Roeping. Jaargang 1

[p. 346]

'n Belangrijk boek

Dat is et boek van Oscar Huf S.J.: De H. Communie als Offerspijs, dat de lezer binnenvoert in et rijk van de diepste schoonheid, et rijk waar alle zielen zich strekken op het kruishout Christi, om zo uit de pracht van hun rode wonden de lelies van et blankste geluk en de diepste vrede te laten openbloeien; et rijk waar alle mensen zich als broeders kunnen samenvinden, knielend voor et Lam. Dit boek geeft niet 'n uitwendig betoverende schoonheid die bij 't eerste gezicht overweldigt en spoedig daarna vergeten is; - tot de schoonheid die hier schuilt, moet je gaan in alle eenvoud, en je te luisteren leggen met kloppend hart, en diep in de gebroken ogen van Christus kijken; Hij belooft de diepste schoonheid, de levens-schoonheid, als je je leven wilt laten wentelen om 'n onwrikbaar-sterke as: de H. Kommunie met Hem.

◽ ◽ ◽

De H. Kommunie als Offerspijs, heet et, en daardoor wordt et aksent gelegd op de Paulieniese opvatting der H. Kommunie, waardoor de Kommunie wordt ingeschakeld in et verband van et Offer der H. Mis. Wie kommuniseert, ontvangt et H. Lichaam en Bloed van de op 't altaar in onbloedig hernieuwd Kalvarië geofferde Christus. Nuttiging van de Offerspijs, die is Jezus' H. Lichaam, moet zijn: bewuste deelname aan Jezus' Offer zelf, omdat de Kommunie de Offermaaltijd is.

't Is vooral voor de praktiese konsekwensie, dat deze opvatting van belang is.

Men ziet de H. Kommunie te vaak uitsluitend als zielespijs, als et voedsel, dat et leven der ziel komt herstellen, onderhouden, versterken. Door et ontvangen der H. Kommunie worden wij dus steeds meer deelachtig aan et goddelik leven. Zo ziet et Sint Jan.

Maar Sint Paulus, terecht meermalen gehuldigd als de pedagoog, geeft on aan: de weg waarlangs wij van onze kant et eerste komen tot dit rezultaat: eenwording met Christus. En die weg is et zien der H. Kommunie als et Offer. Door et ontvangen der Kommunie wordt de kommunikant één met et Lichaam van Christus dat geofferd wordt, met Zijn vergoten Bloed. En dóór deze ‘inlijving bij de Kristus in offerstaat, gewordt ons heiliging en vergoddeliking van leven door de genade.’

De beste gesteltenis waarin men dus nadert tot de H. Kommunie, is die van volledige overgave van zichzelf met ziel en lichaam aan Christus.

◽ ◽ ◽

[p. 347]

Et eeuwigdurend herhaald: ‘Laat toekomen Uw rijk’, is 'n bede om uitbreiding van et rijk Gods in de zielen der mensen, et rijk van schoonheid en broederschap, om de schone God die onze broeder wil zijn. Ieder mens die dit rijk sterker wil grondvesten in zijn ziel, leze in dit boek èèn van de wegen, de weg die door donkere lijdenssmart voert tot de lichtende toppen der Godheid.

Maar van zeer groot belang is dit werk voor de kunstenaar, de zich in 't openbaar uitende kristen. Omdat hij spreekt tot, en dus mede de verantwoordelikheid draagt voor de zielen, waartoe hij zich richt.

En waar deze zielen - de honderden lezers en beschouwers - zich niet plegen af te geven met kunstgeschiedenis, zelfs niet met de eigentijdse, hoezeer dit te betreuren moge zijn, vrage de kunstenaar van 't ogenblik zich wel degelik af: hoe de lezers tegen zijn produkt zullen aankijken.

