Roeping. Jaargang 2

[p. 93]

Tot Sint Geertruid
Op haar feest van 15 November

Wanneer 't U goeddunkt, heldere Geertruid, vandaag naar de aarde te zien, bemerk dan die denkt aan U, en zich 'n ogenblik verblijdt in uw onzichtbare aanwezigheid. Het denken aan U is al 'n verheugenis, o roemrijke, wat zal 't zijn, als gij wat dichter bij komt, en hij de zekerheid heeft, dat gij 't verstaat, dat gij 't U aantrekt: wat zal 't zijn, als gij 't goedgunstig verhoort.

Hij zal zich over de zonde niet beklagen - niet bij U, die deze geheime ervaring van doemwaardigheid en ergste dood nooit hebt beleefd - daarover zal hij zich niet beklagen: maar over de onzekerheid, met de ziel als 'n schuit onder de donkere boogbrug, over de verschrikkelikheid van Jezus 'uitdagende grootheid, over 't duel tussen goed en beter, over de bittere koelte, Geertruid, wanneer iets schoons als 'n onmogelikheid verdween uit de gezichts-hoek: ook over 't voorval van deze morgen of gister, dat zo uiterst miniem is voor Gods eeuwig aangezicht, maar door ijdelheid als iets wreedaardig-liefs gekoesterd wordt, en als 'n pijnlike merkwaardigheid verborgen wordt in 't geduldig geheugen.

Want daarvan weet gij, heldhaftige, de cel is U nog wel bekend, waar gij 't geleden hebt.

Ook over de wereld, Geertruid: herkent gij ze nog? Sinds de dag van uw dood is ze veel veranderd. De steden zijn groot uitgegroeid: we verleren er de strenge stilte - 'n enkele man of vrouw, niet zonder lijfsgevaar, bewaart ze nog langs 't trottoir - en kostbaar zijn we voorzien tegne alle verveeldheid en onpleizier: we leven snel, intens en makkelik: we zijn bekwaam gewichtig te doen en kinderlik, voorkomend en stug; terwijl we de openhartigheid prijzen, verzwijgen we onze bedoeling, en met welnemende listigheid wordt 'n vergissing bewezen als waarheid. Wordt niet de waarde der dingen geschat al naar de zon schijnt of 't regent. Zo is 't geen zeldzaamheid, Geertruid, dat na 'n lang leven rustig 'n moe mens sterft, en dan pas ontdekt, dat hij aan schijn geloofd heeft.

O Geertruid, Geertruid: de diaken zong van morgen van 't gebod der liefde: wij allen gekeerd naar de godvruchtige zanger: en tussen kaarslicht en wierook was er veel belangstelling, en plechtig eerbewijs aan 't oud evangelium, bewaard in zilver en fluweel. Maar thuis gekomen, broeide daar weer de oude geliefkoosde vete: bewering zonder bewijs, weerlegging zonder maat, botsing van ik met ik: want veilig in de donkere la lag nu 't zilver- en fluwelen evangelium: dit had z'n dienst als ornament kostbaar verricht.

[p. 94]

Die aan U denkt vandaag, kan U niet vragen, dat gij hem ontneemt: de bittere tegenstelling tussen 'tgeen hij begeert en wat hij doet. Maar dat de moed hem niet begeve, in 't dageliks aanschijn van dit door hem alleen gevoeld en stil-beschreid verschil, en dat hij niet gelijk worde aan die daarin berusten en voor verstandig worden gehouden.

Is dan de wijsheid 't deel der menigte? Ontruk hem aan 't groot getal, en leer hem dwaas zijn in de ogen der velen: en dat hij niet vervaard zij voor de verschrikking der eenzaamheid, voor 't gering gevolg van genoten, die hem begrijpen. Maar ook dan, Geertruid, wanneer hij zich zelf veroordeeld ziet door die hem van harte beminnen, - zijn eigen hart alleen, rustige maatslag, getuigt, dat hij goed deed - laat hem de morgen toch krachtig aanvaarden, al bracht hem de avond dat ziels-verdriet.

Glimlachende held, wat is uw leven schoon: sterkte met tederheid, mannelike vastberadenheid, vrouwelike toegevendheid, schroom van 't meisje, overmoed van groeiende jongen: gij zijt rijp van levenservaring, die vanaf uw zesde jaar de wereld alleen bezag vanuit 't klooster-raam: uw kindsheid, lustig en blij, speelt nog na tot in 't jaar van uw volkomen uitgroei: lieflike verschalker van onze schoonheids-zin, zuivere begeerte voor onze kuisheid.

Die U van harte bemint, doet gij tevreden zijn met heel weinig bezit: wat hadt ge meer dan 'n kleine cel, 'n smal bed, 'n plaats op de koorbank, en wat oude boeken. Uw pij veroordeelt ijdele snit en kleuren, en uw standvastig verblijf binnen vier muren de tochten van z'n nieuwsgierigheid: uw strenge stilte de mateloze gesprekken, waarin z'n ziel, haast altijd gedeerd en zelden beleerd, uitvloeit naar alle vier gewesten.

Enn toch, weet gij 't nog, gij zijt 'n fel genieter geweest van al wat schoon is: de komst van elk seizoen was 'n feest: U was de aarde buitenmate lief: 't schone menskind, de vogel met 't geheim in z'n keel, de zwijgende bloem, die louter kleur wil zijn met wat geur. Want gij zijt dood gegaan om weer te leven: uw armoe maakte U rijk: uw kuisheid wellustig, en uw gehoorzaamheid vrij boven wens en bevel: God drong door uw zinnen, en schiep uw ziel tot z'n hemel: krachtige God-schouwer, verzadigde bezitter van God, allerrijkste Geertruid.

Leven is verzameling van alle krachten op één gloei-punt: God! Red hem uit de verbreidheid en deelbaarheid: red hem ook uit de weifeling, geef hem de juichkreet der liefde, die onstuimig beslist; en na elk moment van zelf-koestering en tot-zich-zelf-beperking, 't allerzuiverste gezicht over stad, grens en wereld-deel met daarboven de blauwe hemel van God de Vader, met den open hemel: en over 'tgeen vandaar uit geschiedt in de ziel van mens, dier en plant: over 't veelvoud van Gods doeltreffende werkzaamheden tot in 't diepe hart der aarde.

[p. 95]

Wanneer hij zich zelf verlaat, zal hij groot worden: wanneer hij in al z'n verrichtingen de uitbloeseming van Gods sprakeloos welbehagen mag aanschouwen - hij slechts 'n ootmoedige gelegenheid voor Gods krachtige werkzaamheid -: o dan is wel 't heil gekomen, de vrede voor altijd gesticht in hem: en wordt z'n uitvaart gelijk aan uw uitvaart, schone sterver Geertruid.

De lucht stond toen Oost in 'n zachte brand van oranje op koel blauw: de na-nacht-bries van herfst-en-winter over 't land: en tegen 't levende lichtstuk de huivering van 'n paar magere boom-kruinen: gij, 't uitgewerkt kind Gods, blij, dat 't nu eindelik gekomen was.

M. MOLENAAR, M.S.C.