De Saksenspiegel in Nederland

[p. 49]

tekstkritische noten

1) Opschrift uit Gr. 2.
2) sunder bothe ende broke G.
3) wie ghewedde dar broke ende bothe nicht en ghifft to rechter tyd de vronebode sal hem daer voer panden ende sal dat pant to hant wtsetten of verkopen vor schult. G.
4) ghedwinget L. ghewonnen G.
5) Opschrift uit Gr. 2 ontbreekt in G.
6) Gheen man en ghift broke um eene sake twieten, se dat he der vrede breket ende versculdele bannes an eenen manne, darvor so moet he broke gheven den ghestliken gherichte ende den wertliken gherichte ende ghift denghenen bothe den he misdaen heft G. den vrede breke ende bescudde bannes an enen manne daervoer so moet he broken geven beyden den geesteliken gerichte ende oec den weertlike gerichte ende gifft oec den ghenen bothe den he misdaen hefft Gr 2.

De een guet anspreket ende dar mijt rechte afgewijst wert. ¹) LXX. (I. 53 § 2.)

Spreket een man goet an ende claghet daer op, wort hi dan daer of mit recht ghewijst, hi blivet des sonder broken ende sonder bothen ²), die wile dat hi hem des goets niet en onderwindet. Wie oock die broken ende die bothen niet en ghift totter rechter tijt, so mach hem die vronebode daer voer panden ende mach dat pant mede terstont wtsetten of vercopen voor die broken ³). Die vronebode en moet oec niet panden hi en werde met ordele daer toe ghevonden ⁴).

Oeck so saltu weten dat daer sesterleye luden sullen sijn die sesterlye luden ghehoersaem sullen wesen: die eyghen man sinen heren, die ridderen horen heer in den stride, die gheleerde lude den gheleerden, die vrighelaten sijn denghenen diese vrighelaten heeft, die kinderen horen ouders, die rechters daer over ghehoersaem wesen ende rechten over denghenen daer hem over hoert te rechten.
Een vronebode dat is der stat bode of der heyligen bode. Ende hi is der heylighen bode gheheten om twyerleye saken, dat hi tot sinen ampte opten heylighen ghesworen heeft, dat hi in den rechten Goeds wreker is.