|
| |
| |
| |
Charl-Pierre Naudé
Gedichten
Suiwer wiskunde
[Origineel]
I was angry when I realised I had been lied to Rachel Zadok
niksvermoedend onder die juk
van propaganda en die skande
Sy was kwaad vir die bewindhebbers
toe sy later besef het hulle lieg
Maar watter euwel benodig kwade wil
Kwade Wil, die gehate skepsel,
is voorgelê en gevang deur die Kruisvaarders
en in voetboeie en kettings gesit,
en ons sleep hom deur die strate
en slaan hom met stokke tot hy skubbe kry
en steek met messe die ou kookwater dat hy sis,
die fokken ou harige sirkusvirus aan sy
dans, jou hans-satan, jou logge Gog!
Dat hy hare kan groei en bloei
| |
| |
ja, dit lyk of hy bloei...
hy is maar net wat hy is,
Dis 'n groter bekommernis.
omdat sy toonnaels groei.
En die voodoopoppe dans nie
omdat hulle 'n keuse het.
waar hy sit onder die gespanne boog
van 'n leeslamp se lig en geloog straal oor sy boek,
soos 'n witwortel wat pas uit die grond getrek is:
‘Treblinka, Aushwitz, dit mag nooit weer
gebeur nie.’ - fluisterend, in die hoek...
terwyl die drukkoker saggies fluit
waar die sterwensgang van miljoene
plaasvind sonder dat dit lyke agterlaat.
| |
| |
vir die bloederige opklits
van 'n slawe-optog en nuwe skelette in die tuig,
die klein koeverte waarin die universum sterf,
die stamper wat God soos 'n sel vernietig,
En van hulle het ons vandag
| |
| |
| |
Zuivere wiskunde
[Vertaling]
I was angry when I realised I had been lied to Rachel Zadok
Een debuterend schrijver praat
over hoe ze als kind gelukkig was
nietsvermoedend onder het juk
van propaganda en de schande
dat zonder enige twijfel.
Ze was kwaad op de machthebbers
toen ze eenmaal besefte dat ze haar al die
Maar welk euvel vereist kwade wil
als het de eerlijkheid is
Kwade Wil, dat gehate schepsel,
is onderschept en door de kruisvaarders gevangen
en in voetboeien en kettingen geslagen,
en we slepen hem door de straten
en slaan hem met stokken totdat hij schubben krijgt
en steken messen in het opgewonden standje dat het sist,
dat verdomde harige circusvirus aan zijn
dans, satansjong, jij logge Gog!
Hak in tweeën die kastanje!
Opdat hij wortel schieten zal en bloeden
| |
| |
ja, het lijkt wel of hij bloedt...
hij kan er ook niets aan doen,
het zit nu eenmaal in zijn aard.
Wat als hij er wel iets aan kon doen?
Dat is een nog grotere zorg.
zijn teennagels groeien toch wel.
En de voodoopoppen dansen niet
omdat ze het voor het kiezen hebben.
zittend onder de gespannen boog
van het licht van een leeslamp en gelouterd stralend boven zijn boek,
als een pastinaak, net uit de grond getrokken:
‘Treblinka, Auschwitz, dat mag nooit meer
gebeuren!’ - fluisterend, in de hoek...
de snelkookpan zachtjes fluit
waar de stervensgang van miljoenen
plaatsvond zonder dat er lijken mee waren gemoeid.
| |
| |
voor het bloederige opkloppen
van een slavenoptocht en nieuwe skeletten in het tuig,
de kleine enveloppen waarin het universum sterft,
de stamper die God als een cel vernietigt,
En daarvan hebben we er vandaag
| |
| |
| |
Ode aan drosters
[Origineel]
(Ná 'n besoek aan die slagvelde, Westehoek, Vlaandere)
liewe drosters en lafaards,
wat met die koms van die dagbreek-uur geskiet is,
was die bedremmelde en vlerklose engele van 'n Nuwe Aarde.
Daardie strontgoud, heldedade, het deur júlle toedoen
Julle het die verwese, versaakte
moedermodder al sneuwelend bemes
soos geblinddoekte osse uit Openbaring
van julle stralende ploegskare;
die gespikkelde leuen, die fopsilwer
aan haar valskermtoue die onderwêreld ingetrek,
Julle vrees was gelyk aan die dapperheid van toekoms.
Die hele wêreld was nog dood
toe julle hier standpunt inneem.
Júlle s'n was die môrebloed
uit die masjerende deurkosyne gesweet het,
Julle't nog maar halfgebore
vasgesit in die pêrelmoer se oopbekskulp,
| |
| |
maar van die randjies van julle posbodepetjies
van 'n nuwe wêreld gedrup.
