De Revisor. Halfjaarboek voor nieuwe literatuur 6-7

[p. 50]

Willem Claassen
Indiaan

Ze had zijn gitaar meegenomen.

‘Kijk eens wat ik voor je heb,’ zei ze.

Hij zat op bed en rookte. Het raam stond open.

Elke keer als ze bij hem was, verbaasde ze zich over de kamer. Zo klein. Alles stond dicht op elkaar. Bed, tafel, stoel, kast. Zou dat op alle afdelingen zo zijn?

Hij nam de gitaar niet van haar over. Hij vroeg ook niet hoe ze zijn huis was binnengekomen. Ze stond met dat ding in haar handen en wist even niet wat ze ermee moest doen.

‘En hoe gaat het hier?’

Ze zag dat zijn fijne, zwarte haar bijna zijn schouders raakte.

‘Fijn dat je bent gekomen,’ zei hij en hij klopte met zijn hand op het bed.

Ze zocht een plek voor de gitaar, zette hem uiteindelijk voorzichtig tegen de muur en ging zitten. Hij sloeg een arm om haar heen. Zijn grote hand rustte op haar schouder. Ze vertelde over een nichtje dat zwanger was en een oom die over enkele dagen uit het ziekenhuis zou komen. Ze volgde zijn blik naar buiten. Het raam gaf uitzicht op het park. De bomen stonden vol in bloei. Het regende. Zij was altijd degene die over de ontmoetingsruimte begon, of bij mooi weer over het park. Soms probeerde ze het zo lang mogelijk uit te stellen, in de hoop dat hij een keer het initiatief nam.

‘Zullen we eens rondkijken?’ vroeg ze.

Hij knikte, haalde zijn arm weg en deed het raam dicht.

In de gezamenlijke ruimte was het rustig. Aan een tafel zaten drie mensen. De radio stond zachtjes. Hij koos een tafel terwijl zij koffie haalde bij de automaat. Toen ze met de twee bekertjes zijn kant op

[p. 51]

kwam, stond er een magere man met een slecht gebit naast de tafel. De man hield zijn hand op.

‘Zeg indiaan, heb je nog een sigaret voor mij?’

Het was voor het eerst dat ze hoorde dat hij ‘indiaan’ werd genoemd. Ze vond dat mooi. Ze snapte het wel.

Ze had met indiaan gedanst, die eerste avond. Met moeite had ze hem van zijn stoel gekregen. Hij bewoog zich houterig, maar god, die hand op haar rug, die moest daar blijven. Ze had tegen hem aan gekletst. Over vakanties. Al haar zomers kwamen voorbij. Hij is verlegen, dacht ze. Hij heeft tijd nodig om uit zijn schulp te kruipen. Ze dansten tot de vloer leeg was.

Het was mooi weer en ze liepen door het park. Hij hield zijn handen op de rug, zijn blik naar de grond gericht.

‘Moet je daar eens zien,’ zei ze, wijzend naar een vogeltje.

Heel even keek hij op, maar zijn aandacht was alweer weg.

‘En daar. Dat is echt een mooi beestje. Die zie je niet vaak. Hoe heet-ie ook alweer?’

Ze deed er alles aan om hem meer om zich heen te laten kijken.

‘Het voordeel van de herfst is dat alles zichtbaarder wordt, over-zichtelijker,’ zei ze.

Uit het hoofdgebouw klonk een schreeuw. Ze schrok en stond stil, maar hij liep gewoon verder, leek het niet te hebben gehoord.

Op het bankje stak hij een sigaret op en sloeg een arm om haar heen. Vanaf deze plek kon ze zijn kamer zien. De gordijnen waren open. Ze zag de witte muur, de tafel, een deel van de kast. Ze wilde er niet te lang naar kijken.

‘Ik heb iets voor je,’ zei ze na een tijdje.

Uit haar tas haalde ze een cadeautje.

‘Waarom?’ vroeg hij.

‘Zomaar.’

Voorzichtig trok hij het papier er af. Het was een weekkalender met boven de dagen een pentekening van een wolf. Langzaam bladerde hij naar de juiste week.

[p. 52]

‘Dit is heel mooi,’ zei hij en hij gaf haar een zoen.

Ze liepen weer richting zijn kamer. Hij pakte haar hand vast, terwijl zij vertelde over de lange zoektocht naar deze specifieke week-kalender. Een klein stevig mannetje kwam hen tegemoet. Ze had hem wel eens gezien. Ergens hoopte ze dat hij ‘dag indiaan’ zou zeggen, maar het mannetje knikte alleen en liep voorbij.

Vlak voor de ingang liet hij plots haar hand los en bleef staan.

‘Wat is er?’

Hij keek omhoog. Heel even was bij haar de paniek terug van die keer dat ze hem op de stoep had gevonden.

‘Vogels,’ zei hij met een glimlach.

Ze slaakte een zucht van opluchting.

Op zijn kamer wilde hij de kalender in de kast leggen.

‘Kun je hem niet beter ophangen?’

Hij keek naar de kalender alsof hij hem voor het eerst zag.

‘Waar?’

‘Misschien boven je bed?’

‘Dan moet ik om een punaise vragen.’

Vaak gingen ze naar de bioscoop en dronken daarna wat in een café. Ze had behoefte om over de film te praten, te analyseren, de mooiste scènes te benoemen. Indiaan luisterde. Hij kon heel goed luisteren. Soms bleef hij bij haar slapen, soms zij bij hem. 's Ochtends, als ze nog in bed lag, speelde hij in de slaapkamer zacht op zijn gitaar en neuriede erbij. Het was mooier dan alles wat ze van de radio kende. Indiaan zat daar in zijn onderbroek en keek haar heel intens aan. Zij keek terug.

