Roeping. Jaargang 26

[p. 67]

Mathias Kemp
Ontwaken voor de dichtkunst

Als kind moest ik van poëzie niet veel hebben. Wel heb ik, als jongetje van acht jaar, een wat langer rijmsel samengesteld, doch ik herinner me vagelijk dat het onderwerp prozaïsch is geweest. In mijn diepste wezen moet ik echter al een drang naar ‘poësie pure’ gehad hebben, want juist mijn minachting voor ‘gedichtjes’ (die ik kinderachtig vond) kwam daaruit voort. De dichtkunst had ik n.l nog maar alleen leren kennen uit een, op zolder gevonden bundeltje ‘Gedichten van den schoolmeester’! In de schoolboekjes van dien tijd zullen ook wel versjes gestaan hebben, doch daar herinner ik me niets meer van.

‘De leeuw is iemand, die bang is voor niemand’, neen, dat lustte ik niet. Ik behield voor de dichtkunst een hooghartige verachting. Maar ‘le vent souffle où il veut’ zegt een Frans spreekwoord. Langs twee zeer verschillende wegen zou ik de schoonheid der poëzie leren benaderen, via Pater van Meurs en Marie Koenen.

Pater van Meurs heeft in ‘Germania's dichtbloemen’ verschillende Duitse romantici vertaald. Ik zal me altijd blijven herinneren de strophe:

Stil is 't meer,
heinde en veer,
zie ik scheepjes langs de baren
vlug als zwanen huiswaarts varen,

Misschien is het helemaal niet zo'n verrukkelijk vers, doch ik kan dit nu niet meer zien, omdat het nog telkens een complex van gevoelens en herinneringen oproept die critische waardering onmogelijk maken. Het opende mijn ogen, die van een zeven-jarige, voor de schoonheid der dichtkunst, die ik nu weer ‘au sérieux’ kon nemen. Nog langs een anderen weg werd ik naar een zelfde doel gevoerd.

1898. Kroningsfeesten van koningin Wilhelmina. In

[p. 68]

Maastricht wordt een jongenskoor uitgevoerd ter ere van de jonge vorstin. Mijn broer Pierre, dan 11 jaar oud, mag er in meezingen, doch ‘Jeuke’ telt dan nog maar 7 jaar en is dus te jong. Maar hij hoort weken lang:

Daar was eens een stede,
heel grijs en heel oud,
zij werd in het verre verleden gebouwd...

Ook dit vers roept wonderlijke ontroeringen in hem op, doet in hem, onbewust iets van den dichter ontwaken. Hij zingt het mee; het blijft nazingen in zijn herinnering; hij vergeet het nooit geheel.

Het is niet zolang geleden dat ik ontdekte dot dit verzen geweest zijn van Marie Koenen, dan 19 jaar oud, zelf nog haast een kind. Het was haar literair debuut.

Ik mag niet beweren, dat ik aan de handen van Pater van Meurs en Marie Koenen naar den Parnassus ben geleid. Eerst tien jaar na deze vage ontmoetingen begon ik te schrijven en de auteurs die me toen op den weg brachten zijn geweest Guido Gezelle, met zijn ‘Kleingedichtjes’ en een weinigje en per toeval ook... Chamisso. Doch iets blijft voor mij vast staan: het allereerste ontwaken tot de schoonheid der letteren dank ik mede aan Marie Koenen.