Julle omskep die wêreld se mees vervloekte grasperk
sal die hele verdomde, saamgepersde komeet
van 'n wêreld se vermorsde lood
die dinasourusse tref soos 'n lugballon.
Nou's daar ten minste hoop.
Moenie praat van 'n regverdige stryd nie,
praat iemand van GEREGTIGHEID?
Dis mos niks anders as 'n skeleterige ou voëlverskrikker
wat op Gucci stelte kloppidiklop
en in hospitaallappe flappend oor die kisplanke paradeer,
‘Geen Antwoord’ op sy ontwerperslapel geborduur.
julle drosters was die draagbare vuur
die stukkend gevalle, kristalhelder bokale
van die mees onheilige uur.
in hierdie grinnikende skeurbuik-aarde,
| |
| |
waar die nate tot vandag toe nog losstrek oor Moeder Aarde
Ek meen nou, sulke kruise,
Nee, dit was daardie onverpoosde skutter,
'n Regverdigbare stryd mos, was dit nie?
Ja, daar was nou 'n snor sonder sy Marchel Duchamp,
die geheimsinnige ou palingbek het elke urinaalbak
Die begin van groter dinge...
En was daardie loftuitende morfiennaald,
John Macrae, enigsins iets beter?
Hy met die selfingenome, humorlose
wat so vingerloos gly oor die nikssnare
van 'n niksseggende, tandelose
dowwe-gloed kitaarbak, genoem patriotisme?
Waar was die gypsies in hierdie petalje?
Hulle het ten minste 'n sin vir ritme.
'n Splinternuwe grammatika
het julle aan die wêreld besorg:
| |
| |
will you shoot me at dawn please?’
‘Lief, dis nou bietjie laat,
maar môreoggend, as daar tyd is,
skiet my tog teen dagbreek?’
Dit gebeur in alle tale...
Dis oorlog wat die verraaier is.
Dis die nuwe môre wat die môre is.
erfgename van die nuwe erwe,
vername tuiniers van die mooiste, nog ongebore rooidag Vlaandere;
julle met julle dayglo glimlagte diep onder die grond,
waarop alle saadjies wag.
Julle is die slapende godheid
wat uit die dood sal opstaan.
Ten minste, hierdie slag,
sal dit die waarheid wees.
Geskryf as deel van E-POS II, 'n uitwisselingsprogram tussen Suid-Afrikaanse en Vlamse kunstenaars en skrywers, 2006
| |
| |
| |
Ode aan deserteurs
[Vertaling]
(Na een bezoek aan de slagvelden van West-Vlaanderen)
lieve deserteurs en lafaards,
die bij het aanbreken van de dageraad werden doodgeschoten,
waren de bedremmelde en vleugelloze engelen van een Nieuwe Aarde.
Dat strontgoud, die heldendaden, zijn door júllie toedoen
Jullie hebben de verwezen, verzaakte
moedermodder al sneuvelend bemest
als de geblinddoekte ossen uit Openbaring
van jullie stralende ploegscharen;
de gespikkelde leugen, het fopzilver
aan haar parachutedraden de onderwereld ingetrokken,
Jullie dapperheid werd in de kiem gesmoord.
De hele wereld was nog dood
toen jullie hier een daad stelden.
Júllie bloed was het ochtendbloed
uit de marcherende deurkozijnen zweette,
Jullie bleven, nog maar half geboren,
vastzitten in het paarlemoer van de opengeklapte schelp,
| |
| |
maar van de kleppen van jullie postbodepetjes
droop al de Blijde Boodschap
Het meest vervloekte gazon ter wereld hebben jullie herschapen
zal de hele verdomde, samengeperste komeet
van het vermorste lood van de wereld
de dinosaurussen treffen als een luchtballon.
Praat me niet van een rechtvaardige strijd,
heeft íémand het over GERECHTIGHEID?
Het is toch niets anders dan een karkasachtige ouwe vogelverschrikker
die op Gucci-stelten klepperdeklept
en in hospitaallakens fladderend over de kistplanken paradeert,
‘Geen gehoor’ op zijn designerrevers genaaid.
jullie deserteurs waren het draagbare vuur
de kapot gevallen, kristalheldere bokalen
in deze grinnikende scheurbuikaarde,
| |
| |
waar de naden die over de schaamte van Moeder Aarde
lopen nog steeds splijten en wijken,
gedecoreerd wegens dapperheid?
Ongelogen, zulke kruisen,
Nee, het was die onverpoosde schutter,
Een te rechtvaardigen strijd, nietwaar?
Ja, dat was nog eens een snor maar niet van Marcel Duchamp,
die geheimzinnige ouwe palingbek deed elk urinoir
Vraag het maar aan deze greppel.
Het begin van grotere dingen...
