Die hystorie van die seuen wijse mannen van romen

Dat derde exempel der keyserinnen

TE romen was een ridder die twe dochteren hadde. ende enen soen Dese ridder hadde so grote ghenuecht in tornoy spelen ende dier ghelike. dat hi alle dat hi crighen mochte te coste

[p. 20b]

leyde an sulcke ydelheden In dien tiden was een keyser te romen ghenoemt octauianus die alle coninghen ende heren bouen ghinc in rijcdomen van siluer ende gout also dat hi enen toorn hadde die vol gouts was ende hadde enen ridder ghesettet bewarer van dien toorn Die voerseide ridder die so grote ghenuecht hadde inden tornoy ende andere ydelheyt quam tot so groter armoede dat hi raet sochte sijn vaderlike eruen te vercopen Ende riep tot hem sijn soen ende seide Mijn soon wilt mi nv goeden raet gheuen want armoede ende noot dringhen mi anter dat ic mijn erfgoeden vercopen moet ofte ander weghen soeken dat wi onse nootturfte crighen moghen Ende ist dat ic die erffenisse vercope. soe sijt ghi ende uwe susteren verdoruen Die soen seide Vader haddet ghi enen ander raet moghen vinden sonder dat vercopen der erfnissen. ic waer bereyt v te helpen Doe seide die vader Ic heb ghedacht een goet raet Die keyser heeft enen toern vol gouts. laet wi daer bi nachte an den toern gaen ende mit ons nemen instrumenten om dien toorn te doergrauen ende nemen daer wt also veel gouts als ons noot is Die soen seide Het is goet raet want het is beter van des keysers gout te nemen ende onse ghebreck te veruulen dan onse erffenissen te vercopen In eenre nacht ston\den

[p. 21a]

si op te samen mit instrumenten ende quamen an den toorn ende maecten een gat doer den toorn ende namen so veel gouts als si beyde mochten draghen Die ridder betaelde sine sculden ende socht weder die tornoy ende steecspielen als hi te voren plach ende brochtet al wech Die ridder bewaerre des toorns ghinc inden toorn ende vant den scat ghestolen. ende een groet wijt gat inden toorn ghemaect ende wort seer veruaert ende ghinc den keyser segghen datter ghesciet was Die keyser wort toernich ende seide Wat hebstu mi dat te segghen Ic hebbe di den scat beuolen daer om eysche icse weder van di Ter stont als die ridder dat hoerde. ghinck hi inden toorn. ende settede bi dat gat een tonne pics. ghemenghet mit lijm alsoe behendelijck dat nyemant in dat gat comen en mochte hi en moste in die tonne vallen. ende als hi daer in gheuallen was soe en mochte hi daer gheens sins weder wt comen Onlanghe daer nae soe was die ridder weder verarmt. ende ghinck mit sinen soen anderwerf anden toorn om wat van dien scatte wech te nemen Ende als die vader eerst in gaen soude. soe is hi ter stont gheuallen totten halse toe in dat vat vol van peck ende lijm Ende doe hi beuant dat hi gheuanghen was. soe seide hi tot sinen soen Soen en coemt mi niet

[p. 21b]

naerre anders en seldi niet ontgaen moghen Die soen seide vader dat moet verde wesen van mi dat ic v niet en soude helpen. want ist dat wi hier gheuonden worden so moeten wi doch alle steruen Ende en mach ic v niet bi mi seluen helpen ic sel nochtan raet soecken hoe ghi verlosset sout moghen worden Die vader seide Hier en is anders gheen raet dan ghi mit uwen swaerde mijn hooft ofslaet Ende dan alsoe mijn lichaem sonder hooft gheuonden worde nyemant kennen en sal ende alsoe selt ghi. ende uwe susteren ontgaen die waerlike scande ende den doot Die soen seide Vader ghi hebt ghegheuen den besten raet want waert datmen v kennen mochte. onser gheen en soude den doot ontgaen. daer om ist noot dat uwe hooft of ghesleghen worde Ende ter stont toech hi sijn swaert wt ende sloech sinen vader dat hooft of ende werpt in een kuyl. ende gaf die saeck sijn susteren te kennen Ende si bescreyden heymelijcken haers vaders doot langhe tijt: Hier ghinck nae die bewaerder des toorns in den toorn. ende vant daer een lichaem sonder hooft des hem seer verwonderde ende seide den keyser hoe hi gheuaren had Die keyser seide hem Neemt dat lichaem. ende bindet aen een start van een paert ende sleeptet alle die straten van romen doer. ende luustert naerstelicken of ghi

