Roeping. Jaargang 1

[p. 111]

Licht-gang.

Wie het leven leerden als een plundering, als een donkere ondergang van volken,

wie met de gele maan als verre droeve gezel, eenzaam stonden aan de eenzaamheid der nachten,

en in wilde opstandigheid tegen krenking, hun doorleden pijnen vertrouwden aan de stilten der duisternis

om, na dit, àl de ijlten te ondergaan van een wezen-loos bestaan;

en wie neerbonsden aan de aarde in zee-eenzaamheid: zónder geloof,

zónder hoop, zónder liefde,

wie, mens die in uw ziel een helal van allerprachtigst mens-zijn kan scheppen, de vernietiging van dat mens-zijn in het gillende willoze ondergingen -

Ziet! deze mens, die meestrompelde met uw schrompele donkere stoet kruislovers vol jammer,

die al uw schreden schreed, uw vallen viel, uw schreeuwen schreeuwde,

die al uw vertwijfelingen zonder hoop doorleed en al uw vermoeienissen,

mocht, op het kruishout van zijn opstandige trots vernield - de witte zegening des hemels inzuigen met dorstige ziel....:

I.
Ontkenning.

Kom, wees nu stil hart, en luister naar de vogeltjes der lente. Vang al de trillende geluidjes in uw bevende ziel. Bedwelm je diepste Zelf in de oppervlakkige vreugde aan de geuren van bloemen, aan het lichte groen van ijle blaadjes, aan het wondere, sterke, glanzende licht-leven uit de Oneindigheid.

Wil gelóven aan een schone buitenzijde!

Zij maakt aan jezelf wel je ziel onkenbaar!

Denk niet aan de brandende steden, de zwaaiende vlammen achter uw horizon waar stervende mensen hun doodzweet uitgillen in angst om de Oneindigheid.

Zing een luid lied in je eenzaamheid, dat de stilten stuk-slaan tot rinkelende scherven,

hef je ziel als een wit, ongeschonden akkoord tussen veel spattende dissonanten,

laat je leven zijn als een vallende ster in schone ondergang, - om het

[p. 112]

‘waarheen’ niet bekommerd, alleen wetend de waanzinnige glorie van het flitsend ogenblik,

wil je leven als een witte onneembare burcht, trots op een rots, trots tussen de geluidloze oneindigheden aan alle zijden.

Denk niet aan de lichtloosheid, de donkere drommen van je grauwe stad bij dag, aan het grelle, verminkte licht van je wrede stad bij nacht, waarin zovele bleke levens-zonder-leven staan verdwaald, verdwaasd, toegesmeten.

Zie niet hoe ogen als glinsterende messen steken in de ziel van een ander,

zie niet naar de wetende ogen uit vergroeide kinderzielen,

zie niet naar de doffe verveeldheid op de vele moede en moedeloze gezichten langs je,

zwijg, en lach! bij de noodschreeuwen van hen die ondergaan in de meedogenloze golfslag van het leven, en met een laatste wanhopige worsteling omhoog wringen, omdat ook zij, als ieder mensenkind meedragen in zich 't onstilbare verlangen naar licht.

Zie alleen naar lokkende lonkende glinstering uit donkere vrouwenogen,

luister alleen naar de week-glijende muziek van wat bleke muziekantjes op een podium en drink, met wat schuimende wijn en de kussen van koude lippen, je ziel tot een barokke levensstamel!

Stort je tussen de tram-daver, het klakson-gegil, het venter-geschreeuw, lever je over aan de stampende ritmen, de vergetende dreuning, de opstandige tumulten van je steden!

Verrinkel alle bedenkingen met een gebaar van je handen, en verover!

Schrijf je doen-en-laten uit in een boek met verzen tot een luidruchtig blauw-en-geel reklamebord-voor-het-leven.

Leef met je donkerste passies het leven tot een schuimende onstuimigheid, waarin de ijle, kleurige regenboog van je vreugde, van je waanzin, als een verzoening met het leven staat gespannen!

En er waren dagen in mijn leven dat mijn ziel dit alles deed en wilde, en meende stil te zijn.

Maar wie blijft bedwingen de krampachtige levensklop van het mensenhart? Niet een mens, niet een wereld, niet een helal; niet een helal vol schoonheid. -

Een nacht, onder de licht-leugen van een vale straatlantaarn, hervond ik me-zelf als een dronkene, steunloze clown.

[p. 113]

Aan mijn moede voeten lag mijn heengesmeten ziel overreden en verminkt....

II.
Eenzaamheid.

In de eenzaamheid van mijn kamer stond het levenloze licht van mijn lamp te gonzen om eigen mismaaktheid.

De duisternis buiten hing te golven op de klagende geluiden der rievier.

Ineengekrompen, beangstigd voor de aanrukkende eeuwigheden ten alle kant, zat ik vernield tot een naakte nietigheid gebogen over mijn rode ziel.