De radio in de gezamenlijke ruimte was stuk. Hierdoor ging haar aandacht onbewust naar de gesprekken aan de andere tafels. Er was een nieuwe vrouw op de afdeling. Ze droeg een gebreide trui en had kort donkerbruin haar. Ze sprak iedereen in de gezamenlijke ruimte aan, daarvoor ging ze van tafel naar tafel. Hij leek niets in de gaten te hebben. Langzaam roerde hij in zijn koffie, terwijl zijn ogen het

[p. 53]

lepeltje volgden. Maar zij wist precies wanneer de vrouw aan hun tafel zou komen.

‘Mag ik er even bij komen zitten?’ vroeg de nieuwe vrouw. ‘Hoe lang zit hij hier al?’

De vrouw vroeg het aan haar, terwijl hij ook aan de tafel zat. Blijkbaar dacht de vrouw dat hij er heel slecht aan toe was. Ze hoopte dat hij de vrouw flink op haar plaats zou zetten, maar hij zei niets.

‘Zijn jullie al lang bij elkaar?’ vroeg de vrouw.

‘Acht maanden,’ zei ze.

‘Hou je van hem?’

Ze keek naar hem. Hij friemelde aan het tafelkleed.

‘Ja,’ zei ze. ‘Heel veel.’

Haar blik ging onrustig van de vrouw naar hem en weer naar de vrouw. Ze haalde snel adem.

‘Ik denk dat wij samen oud worden.’

De vrouw keek verbaasd. Toen stond ze op en liep ze naar de volgende tafel.

Samenwonen, dat was wat ze wilde. Weg uit die flat. Het platteland leek haar wel wat. Ze was er twee keer over begonnen. Dat rommel-huis van hem was toch ook niks? De eerste keer had indiaan alleen geknikt. De tweede keer had hij niet gereageerd. Ze was boos geworden.

‘Jij wilt toch ook iets? Jij kunt toch ook iets zeggen?’

Ze had hem letterlijk door elkaar geschud. Het hielp niet.

‘We kunnen met een bank beginnen,’ zei ze. ‘Een nieuwe bank, die dan van ons samen is.’

‘Mijn bank is goed,’ zei hij.

Hij kookte voor haar. Hij kon verdomd goed koken.

Een dag later vond ze hem op de stoep.

‘Er is veel vooruitgang geboekt.’

De arts legde zijn handen op de dichtgeslagen map.

‘Vooruitgang?’ vroeg ze en ze merkte hoe vreemd haar reactie was.

[p. 54]

‘Ja, het gaat heel goed,’ zei de arts en hij richtte zich tot hem. ‘Zo goed zelfs dat je over een week naar huis mag.’

‘Dat is mooi,’ zei hij terwijl hij achteroverleunde.

Ze keek naar de achterkant van de fotolijstjes die op het bureau stonden. Ze moest zich in bedwang houden ze niet om te draaien.

De arts leek op haar reactie te wachten. Ze glimlachte.

‘Ja,’ zei ze. ‘Heel mooi.’

Ze droomde dat hij een andere naam had. Dat hij gestopt was met roken. Dat hij praatte in een taal die ze niet kende. Het klonk prachtig, maar ze had geen idee wat hij zei.

Ze stond met haar handen in de zij terwijl hij naast het raam rookte. Ze kon op het bed gaan zitten, maar dat deed ze niet. Ze keek om zich heen. De kalender hing nog op de week van toen ze hem had gegeven. Ze haalde hem van de muur en stopte hem in de weekendtas.

Hij droeg alles. De gitaar, de weekendtas, de extra plastic zak. Ze bood aan iets over te nemen, maar daar wilde hij niets van weten.

‘Ik ben niet gehandicapt.’

In de gezamenlijke ruimte sloeg de nieuwe vrouw haar armen om zijn middel. Er moest personeel aan te pas komen om haar los te krijgen.

‘Ik wist niet dat je gitaar speelde,’ zei de magere man met het slechte gebit. ‘Speel eens wat.’

‘Ja,’ zei zij, ‘een afscheidslied. Dat is leuk.’

Hij keek naar de gitaar in zijn handen en schudde zijn hoofd.

‘Het ga je goed, jongen,’ hoorde ze iemand zeggen.

Er was niemand die hem aansprak met indiaan. Ze vroeg zich af of ze het niet had verzonnen, of het niet al die tijd alleen in haar hoofd had gezeten.

In de trein legde hij de weekendtas en de zak in de bagageruimte. De gitaar hield hij vast, een grote hand op de snaren. Ze wachtte tot hij begon. Ze ging er nog steeds van uit dat het elk moment kon gebeuren. Juist hier, met z'n tweeën in de trein.

‘Speel nu eens,’ zei ze.

[p. 55]

‘Nee.’

Ze klemde haar tanden op elkaar.

‘Kom,’ zei ze.

Hij keek naar buiten. De tranen stonden in haar ogen.

‘Waarom niet?’

Hij haalde zijn schouders op.

Ze kermde. Het was een diep, grommend geluid. Ze stond op, wankelend, sloeg haar handen voor haar gezicht. Kalm legde hij de gitaar weg en ging ook staan. Ze voelde zijn hand op haar rug. Ze duwde hem weg. Harder dan ze wilde.

‘Je moet spelen,’ snikte ze. ‘Moet.’

Heel even bleef ze zo staan. Toen liep ze door het gangpad naar de volgende wagon en verder.