Septentrion. Jaargang 22

[p. 53]

Uit ‘Droom van de oplichter: Werkelijkheid’
Door Sybren Polet

Poëzie en zelfvertrouwen

als de syntese tussen bokser en dichter,
als de syntese tussen de ene dichter en de andre dichter
en hun ideaal dat een bokser is -

(Synteties gedicht)

In het algemeen geeft het schrijven van poëzie zelfvertrouwen aan onzekeren - kinderen èn ouderen - en wel om gemakkelijk te verklaren redenen: de nieuwe wereld van de poëzie is hun eigen, meest wezenlijke produkt, waarin een minimale vervreemding is opgetreden, nauwelijks meer dan in een drol, die, zoals bekend, vooral door peuterkinderen als een onvervreemdbaar deel van henzelf, als een geëxternaliseerd stukje ik wordt ervaren; in dit produkt, dit zelfgeschapen miljeu in woorden wordt het ego volledig geïnvesteerd - meer zelfs dan in de dagelijkse werkelijkheid - en kunnen de verborgen wensen en mogelijkheden vrijelijk worden ontwikkeld of uitvergroot, zonder aan kritiek blootgesteld te zijn zolang de woorden niet prijsgegeven worden aan de ogen van anderen. En worden ze prijsgegeven, dan duidt dit op zichzelf al op een zekere mate van zelfvertrouwen, bij dilettanten èn beroepsschrijvers, een lichtzinnigheid waarvoor ze soms genadeloos worden afgestraft.

Het meest zichtbare blijk van zelfvertrouwen dat poëzie verschaft heeft is wel Mohammed Ali en men vraagt zich af of zijn dichtkunst zich niet gelijkop ontwikkeld heeft met de stootkracht van zijn fameuze linkse of omgekeerd. Een feit is dat hij al poëzie begon te schrijven na zijn eerste grote suksessen (op de Olympiese spelen in Rome, 1960), dus prakties aan het begin van zijn internationale carrière, toen hij nog Cassius Clay heette.

Spoedig erop zond hij zijn snoeverijen in

Extrait de ‘Rêve de l'escroc: Réalité’
Par Sybren Polet
Traduit du néerlandais par Jacques Fermaut.

Poésie et confiance en soi

comme la synthèse entre boxeur et poète,
comme la synthèse entre tel poète et tel autre
et leur idéal qui est un boxeur -

(Poème synthétique)

D'une manière générale l'écriture de poèmes donne de l'assurance aux insécurisés - enfants et adultes - et il n'est pas difficile d'en trouver la raison: le nouveau monde de la poésie est leur produit propre le plus essentiel, où n'a pu se glisser qu'un minimum d'étrangeté, à peine plus que dans un étron, lequel, on le sait, est considéré par des bambins surtout comme une partie inaliénable d'eux-mêmes, est éprouvé comme un fragment extériorisé du moi; dans ce produit, dans ce milieu créé par soi en paroles, l'égo est tout entier investi - davantage même que dans la réalité quotidienne - et les désirs et potentialités cachées peuvent se donner libre cours ou s'amplifier, sans prêter le flanc à la critique tant que les mots ne sont pas abandonnés au regard d'autrui. Et s'ils le sont, cette audace même dénote un certain degré de confiance en soi, chez les dilettantes comme chez les écrivains de métier, légèreté qu'on leur fait parfois impitoyablement payer.

L'exemple le plus éclatant de l'assurance conférée par la poésie est bien Mohammed Ali et l'on peut se demander si sa poétique ne s'est pas développée de pair avec la force de frappe de sa fameuse gauche ou vice-versa. Il est de fait qu'il commença à écrire de la poésie dès ses premiers grands succès (aux jeux olympiques de Rome en 1960), donc pratiquement au début de sa carrière internationale, alors qu'il s'appelait encore Cassius Clay.

Il ne tarda pas à mettre son point d'honneur

[p. 54]

[Nederlands]

versmaat de wereld in en beledigde zijn tegenstanders door middel van gedichten.

Zijn poëzie was zo funktioneel als poëzie maar zijn kan. Hij dichtte: ‘They all must fall / in the round I call’ en ‘When you come to the fight, don't block the aisle and don't block the door. / You will all go home after round four’, waarna hij zijn tegenstander, Clay Moore, in de vierde ronde versloeg. - Een in hoge mate praktiese en operabele poëzie dus en met zelfs proskopiese trekken, tenzij de jonge dichter al in zo'n vroeg stadium gekorrumpeerd was door de literatuur, dat hij - evenals zijn kollega's literatoren - de werkelijkheid op zijn poëzie afstemde en zich opzettelijk in de ring inhield om zijn poëzie tot realiteit te maken.

Na enige tijd was zijn zelfvertrouwen zo toegenomen dat hij meende wel aan een wedstrijd van beatnikdichters in Greenwich Village deel te kunnen nemen. De titel van zijn gedicht luidde: ‘Ode aan een kampioen’. Toen men het toch niet het beste vond riep hij zichzelf tot kampioen uit. Ik geloof niet dat een van de anderen hem toen aan de kant heeft durven duwen.

In feite was zijn zelfvertrouwen zo groot dat hij nog op de hoge leeftijd van 31 jaar werkte aan een glorieuze come back; hij was toen niet meer ‘de mooiste’, maar nog wel ‘de grootste’.

Uit ‘Droom van de oplichter: Werkelijkheid’, De Bezige Bij, Amsterdam, 1977, pp. 33-34.

[Frans]

à envoyer carminalement ses fanfaronnades à la face du monde et à insulter ses adversaires par le truchement de poèmes.

Sa poésie était aussi fonctionnelle que poésie peut l'être. Il écrivait: ‘They all must fall / in the round I call’ (Ils iront tous au tapis / dans le round que je choisis) et ‘When you come to the fight, don't block the aisle and don't block the door. / You will all go home after round four’ (Quand tu viens au combat, n'obstrue pas le passage et ne barre pas la porte. / Tu rentreras chez toi dès le quatrième round), après quoi il battit son adversaire, Clay Moore, au quatrième round. - Il s'agissait donc d'une poésie hautement pratique et effective, dotée même d'aspects proscopiques, à moins que le jeune poète n'ait déjà été corrompu à un stade si précoce par la littérature, qu'il ait - à l'instar de ses collègues littérateurs - adapté la réalité à sa poésie et se soit délibérément retenu sur le ring pour faire de sa poésie une réalité.

A quelque temps de là son assurance s'était tellement accrue qu'il s'estima de taille à participer à un tournoi de poètes beatniks organisé à Greenwich Village. Son poème s'intitulait: ‘Ode à un champion’. Comme on ne l'avait pas jugé le meilleur, il se déclara lui-même champion. Je ne pense pas qu'un des autres ait osé le pousser sur le côté.

En fait son assurance était si grande qu'à l'âge avancé de 31 ans, il travailla à un glorieux retour; il n'était plus ‘le plus beau’ à l'époque, mais toujours ‘le plus grand’.

Extrait de ‘Droom van de oplichter: Werkelijkheid’ (Rêve de l'escroc: Réalité), De Bezige Bij, Amsterdam, 1977, pp. 33-34.