De Saksenspiegel in Nederland

Van vredes daghen ende wat vrede dat men in dessen daghen holden sal ⁴). LXV. (II. 66.)

Nu vernemet den ouden vrede die de keyser ghevesticht ende ghestedicht heeft in den lande te Sassen ⁵). Alle daghe ende altijt so sullen ⁶) vrede hebben papen ende alle gheestelike lude, vrouwen ende maechden ⁷) ende ooc ioden, an live ende an guede; kercken ende kerchoven ende een yghelic dorp binnen sinen graven ⁸), ploech ende molen, ende des keysers ⁹) strate, te water ende te lande. Dese sullen vrede ¹⁰) hebben ende al dat daer binnen coomt ¹¹). Heylighe daghen ende ghebonden daghen die sijn allen luden te vredeldaghen ghegheven ¹²), ende daertoe in elke weke vier daghen, als Donredach, Vridach, Saterdach ende Sonnendach. Des Donredaghes so wiet men den crisdom ¹³), des Donredaghes at God sijn avontmael met sijn iongheren ende maecte dat heylighe sacrament, ende began doe onse eewe, des ¹⁴) Donredaghes

[p. 130]

tekstkritische noten

voerde God onse menscheit ten hemel ¹). Des Vridaghes so maecte God den eersten mensche, des Vridaghes wort God ghecruust om des menschen wil ²). Des Saterdaghes ³) so wyet men den papen, des Sonnendaghes so sijn wi ghesoent mit Gode om Adams misdaet, die Sonnendach was oec die eerste dach ⁴) ende sal oec die leste bliven als wi al op sullen staen van der doot ende varen totter ewigher ghenaden mit lijf ende mit ziel ⁵), die dat teghens God verdient hebben. Daerom so sijn dese daghen ghemeen vrededaghen allen luden ⁶), behalven den ghenen die inder hantachtigher daet ghevanghen werden of die in des rikes achte sijn ⁷).

Desen articulum vernemen ende verstaen seer luttel menschen. Daerom so seltu hem wel verstaen ende aendencken drierleye wijs. Ten eersten so seit hi van allen vrede, dat is den vrede, die hem in den lande te Sassen verhoef doe hem die Sassen bekeerden van den onghelove ende keerden hem tot goeder ghewoenheit. Ende dit hiet een gheestelike vrede tusschen God ende den Sassen inder vrede des ghelovene. Secundo so was datse pijn setten over diegheen die de werelt verkeren wouden, ende over denghenen die niet kersten werden en wouden.

1) sacrament, des donresdages vorde God unse menscheid toe hemele. Des vrydaghes G. add. unde apende uns den wech daer hen de uns eer besloten was. L.
2) leet God den doet um den menschen anden cruce. Des saterdaghes so. G. leet syne marter doir den menschen. L.
3) add. rouwede he doe he hemel unde eerde gemaket hadde und allet dat daer ynne was, he rouwede ock des dages in den grave na syne martyr. Ock so wyet men dan dye papen to Godes dynste de der crystenheyt meyster sijn. L.
4) Des sonnendaghes syn wy ghesoent mit gode um adames sunden. De sonnedach was ock de erste dagh ende. G.
5) myt lyve ende myt seyle. Gr. 2.
6) vrede maken ende daghen allen luden. G.
7) eder vervestet voir gerichte. L.
8) Van den die om eene mîsdaet beclaget ys. Gr. 2.
9) so en sullen se gheen wapen dragen. Gr. 2. so en sullen se ghenerleye wapen. G.
10) ende dat omme ongevoges willen den hem gescheyn mochte. Gr. 2. Ende dat enz. ontbreekt in Leid.