De seldsaame en noit gehoorde wal-vis-vangst, voorgevallen by St. Anna-Land in't jaar 1682. den 7. October. Midsgaders een pertinente beschrijvinge, van de geheele Groen-Landse vaart. Verhandeld in prose, en versen

Nevens verscheide saaken tot die materie dienende; gelijk op d’and’re sijde van dit blad kan gesien worden

Ordre, beraamt bij de Gecommitteerde van de Groenlandse Visserij, over ’t bergen der goederen, en ’t geen daar aan dependeert, op dito voijagie.

Eerstelijk, dat wanneer een schip verongelukt, en den Commandeur en ’t volk haar soekende te salveren, het eerste schip, daar se bij komen, dat sal moeten doen; en die een ander schip aantreffende, sullen die de helft van ’t volk over geven, gelijk ’t selfde gebergde volk ook sal moeten over gaan; ten waar het twede schip alreede geburge volk in had; in welk geval, het volk na rato sal werden verdeelt, ijder even veel. De voorschreve twe schepen, elk de helft van ’t volk in hebbende, en bij andere schepen komende, sullen als dan weder verdeelinge doen, als vooren gesegt is.

II. De victualie, die de gebergde aan boord brengen, sal bij hen self werden geconsumeert, en wat nog over wesen mogt, als aan het twede en volgende sche-

[p. 15]

pen komen, ’t selve mede na rato het volk over geven: van gelijken de gesalveerde sloepen geen victualie mede brengende, sullen dan uit Christelijke liefde werden geassisteert; mids ook werk doende als and’re Matroosen.

III. So wanneer schip, schepen, en goederen, in Groenland quam te blijven, ofte verloren werden, so sal den Commandeur en Schipper, of haar plaats representerende, ijder voor so veel hem aangaat, so lang sij daar bij sijn, haare vrije keur hebben, of sij het goed willen laten bergen, en door wie, mids dat de Commandeurs daar present wesende, mede haar believen sullen hebben, om al sulke goederen over te nemen, of niet.

IV. Dog iemand bij al sulke gebleven of verloren schip, schepen, ofte goederen komende, dat verlaten mogt wesen, en niemand bij was, sal vermogen sodanig goed te bergen, van welke gebergde goederen, het sij, Wal-vis-Vangers gereedschap. Item, Spek, Traan, en Wal-vis Baarden, Wal-rus tanden, ook Scheeps-gereedschap, en wat dien aangaande, meerder soude mogen wesen, (hier te lande komende) de eene helft sal genoten werden, bij den berger, en de andere helft bij die het verloren hebben, aan wien den berger, de helft sal moeten uitkeeren; sonder daar voor vragt, parteniers geld, of andere onkosten te mogen eissen, of pretenderen.

V. So geburgen schip, schepen of goederen, voor het bergen, door de maandgelders en parteniers mogt verlaten sijn, sullen sij maandgelders, nog parteniers, van het geburgen schip, schepen nog goederen, niet genieten, of vermogen te pretenderen; en sal in dat geval, het goed van ’t schip, en dat van de Wal-vis-Vangst gaan en genoten werden bij elks Reeders.

VI. Maar ’t volk van ’t gebleven schip, schepen of goederen, daar bij sijnde, en de goederen hebbende helpen bergen, sullen uit het suivere vierde-part, van al het gebergde, de maandgelders van ’t schip, haar bedongen maandgeld, en de parteniers voor haar gedaane arbeid, maandgeld a twintig gulden ’s maands genieten, tot het blijven van ’t schip toe; also de parteniers in dat geval, als maandgelders, tegen de geseide twintig gulden ’s maands werden geconsidereert, te rekenen van de geldeloose maand. Dog het voorschreven vierde-part so verre niet konnende strekken, sal een ijder so maandgelder als partenier, na advenant moeten missen, en ’t geene boven de voorschreve maandgelden van ’t selve vierde-part over schiet, sal komen ten profijte van de Reeders.

VII. Den Commandeur die eenig goed bergt, sal de bedongen portie rekenen, ten aansien van sijn parteniers; het Capitaal dat daar van komt, als vangst van Traan en Baarden, maar de maandgelders sullen daar van niet genieten; en sullen 50. Quarteelen Traan en 1600. pond Baarden, voor een Vis gerekent werden; ’t gebergde tot Capitaal te maken, de Traan en Baarden te begrooten na de markt.

[p. 16]

VIII. Al sulke goederen gebergt, en in ’t schip sijnde, sal alle voorvallen van schade en avarije, so wel subject sijn, als eigen goed.

IX. Iemand in ’t ijs een Vis gedood hebbende, en door ongelegentheid niet konden aan boord krijgen, blijft eigenaar, so lang iemand van sijn volk daar bij blijft; en geen volk daar bij wesende, schoon aan een schots vast gemaakt is, sal die daar bij komt, die Vis mogen na sig nemen.

X. Bij ’t land sijnde, iemand een Vis hebbende, mag die voor een Anker, Dregge of tou, vast leggen, en een Merk of Boei daar op, en schoon niemand daar bij is, blijft daar egter voor den eigenaar leggen.

XI. So in ’t gaan na Groenland, onder het Admiraalschap, in het defenderen iemand verminkt wierd, sal daar voor in redelijkheid bij de Gecommitteerdens van de Groenlandse Visserij te consideren, betaalt werden; en sulks te reparteren over de gantse vloot; so ook in ’t wederkeeren.

XII. Eindelijk, of ’t geviel dat eenige saaken in desen niet aangeroert, mogten te voorschijn komen, sullen ’t selve bij goede mannen laten afdoen.

De Reeders van een nieu schip willende aanleggen moeten in den Herfst al een begin maken, om het Scheeps- en Vis-tuig tegen ’t aanstaande voor-jaar klaar te hebben. Dog een bevare schip hurende, is tijds genoeg in de Winter maanden te besorgen, dat het Tou-werk, Lijnen, Bloks, Ijserwerk, en Vaten of Karteelen, tot de Visserij nodig, klaar gemaakt werd. Sij dan een Commandeur en schip hebbende, huren het volk so nu en dan, en voort in ’t voor-jaar, tegen dat sij uit sullen gaan. Dog eerst werd het schip van sijn winter-laag gehaald over kant gewonden, alle naden besogt, gebreeut en gepekt, sommige met een nieuwe huid verdubbelt, om te beter tegen ’t ijs te konnen bestaan.

De kalfaterij gedaan, het schip ’et nau uit, en op stroom te anker gebragt sijnde, werden 2, a 3. schuite-voerders gehuurd, om alle de Equipagie aan boord te brengen. (Waar mede wel 8, a 10. dagen door gebragt werd) welke in een (voor een onbekende) ongeloof’lijk getal Instrumenten bestaat. Gelijk uit dese neven-staande Inventaris kan blijken.