Ridder metter swane

[p. 40]

Hoe Helias te hove quam om sijn moeder te verlossen,

Ende hoe hy den poortier met sijnen stock ter aerden sloegh ende den verrader oock inder zalen.

TWas al vergadert in des koninghs hof om te verwijsen de koninginne ter doodt, soo quam daer den jonghen Helias des koninghs ende der koninginnen sone die eenen stock had in sijn handt, hebbende groot betrouwen in Godt om te beschudden sijn moeder Beatris. Ende als hy quam by de poorte van den hove, daer vandt hy een man die hem vraeghde wat hy sochte. Doen seyde hy: ick soeck den valschen ridder Macharis, ende hy meende met hem te spotten, ende seyde ick bent ende terstont sloegh hem Helias met sijnen stock ter aerden, ende daer quam een dienaer en vinck hem, meynende dat hy sot was, om dat hy soo ghekleed was, ende bespotte den ghenen die gheslaghen was, ende seyde datmen met gheen sotten spelen en soude, ende Helias trock hem kloeckelijck uyt des dienaers handen, ende zeyde laet my gaen, want ick en sal niet rusten ick en heb my gewroken van den valschen Macharis, die t'onrecht beschuldicht de koninginne mijn moeder. Ende so wasser een die hem zeyde, dat Macharis was in de zale, ende beklaeghde Beatris voor den koninck met groot misdaet dat hem dochte valsch zijn, ende zeyde dat de koninginne een goede vrou was, ende dat mense t'onrecht wilde doen sterven. Ende als hem Helias soo hoorde spreken, quam hy hem omhelsen. Doen leyde hy hem ter zalen daer men raed hiel, daer menich bedruckt man was om Beatris, ende doen quamen sy oock om te sien wat Helias maken soude die scheen te zijn een wilde man, ende quam binnen by den koninc, die vraechde wat daer was, ende men seyde hem datter een jonghe was, al naeckt, die na Macharis vraghet, ende seydt

[p. 41]

dat hy hem wil bevechten, om te beschudden d'eere vande koninghinne, die hy zeyde te wesen zijn moeder. Ay seyde de coninc, ic sie wel ten is maer een sot. Doe seyde daer een ridder: heere ick heb hem nochtans wijslijc hooren spreecken. Doen dede de koninck vraghen wat hy sochte, ende hy seyde ick soecke Macharis, ende hy werdt hem gewesen, doen ginck hy hem nader, ende zeyde: Ay valsch verrader ende ontrou ridder, ick roep u te kampe, ende terstont gaf hy Macharis eenen slagh metter vuyst dat hy ter aerden viel, ende soude hem den hals af ghesteken hebben hadt hy een mes ghehadt, maer hy wert uyt sijnen handen ghenomen, waerom veel ridders zeyden dattet wel be-steet was, om dat hy soo schandelijc de goede Beatris beschuldicht had. Ende als de koninck Macharis den vuystslach sach gheven, soo zeyde hy tot Helias: Wie maeckt u so koen dit te doen in mijn presentie? Doe seyde hy: O heere ick ben hier komen by den gebode Gods om te seggen de waerheydt vander saken, ende van alle stucken daer ghy hier te recht om sit. De koninck zeyde: Doet dat, Helias seyd, ick salt seggen. Ende terstond ginc hy tot sijn moeder die hy daer sach ende omhelsde, ende seyde, mijn beminde ende gerechte moeder, en hebt niet meer droefheyt in u herte, laet varen u weenen, want ick sal u byder gratien Gods weder in geneuchte helpen, ende sal doen blijcken dat gy valschelijck verraden zijt, vande gene die u eere met recht souden bewaren ende beschudden. Als dit de koninck hoorde was hy seer verwondert, denckende in hem selven: siet doch nu een teecken van God almachtich. Ende die daer omtrent waren bleven seer verwondert. Ende Helias blijvende by zijn woorden; zeyde aldus: Mijn heere mijn vader ick doen u sekerlijck weten doen ghy liet bewaren Matabrune u moeder mijn vrou moeder die swaer ginck van

[p. 42]

my, ende mijn broeders, ende van mijn susterken, om te gaen strijden tegen u vyanden, soo kreeg u moeder soo grooten nijt, op mijn vrou moeder (door hulp vander vroed-vrouwen) ende overdroegen de valscheyd die ghy hooren sult, maer inder waerheydt sy baerde ses sonen, waer af ick een ben, ende een dochter, ende wy brochten elck aen onsen hals een silveren keten als ghy my siet dragen. Als wy geboren waren, dede sy ons wech dragen in een kleyn plaetse ende nam seven kleyn honden: ende dede mijn moeder verstaen dat zijse ghebaert hadde, t'welc sy ooc meende door de groote pijne die sy hadt. Ende sy hadt bevolen een van haren dienaren ons te dooden, maer doen hy int bosch quam, aensag hy ons met ontfermherticheydt, ende liet ons daer naeckt liggen, sonder ons eenich quaet te doen. Daer nae waren wy gevonden van eenen heremijt geheeten Helias, die ons minlijck droeg in sijn kluyse daer hy noch woont, ende verwarmde ende voede ons nae sijnder macht, ende dede sijn gebedt tot Godt dat hy ons soude mogen opbrengen¹⁾. Soo quam daer by miraculen een witte geyte om ons te spijsen met haren melck drie jaren. Ende daer nae voede ons de heremijt metten broode dat hem om Godts wil gegeven wert. Ende op eenen tijd als wy saten, ende aten wilde appelen int bosch, soo vant ons den jager van Matabrune, ende wy hadden een silveren keten aen den hals, t'welck hy Matabrune zeyde. Doe sant sy den jagher voorseyd weder om ons alle seven te dooden. Ende op een tijt als de heremijt ende ick waren uytgegaen om brood, ende nootdruft te bidden, soo quam de selve jager met vij. ander ghesellen, die namen de silveren ketenen van mijn vijf broeders, ende van mijn suster, die terstondt waren verkeert in witte swanen, ende zijn inden vijver by 't bosch, daer icse dickwils broodt

1) Grootbrengen

[p. 43]

ghegeven heb om te spijsen, en ten eynde is ghekomen denghel Gods die dese dinghen heeft gheseydt den devoten heremijt mijnen peteren, ende heeft hem bevolen van Godt dat ick op desen selven dagh soude komen al hier om te beschermen mijn moeder, hierom ben ick komen door Gods bevel om te beschermen mijne moeder, ende te bestrijden den verrader Macharis die mijn moeder heeft beschuldicht van onmenschelijcke stucken. Ende om de waerheydt van desen, suldy hem ende my ghevanghen stellen, ter tijd toe dat ghy ontbieden wilt den goeden heremijt om ghetuyghenis te geven vander waerheydt. Doen de koninck Oriant hem dus hoorde spreken, was hy noch meer verwondert ende sprack tot sijn coninginne, hoort hier nae, wat dunct u van dese woorden? Sy seyde ic en weets niet, want doen ick baerde was ick soo verlast¹⁾, dat ick noyt verstant oft ghevoelen en hadde, maer niet te min heeftse wel oft qualijck gedaen dat salse noch wel vinden, maer ic geeft God ende dese jongelinc die my God gesonden heeft op om voor my te vechten, ende ic bid u dat ghy hem doen wilt als uwen sone, ende hem geven al dat hem van noode is om onse eere te bewaren.

1) Bezwaard, ziek