Men - en onder die ‘men’ zijn zielen die 't ver gebracht hebben in 't geestelik leven! - men verwijt de jonge kunstenaars van onze dagen 'n zekere ongeordendheid in hun geestelik leven, 'n extatiese ‘mystiek die niet op twee benen staat’. En al moge er 'n zeker onbegrip van kunstuiting schuilen in dit verwijt naast 'n misschien te geringe waardering voor et heugelik streven der jongeren, - valsverklaard mag dat verwijt niet worden. Overtuigd als ik ben dat dat onrustige mettertijd verdwijnt om plaats te maken voor klaardere bezonkenheid, kan ik veilig toegeven dat er nog onrust en troebelheid van denken en voelen bestáát. Maar als wij de lezers geduld verzoeken voor 'n noodzakelik proces, kunnen wij zelf trachten zo spoedig mogelik de grootst mogelike klaarheid te bereiken om niemand - die daar aanspraak op meent te mogen maken - te storen in et zuiver geestelike leven.

Om te beginnen moeten we niet blijven rondlopen met vaag humanitaire ideën, alleen gebazeerd op 'n gevoelsstemming. Eén van de kenmerken der jongste kunst is 'n zich plaatsen in de realiteit van et leven, met als gevolg 'n blijmoedig zich overgeven van de kunstenaar aan de mensheid, en 'n graag dulden en dragen van smart en leed om harentwille. Zeker, de menselike ziel is van nature kristen, en velen streven uit louter natuurlike aandrang dit ideaal na. Maar als werkelik de felle slagen komen, en telkens opnieuw tot de verbrijzeling toe? Dan keert men zich af - tènzij: dit ideëel streven berust op 'n zo reëel mogelike bazis.

'n Waarachtig-sterke, durende offerliefde is alleen mogelik, indien deze liefde gekonsentreerd wordt op 'n individu, waarom en voor wie men alles dragen wil. In laatste en eerste instansie is dit God, de

[p. 348]

eeuwige onvergankelike, tegen wie men ook in de bitterste nood leunen kan. En wanneer dus onze jongste kunstenaars zich niet willen te buiten gaan aan deklaraties van menseliefde en exclamaties van Godszieningen waar niemand iets mee kan aanvangen - maar als zij willen spreken tot en desnoods hun ziel te bloede willen laten slaan voor 'n gemeenschap, moeten zij zoeken 'n reële bazis, en liefst zo een, waar ook heel de gemeenschap waarmee en waarvoor zij willen lijden, op steunt.

En die bazis vinden zij door de H. Eucharistie te maken tot middelpunt van hun leven. Dàn is er 'n kern die niet verschuift, niet afhangt van tijdelike dampkringsverschijnselen. Dàn lig je vastgeakkerd in de eeuwigheid. - Daarom, om te komen tot 'n klare enkelvoudigheid van wezen, wat betreft et offeridee, leze men Huf's boek. 't Is geen wetenschappelike verhandeling waar je 'n speciale vakansie voor nodig hebt om et verband met et leven te leggen; 't is niets anders als leven. O! dat Leven met z'n hoofdletter dat zo gebenedijd wordt en zo vaak verkeerd gezocht.... ‘Et leven’ is alleen te vinden om en in en door God. En zo dient de H. Kommunie ook, goed opgevat, héél de dag door, z'n bewust geweten en diep doorvoelde gevolgen mee te brengen, in 's mensen praktiese gedragingen als gekruiste met Christus. En wie kan ontkennen, dat zij die niets waren om Christus' wil, die zichzelf heel-en-al aan Hem als offer hadden opgedragen, geweest zijn: de sterksten en vreugdigsten? En sterkte en vreugde is 't eerste wat de kunstenaar van deze tijd te geven heeft.

◽ ◽ ◽

Waar ik niet bevoegd ben over de theologiese waarde van dit werk te oordelen, moge slechts één enkele opmerking over de stijl van Huf's boek volgen. Die is dunkt me af en toe, niet altijd zuiver, want uiterlike lyriek, van buitenaf aangebrachte lyriek in adjektieven, opeenstapeling van woorden, enz. Dat verzwakt meer dan 't versterkt. Deze stof moet van binnen uit spreken. 'n Betoog als dit draagt zo'n schat van innerlike rijkdom, dat de meedenkende en meevoelende lezer daardoor van zelf ontroerd wordt. En prees Cyriel Verschaeve als de schoonheid der Evangelieën niet hun rijke innerlikheid naast 'n zo sober uiterlik?

Arnhem, 17 Junie 1923.

GERARD KNUVELDER