Roeping. Jaargang 2

[p. 135]

Merkwaardigheden.

Onder dit opschrift hopen we maandeliks bijeen te brengen, 'tgeen voor kunst-scheppend en kunstlievend Groot-Nederland nuttig kan zijn te weten. Want er zijn veel gebeurtenissen op kunstgebied, er zijn ook veel invallende gedachten, die zich bij gebrek aan tijd niet in den brede laten behandelen, die zelfs aan invloed zouden kunnen verliezen bij wijdere uiteenzetting, en die toch ondanks of misschien juist om hun besliste kortheid, aanleiding kunnen zijn tot nieuwe opvatting en krachtiger arbeid.

We hopen bij 't verzamelen dezer merkwaardigheden op de steun van onze medewerkers.

Red.

◽ ◽ ◽

Opmerkelik, 't getuigenis dezer dagen van de toch breed-overschouwende hoofdredaksie van De Nieuwe Eeuw, dat onder de Katolieken in ons land feitelik alleen op het gebied der kunst een ontworsteling aan de oude begrippen merkbaar is, en 't licht van een nieuwe opgang schemert. Sints jaren al machtig werkend onder de architekten en schilders, breekt de laatste jaren de nieuwe geest zich ook baan in de taalkunst. Ingezet als beweging door de frisse, baanbrekende kritieken van Pieter van der Meer de Walcheren, die - naar Willem Nieuwenhuis zei - door de Voorzienigheid daar in Helmond was neergezet, en die de kunst weer als uiting van menselikheid in de streving naar God inschakelde, is verbreding door scheppend werk en verdieping van kritiek mogelik gemaakt door de oprichting van Roeping, waarnaast echter de wekelikse rubriek van v.d. Meer door z'n vlotte redaksie en virile kracht van groot belang blijft. - Als belangrijk verschijnsel in et katolieke kamp zij genoteerd, hoe tans De Beiaard zich plotseling, na enige aarzelende wankelingen, voor levensvatbare kunst openstelt.^*) 't Maakt de komiese indruk, alsof de opperbevelhebber van het bolwerk, na maandenlange hardnekkige verdediging, ineens in razende vaart - nu de muren ondermijnd zijn - met open armen de poorten uitvliegt om alle belegerende officieren tegelijk te omhelzen! Geen verstandig mens die in 't werk der jongeren wonderen van schoonheid ziet, maar hoe fris en levend en spontaan 't is, voelt men weer 's duidelik, als 't verzeild raakt in 't tijdschrift, dat bekend staat als 't nuchter-cerebrale. Deze overwinning van de nieuwe geest kan niet anders als tot vreugde stemmen. Want even weinig als 't er toe doet wiè iets zegt, doet 't er toe wàar 't gezegd word, als 't maar dient tot ophouw van 't rijk van Christus in de zielen der mensen. Hopen we dat de Beiaard z'n goede voornemens getrouw blijft, en, - aangezien zij uit den aard van haar tijdschrift met z'n hooggeleerde redaktiestaf, de schone kunsten niet telken maand zo'n ruime plaats kan en mag gunnen, - ook in haar andere rubrieken de frisse wind zal laten doorwaaien, opdat we niet iedere keer opnieuw stikken in 't stof der geleerdheid, dat 't beste door de wind wordt weggewaaid, maar mensen te horen krijgen met kloppende polsslag, waarvan bijv. van Ginneken de verstaansmogelikheid bewijst. -

◽ ◽ ◽

Het is niet de bedoeling te gaan polemizeren over de kwestie van Toorop's Driekoningenraam, dat door mevr. Loudon aan de H. Jakobskerk te 's-Gravenhage was aangeboden, maar door de Kerkeraad werd afgekeurd, niet omdat de voorstelling, die men niet eens gezien had!, specifiek Rooms was, maar omdat de katoliek Toorop de

*) Bedoeld is de aflevering van Oktober: die van November, intussen verschenen, is hiervoor minder geschikt.
(Red.)

[p. 136]

ontwerper was. Wij wensen ons alleen aan te sluiten bij al degenen - en dat is gelukkig de overgrote meerderheid der normaal-denkenden - die in deze handelwijze ten opzichte van de kunstenaar Toorop zowel 'n aanranding van de kunst als 'n uiting van 't meest burgerlike, dom-drieste anti-papisme zien, en met nadruk te protesteren tegen deze bekrompen papenhaterij en kunst-stompzinnigheid. Het Kalvinisme dat 't protestantisme in ons land zo goed als beheerst, heeft zich histories steeds als de grote wurger van 't leven en de kunst vertoond, en vertoont zich hier in 'n weliswaar toevallige, maar niet minder verderfelike uiting als tegen katolicisme en kunst gelijkelik gekant. We zien hier weer 's proefondervindelik wat ons te wachten staat, als Nederland werkelik ooit tot ‘protestante natie’ verwerd!

◽ ◽ ◽

Met waardering bespreekt de Stem-aflevering van Oktober 't tijdschrigt: Roeping, ‘een levend en belangrijk tijlschrift onder de geanimeerde Redaktie van Dr. Moller’, 't Ernstig verwijt echter, dat Dirk Coster ons doet, als zouden we n.l. ‘een besliste neiging’ hebben, ‘om met twee maten te meten’, kan door ons moeilik ter harte worden genomen, hoezeer we dan ook de welwillende bemerkingen van deze hoogstaande Redakteur aanvaarden tot volkomener welslagen van onze onderneming.

Want: dat wij 't werk van Karel van den Oever waarderend hebben besproken - niet echter onvoorwaardelik geprezen - ‘terwijl de arme dichters van ouderwetscher kaliber een gansch ander onthaal vinden, rechtvaardig misschien, maar streng volgens de oude maatstaven’: dat is 'n troebel bewijs. Juist om 't éne en 't zelfde beginsel werd Karel van den Oever aanvaard, de ouderwetsche dichter verworpen. Dat deze laatste ‘streng volgens de oude maatstaven beoordeeld werd’: wat is dat? Wat is de zin hiervan? Hier was verklaring meer dan gewenst. Tot nog toe voelen we ons volkomen in rust.

◽ ◽ ◽

De kompositie van Karel Mengelberg: ‘Valse de la Poupée’, met tekst van Louis Kuitenbrouwer, zal binnenkort in 500 exemplaren bij de Wed. van Rossum te Utrecht, verkrijgbaar zijn.

De uitgave van dit van fijne muzikaliteit getuigende werk, dat we om 't modern en biezonder eigenaardig geluid heel graag in ons eerste nummer van de 2de Jaarg. publiceerden, en dat geheel naar 't schijnt, ontsnapte aan onze maandelikse dagbladrecensenten, bevelen we met dezelfde graagte alle toonkunstenaars en toonbeoefenaars aan.