Breek je ziel, wanneer je haar zo vasthoudt in de holten van je rode handen, open en onderzoek wat het leven haar deed:

En ik zag dat het goede - nooit was dit een ongeschonden goed - niet opwoog tegen alles wat het haar stal, bezeerde, scheurde, verscheurde: Zie je vernielde jeugd en je vernield geloof in mensenschoonheid, zie je geschonden verlangens die je wantrouwig maakten, denk aan die nodeloze striemen, aan dat neervallen vermoeid en uitgeput, aan heel die machteloze en vergeefse worsteling met je leven waarin een onverdiende vloek moest worden ingekerfd, en ingebrand! - Waarom? - Wat scheelt je dat! Smijt je ziel met een opstandige schreeuw en een verachtende walging de eeuwigheid in en.... en beken dan weer je zelf een clown met wat droevige grimassen tussen zwijgende eeuwigheden.

O! Een eenzame zwerver te zijn door troosteloze eenzaamheden en levenloze leegten;

niet anders om je heen te weten dan leegten, leegten zonder echo's, waarin de wanhopigste schreeuwen niet scheuren kunnen de bewegingloze stilten.

Bij allen te bedelen om wat weinig begrijpen, wat kleine steun - en je te voelen als een zwarte vlag die eenzaam op een hoge mast staat te waaien, als een reiziger in een sneltrein-coupé: voor zich een schommelend dood lichaam.

Moe te zijn en voort te moeten als een rusteloze en geen rust gegunde Ahasverus: alle kloppen en kreunen aan de gesloten deur verklinken in de avond als niet-geroepen.

O! die bleke bewegingloze schedels te willen openscheuren - en alleen maar wat vage woorden te hooren en wat gemompelde geluiden.

Wezenloos aan de grond te staan en bewogen te worden: dat gevoel te hebben niet meer te zijn dan een doffe handkar in een lichtloze straat:

[p. 114]

wat smoezelige kinderen uit een donker achterbuurtje zijn daarop wat verveeld aan het wippen: de kar moet meebewegen.

Leven te zoeken en overal, overal, bij alles, bij alles dood vinden.

Ik verviel in de vreeslike berusting zonder geloof, zonder hoop, zonder liefde, de schampere parodie op leven. Zie niet, denk niet, begeer niet, werd het schamel gewin dat ik mijn ‘overwinning-op-het-leven’ heette.

III.
Erkenning.

Totdat ik, met mijn verlangen dat alle oneindigheden had afgezocht, God moest vinden in de blanke ogen van een misvormd vrouwtje.

De rust van haar ogen, die de vloek van dit leven beleden als een zekere zegening voor de Eeuwigheid, deed mij schreien van deernis en berouw om mijn verreten leven.

In haar duldzame ogen, klaar als vijvers bij morgen, herkende ik mij een mens der galeien die, in dit dal van vele smarten, veel schulden heeft uit te boeten.

Van haar ogen die zij als vanen uit de Eeuwigheid meedroeg, leerde ik dit schoonste weten: dat alle leed een liefde-gave is van God, van de liefdevolste Vader, die zijn opstandig kind gehéél voor Zich en Zich alléén wil winnen.

Het lied dat mijn ziel in opperste verrukking als een Hosanna luide, viel uit mijn mond als een gestamelde verzuchting.

Laat mij zijn Heer, dicht aan U opgedrongen, in de stilten van mijn hart uw minste dienaar, en uw willigste. Wiens ogen zoeken, vast en altijd, uw ogen, wiens hart stil valle van begeerten om het oneindige uit uw milde, goede Blik te drinken.

Laat mij voorzichtig en zuiver dragen mijn ziel door dit leven, nu zij, door de zoete worging van uw leed gewijd en vruchtbaar geworden door deze wijding, een heel geringe afstraling mocht zijn van uw witte Hostie. O, kon mijn ziel nu nog als een gewijde Hostie, die ontvangen werd in witheid, vruchtbaar worden!

Maar laat, o Heer, het dorre land van mijn ziel, dat al zo lang niet meer werd onderhouden, toch nog één schoof rijpe aren doen samenlezen.

Laat mijn ziel een lichtje zijn, - zij het dan uw kleinste en geringste - voor één, die in de donkere nacht van dit leven verdwaald geraakte.

[p. 115]

Laat dit lichtje Heer, volledig voor U óp-branden, en, kan mijn ziel dan niet zijn als een wierookvat dat leegwolkt voor U in schone gratie, - laat het iets zijn voor uw zoening met deze wereld waarin geheele volken ondergaan.

Laat mij zijn als een klein wit wimpeltje, wapperend in uw Licht, dat de licht-schoonheid die het opvangt doet vinden, en kennen aan een mensenziel.

Als dat klein, misvormd vrouwtje, dat haar ogen meedroeg als twee witte vanen uit de Eeuwigheid.

HENRI BRUNING.