De Saksenspiegel in Nederland

Van den herden. CXXV. (II. 54)

Nieman en sal syn vie thuus laten dat dien herde ghevolghen mach, sonder soch die verken tiet ¹⁵), die selve sal men bewerken ¹⁶) dat si niet en scade. Nieman ne moet oec sonder-

[p. 70]

tekstkritische noten

linghe herden hebben, daer hi den ghemenen herde ¹) syn lone, mede minre, hine hebbe die drie hoeven ²) of meer die syn eyghen of syn leen syn; so moet hi sonderlinghe scaepherden wel hebben ³), so waermen oec den herden lone lovet van die hoeve ende niet van den vie. Dat lone ne moet nieman onthouden daer omme dat dat dorp niet herdeloes ne blive. So wat oec die herde binnen synre hoede verlieset, dat sel hi ghelden. So wat hem die wolve nemen of rovere, ne bescryet hyt niet mit dien gheruchte so dat hys tuuch hebben moghe, ende blyft hi onghevanghen ⁴), hi moetet ghelden. Belemmet een vie dat ander voer den herde ende sculdighet men den herde daer omme, hi moetet bewisen dat vie dat die scade hevet ghedaen ende moet daertoe zweren, so sal die ghene des dat vie is houden dat ghewonde vie an synre ware ⁵) want et wel te velde mach gaen. Sterftet, hi selt ghelden na sinen ghesetten wederghelde. Sculdighet men den herde dat hi niet ne hebbe een vie te dorpe ghebracht, dat ⁶) hi syn onschout daer toe doen, hi is ledich daer of. So wie oec sines vies vermisset ende thant tot dien herde gaet ⁷) ende hem daer omme sculdighet ⁸) mit orconde twier mannen, sone mach die herde niet daer voer zweren, maer hi moet hem syn vie ghelden. Seghet oec die herde dat et niet voer hem ghedreven en wert, dat moet die man tughen mit tween mannen, diet sagen dat ment an sine hoede dreef, bet dans die herde hem ontsculdighen moet. ⁹)

1) meynden herden O.
2) he ne heb drie hoven O. hy een hebbe drie hoven C.
3) die moet wael sonderlinghe scape herden hebben O.
4) wolleff neempt oder die rovere blyfft he ongevangen ende bescreiet he si nicht mit den rochten soe dat he des getuge hebben mach, he moet dat gelden O.
5) vye is de gewondede vye behalden an siner pleghe want it wol te velde moghe gaen O. diegheen des dat vie is dat ghewonde vye houden in syner hoeden wanttet wel te velde gaen mach C.
6) dar he O. wyl hy C.
7) syn vie misset of te hant niet en vindet ende dan tot den harder gaet C.
8) tot den harder gaet ende daerom beclaghet C.
9) die it segghen dat men it ane sine hode dreve den is die hirde unsculdich werden mote O. die dat saghen dattet an sine hoede ghedreven wart dus moet die man bet op den herder betughen dan hem die harde ontreden mach C.
10) waer die borgermeister scepet des dorpes vromen O. soe wat die burghermeister ordiniert om orbaer des dorpes C.