede heer keyser. het is alte corten tijt tusschen dit ende morghen tot achte uren als ghi uwen soen horen selt wel sprekende ende wijs van sinnen. v die waerheit van allen dinghen segghende. wilt hem so langhe sparen ick sal mijn lijf daer onder setten ist dat ghi dat dan so niet en vindet Doe seide die keyser Mochte ic minen soon horen spreken. het waer mi al ghenoech. ic en begheerde dan niet meer te leuen Die meester seide Ghi seltet al sien ende horen ist dat ghi dese cleyne corte tijt verwachten wilt Ende dan sel alle bedriech openbaer worden. ende een eynde hebben dat tusschen ons ende der coninghinne staet. mer isset dat ghi uwen soen niet weder en roepet ende om uwes wijfs woerden wille latet doden. so sel ick ar\gher
| |
| |
gheschieden dan dien ridder die om sijns wijfs weynich bloets willen van weemoedicheit gestoruen is daer si noch tant seer ontdancber of was Doe seide die keyser dat exempel soude ic gaerne horen Die meester seide laet uwen soen wederroepen ic sal v seggen een exempel als dat ghi v alle die daghen uwes leuens v wachten moghet van die ongetrouwicheit der vrouwen Die keyser seide ic sal hem laten weder roepen behoudelic dat ic hem morghen mach horen spreken als ghi mi belouet hebt Die meester seide doet dat koenliken heer keyser want dat alsoe gheschieden sal ende hi vertelde dit nauolgende exempel
|
|
Auteursrecht onbekend