De Saksenspiegel in Nederland

[p. 158]

tekstkritische noten

1) die leninghe den genen breken mit recht off men verdeilt on selven dat goet O. ende hy sal dieghene syne leninghe mit recht breken binnen ses weken of men verdeelt hem selven dat goet C.
2) uten lande varen wil C.
3) aldus liet weder gode A. aldus liet hi liet weder gode O. aldus goet leent die leent yeghen goede C.
4) hout en trou te wesen ende doet daer yeghen want hi een leent C.
5) verdinghet oec een man syn goet enen man diet niet van hem nemen een soude laet hyt hem in synre gheweren ende leentet sijne luden na desgheens wille om dat syt houden sullen in leninghe dieghene syn onrechte ghewere mede te stercken C. liet om dan sinre weren ende liet dan sinen luden nae des geens willen dat syt houden in leninghe den genen sine onrechte mede sterken sculdiget on syn heer O.
6) ende stat hys bekant hy hevet dat goet verloren C.
7) dat is geliken of hy dat goet ghetoghen had an enen anderen heer voer syns selves heer C. des godes getogen hadde aen enen anderen heren voer sinen here ende voer sinen mannen O.

Van leen goede te verlien. CCLXXXIIII. (58 § 2.)

So wie goet liet te vluchtsale hi moet daeromme wedden sinen here, hine moghes hem ontsculdighen na rechte, ende moet binnen ses weken die leninghe breken met rechte of men verdeelt hem selven dat goet. ¹) Vluchtsale heet so wat die man liet an twivele sines lives binnen suucte of als hi tlant rumen wil ²) ende of hi gheneset of weder coemt dat hi dat goet weder hebben wil. So wie goet aldus liet hi liet weder gode ³) ende weder recht ende weder sine trouwe, want hi sinen here is sculdich trouwe ende houd ⁴) te wesene. Hine liet niet dat sine maer dat sines heren of enes anderen is na sinen dode, want hijs selve bi sinen levenden live niet ontberen ne wil. Verdinghet oec een man sijn goet te lantrechte enen anderen diet van hem niet nemen ne wil, laet hyt hem dan in sijnre were ende liet hi dan sinen luden na desgheens willen dat sijt houden in leninghen denghenen sine onrechte were mede te sterkene ⁵), sculdighet hem sijn here daeromme voer sinen mannen, dat hi tgoet verliet hevet, ende becant hijs hi hevet dat goet verloren ⁶), dat hi wt sinen gheweren hevet ghelaten dien ghenen, die daer ne ghene leninghe an ne hevet. Dat is also als of hi des goedes ghetoghen hadde an enen anderen here voer sinen here ende voer sinen mannen. ⁷) Wert hi oec daeromme beclaghet an sine ieghenwoerde, na leenrechte, men verdeelt hem dat goet, hine tiet binnen ses weken wt ende pleghe rechtes daerof, men verdeelt hem alle aensprake

[p. 159]

tekstkritische noten

an dat goet ¹), dor dat hi der weren dervet noch dat se nieman van hem te lene ne hevet. Al leen sonder were dervet der volge ende alle were sonder leninghe is onrecht, sine hebben beide een man so sijn si beide onrecht. Spreket oec die man dien dat goet gheliet is, die were an, die moeten se ghetughen mitter meerre menie der ommesaten ieghen den overen here ²) na der sculdighinghe ³), so wanneer horen here sijn recht ghebroken is. Missakets die man, diet goet aldus gheliet hevet, des moet hi hem ontsculdighen ⁴) op den heylighen, ende moet binnen ses weken sinen man dwinghen mit leenrechte, dat hi dat goet weder in sijnre weren neme ⁵) ende denghenen sine were breke, mit minnen of mit rechte, diet sonder lenighe hevet. Ne doet hijs niet binnen rechte dedinghe ⁶) sone helpet hem sine onscout niet, die hi ghedaen hevet, menne verdele hem dat goet, tensi dat hem beneme onrechte ghewout ⁷) ende hi die beclaghe mit rechte.

1) men verdeelt hem dat goet of hy yeghenwoerdich is hy ontrecket binnen ses weken wt ende pleghe rechts daer of men ontwyset hem alle aensprake an dat goet C.
2) dat moeten sy betughen mit die meere menie van die gebueren jeghen den overheer C.
3) nae der sculdinghe O.C.
4) versaectet die man diet goet soe gheleent hevet des moet hy hem ontsculdighen C.
5) ende sal sine mannen mit leenrecht daer toe dwinghen dat sy dat goet weder in ghewere nemen C.
6) binnen rechte tyt heem een helpet gheen onscout die hi daer nae doen mach C.
7) men sal hem dat goet ontwysen het een doe hem onrechte ghewalt C.
8) dattet syn mansgoet is ende als hem dan diegheen bekant staet daer hy op tughet soe sel men weten dat borge C.
9) tot tynse doen een moet C.
10) off manne boven on allen syn syn here als it van on dulden dorven die lude offte die man over dat gherichte offte dienst gaet O. of yemant boven hem al ist syn heer als dattet die lude gestade houden sellen of die man daer over dient C.