De Saksenspiegel in Nederland

Van leen sinninghe. ⁵) CCCXX. (80.)

So wie an den overen here sinnit leninge of wisinghe mit sinen goede, wiset hi en dan in syns heren onghenote, so die man dat eerste vervaret binnen der iaertale ⁶) dat hi volghen sal, so sal hi die wisinghe weder spreken voer dien overen here. Wil die here, hi moet dat te hant wel segghen waeromme hi niet volghen en sulle; wil hi oec, hi mach hem wel dedinghen daeromme voer sinen mannen tot enen anderen male ende niet meer ⁷), daer ne werde ordel bescouden of ordels gheverst mit rechte ghewonnen.⁸) So moet die man segghen, weder hi die wisinghe weder spreket mitter erghere boerte of mit manscap, daer hem die ghene mede ghenederet hebbe an dien men wiset of sijn vader of sijn oude vader.⁹) So vraghe die here ordels of hi enighe reden ghedaen hebbe die hem helpende si. Vint men te rechte dat hys niet ghedaen en hebbe, so moet hi volghen an denghenen of hi moet dat ordel scelden. Vint men te rechte dat hi hebbe rechte reden, des hi der mit ghetughe volcome, hi hevet dan die wisinghe voersproken mitter erghere boerte, dat moet hi ghetughen

[p. 179]

tekstkritische noten

selve mit hem sevenden¹) onbescoudender lude an horen rechte, so wie si sijn. Hevet hi die wisinghe voersproken dor manscap daer hi hem mede ghenedert hebbe an dien men hem wiset of sijn vader of sijn oudevader, dat sal hi ghetughen selve²) mit hem derden so ghedane lude die wt den heerscilde gheboren sijn, si sijn des heren man of en sijn.³) Sijn si des heren man die here salse plechtighen tot dien tughe bi sinen hulde⁴), ne sijn si sijn manne niet, si moeten denghenen ghestaen van dien tughe mit horen ede, dat die here an dien hi hem wiset syns eerren heren ghenoot an den heerscilde niet ne si.⁵) Coemt dieghene vore an dien die tuuch gaet, ne biet hi synre onscout niet te breken, biet hi saen sinen eet daer toe dat hi sines eerren heren ghenoot wel si aen gheboerte ende an dien heerscilde, hine mach mit sinen ghetughe desgheens tuuch niet verlegghen⁶), want die man moet bet hem selven ende sijn goet mit ghetughe sinen here ontbreken dan sijn here moet hem ende sijn goet onder hem tien mit sinen tughe. ⁷)

1) soe sel hy an den ghenen volghen daer hy ghewijst is of hy sal dat oerdel beropen wijst men te recht dat hy recht gheseyt heeft opdat hijs volcomen mach mit ghetughe ende hevet hy dan die wysinghe wederseyt met dier gheboert, dat sel hy betughen met hem sevenden C.
2) wederseyt met dier manscap daer hem die ghene mede genedert heeft dat sal hy betughen C.
3) sy sijn des heren mannen of niet C.
4) sel hem ghebieden recht te tughen by sijnre hulde C.
5) soe moeten sy hoer tuych doen met horen eed als dat die heer daer die man an ghewyset is sijn eerst des heren ghenoet an dien heerscilde niet een is C.
6) daer die tuych op gaet ende wils niet ofstaen maer hy biedet sinen eed dat hy des eersren heer ghenoet wel is van gheboert ende an den heerscilde hy een mach doch mit sinen tuych des gheens twch niet verlegghen C.
7) dan dat die heer hem ende sijn goet onder hem trecken mach mit synen tuuch C.
8) verleyt die moet die heer wel anderwerve wysen C.
9) so wie die gewisinge oec mit getuge verleget O. maer wye die wysinge mit tughe verleit C.
10) sculdich meer dan eens om sijn goet te doen tughen yeghen syne heer C.