[p. 22a]

erghent hoert stemmen van screyen Ende so waer ghi dat hoert daer is dese man gheweest die here vanden huse Grijptse alle die daer sijn ende vanghetse ende brenghetse ter galghen ende hanghetse daer an mitten lichaem Die knechten des keysers deden alsoe hem die keyser gheboden hadde. ende als si quamen teghens dat huys des doden ridders. ende sijn dochteren haers vaders lichaem saghen so maecten si grote gheroep ende gescreyen Ende als haer broeder dat hoerde ter stont stack hi hem seluen een wonde in sinen mont dattet bloet oueruloedeliken daer wt liep Doe des keysers knechten dat gheroep hoerden. soe ghinghen si int huys ende vraechden die saeck des roepens Doe antwoerde die soen Bi ongheualle ben ic aldus ghewont ende doe mijn susteren mijn bloet saghen also oueruloedeliken wt lopen als ghi siet so riepen si alsoe lude als men hoerden Als si die wonde saghen so gheloefden si sine woerden ende also bedroghen ghinghen si wech. ende hinghen des ridders lichaem an die galghe daer hi langhe tijt hinck. ende die soen en woude dat lichaem sijns vaders niet nemen vander galghen noch oec sijn hooft begrauen Doe seide die keyserinne Hebdi here dat wel verstaen Die keyser seide. seer wel.

Bedudinghe van dat voerseide exempel.

[p. 22b]

DOe seide die keyserinne aldus heb ic anxt dat oec gaen wil mit v ende uwen soen Die ridder is om die minne sijns soens arm gheworden. ende heeft eerstmaels daer om diefte ghedaen ende den torn ghebroken Ten anderen mael liet hi hem seluen onthoefden. op dat sijn kinderen daer gheen last of hebben en souden Daer nae werp die soon sijns vaders hooft in een kuyle ende en wouts noch in die kerck. noch kerchof bergauen ende liet dat lichaem in die galghe hanghen ende al en hadde hi dat niet moghen of doen bi daghe. bi nachte hadde hi dat ymmer wel moghen doen Des ghelijcs heer keyser arbeit ghi nacht ende dach uwen soon ter eeren te brenghen ende tot groten goeden mer sonder twiuel hi sel weder arbeyden v te bederuen ende nae v te regneren Daer om rade ick v dat ghi hem laet doden eer hi v verderuet Die keyser seide tot haer Ghi hebt mi een goet exempel gheseit die soon des ridders doe hi sijns vaders hooft of ghesleghen hadde doe en woude hi oec dat hooft niet begrauen. al so sel mi sonder twiuel mijn soen doen Daer om gheboet die keyser sinen dienres dat si hem ter galghen leyden souden Die knechten die volbrochten dat ghebot des keysers haesteliken. ende als hi doer die straten gheleyt wort. soe hoerden men een groet

[p. 23a]

gheroop des volcs Och armen ocharmen die enigen soen des keysers wort ter galghen geleyt Ende als si hem aldus leiden so quam te moete ryden op sijn teldenaer die derde meester Craton genoemt Ende als hem des keysers soen sach soe neychde hi hem mitten hoefde toe. recht of hi seggen woude Meester ghedencket mijnre Ende dat volc began te roepen O goede meester haestet uwes ende verlosset uwen discipel Die meester sloech dat paert mitten sporen ende haestede hem ten pallaes waert aen Ende als hi bi den keyser quam soe groetede hi hem eerliken Die keyser groetede hem weder ende seide nymmermeer en moet di goet ghescieden Die meester seide Ic meende heer keyser dat ic in mijnre toecoemste van v soude worden gheeert ende mit gauen versien ende niet mit onwaerden ontfanghen Die keyser seide hem. also ghi verdient hebt also moet v ghescieden Die meester seide Heer keyser wat hebbe ic verdient Die keyser seide Ghi hebt seker wel verdient een versmaden doot te liden. want minen soon die wel conde spreken. ende mit goeden seden wel besettet was. dien hadde ic beuolen te leren ende siet hi coemt mi stom ende ongheleert weder van v ende siet huden sel hi ende ghi oec steruen mit versmadelicker doot Die meester seide Heer keyser dat ghi segt

[p. 23b]

dat hi stomme is dat beuele ic gode die die stommen spreken doet ende die douen horen. mer dat ghi segt dat hi v huusvrouwe vercraften woude dat woude ic gaern weten of enich creatuer dat hadde ghesien. want daer en gaet gheen quaetheyt bouen quaetheyt der wiuen dat ic v oec wel woude bewisen dat die wiuen vol sijn van loghentallen. ende ghi wilt uwen soen om uwes wijfs woerde laten doden. ende ist dat ghi dat doet so sel v ghebueren dat enen edelen man gheuiel van sijnre huusvrouwen ende der aexter die hi seer lief hadde Die keyser seide Ick bidde wilt mi segghen hoe die vrouwen vol sijn van boesheyt ende loghentalen Die meester seide Dat en doe ick niet ten si dat ghi eerst uwen soen weder doet roepen vander doot. ende dan sel ic v segghen tot uwen wille dat exempel Die keyser dede doe ter stont sinen soen weder roepen ende inden stock setten Doe begon die meester dat exempel te segghen in manieren alst hier volghet