En was die loftuitende morfinenaald,
John Macrae, ook maar een haar beter?
Hij met de zelfingenomen, humorloze
die vingerloos over de niksige snaren glijdt
van een nietszeggende, tandeloze
klankkast van een gitaar met een doffe glôed, patriottisme geheten?
Waar waren de zigeuners in dat bataljon.
Die hebben tenminste gevoel voor ritme.
Een splinternieuwe grammatica
hebben jullie de wereld gegeven:
| |
| |
will you shoot me at dawn please’
‘Lief, het is mi een beetje laat,
maar morgenochtend, als er tijd is,
stel mij dan tegen het ochtendgloren terecht?’
Het gebeurt in alle talen...
De oorlog is de echte verrader.
De nieuwe morgen is de echte morgen.
erfgenamen van een hoekje grond,
voorname tuiniers van de mooiste, nog ongeboren rode dag Vlaanderen;
jullie met jullie dayglo glimlach diep onder de grond,
waarop alle zaadjes wachten.
Jullie zijn de slapende god
die uit de dood zal opstaan.
Maar dit keer zal het tenminste,
Geschreven als onderdeel van E-POS II, een uitwisselingsprogramma tussen Zuid-Afrikaanse en Vlaamse kunstenaars en schrijvers, 2006
| |
| |
| |
Jakobsleer
[Origineel]
Voortrekkermonument, 2006
Vir die eerste keer sedert kindsbeen
besoek ek weer die monument.
Waar ek laas was met pa, op ouderdom vyf jaar.
En dis aan die Tor van Glastonbury
wat ek skielik dink, 'n mistieke hoogtetjie
op die platteland van Engeland.
'n Geheimsinnige skryn. Vir 'n vreemde Godheid.
Dit huldig pioniers, van 'n vergane kultuur.
'n Vierkantige monoliet, wat hol is aan die binnekant.
Hier, so word beweer, skuif realiteite oor mekaar...
die curiosum van 'n kolos
aan my Belgiese vriend Frank.
'n Reliek uit die koloniale tyd
Binne: tafereel op tafereel van die ‘werklike verlede’:
'n Moses en sy staf, mure van Jericho...
Zoeloes in ons hand... die Beloofde Land.
Omring staan ons deur die helde van klip:
versteen natuurlik, toe hulle die waarheid ontrafel het.
van die bonkige konstruksie wat uittroon bo die stad
| |
| |
daaragter die windsels na bo
en na onder van 'n nimmereindigende spiraaltrap.
by die hand geneem, óp langs die duiselende wand;
hy, Vergilius, en ek 'n kleine Dante.
‘Wanneer gaan dit eindig,
ek voel soos 'n duisendpoot!’
‘Moenie bekommerd wees nie,
Tot sover: ‘hoe dit was’.
jare later, van waar alles lyk na wat dit miskien is,
waar 'n meisie oor die leimmuurtjie
haar lang hare tussen die swaels laat hang
die rokerige string plakkerskampe wat maar altyd
om en om wentel in hul ringe van Saturnus -
| |
| |
met dieselfde sirkels na benede,
effens duiselig weer - swewend eintlik
wat leviteer in nuwe mitologiëe,
'n paar van my medeburgers ook hier vandag omtrent
deurskynend so gesuiwer deur die terugblik,
herskrywers van die geskiedenis
(is alle herskrywers nie deurskynend nie?)
- Frank is selfs van België -
ons voete wat net-net die grond nie raak nie.
wat voordurend in klip stol.
En wat betref die werklikheid,
ook soms genoem die waarheid:
waar die sinne so swem is dit eenvoudig
nié iets wat toentertyd gebeur het nie
| |
| |
| |
Jakobsladder
[Vertaling]
Voortrekkermonument, 2006
Voor de eerste keer sinds mijn jeugd
breng ik een bezoek aan het monument.
Ik was er voor het laatst met papa, ik was vijf.
Het herinnert me ineens aan Glastonbury Tor
een mystieke verhevenheid
op het Britse platteland.
Een geheimzinnig heiligdom. Voor een vreemde god.
Het eert pioniers uit een voorbije cultuur.
Een vierkanten monoliet, hol aan de binnenkant.
Hier, zeggen ze, schuiven realiteiten over elkaar heen...
Vandaag laat ik mijn Belgische
vriend Frank dit curiosum
Een overblijfsel uit de koloniale tijd
gebouwd voor de Apartheid.
We bestijgen de brede trappen.
Binnen: tafereel op tafereel met het ‘echte verleden’:
Mozes met zijn staf, de muren van Jericho...
Zoeloes onderworpen... het Beloofde Land.
We weten ons omringd door helden van steen:
versteend natuurlijk bij het ontrafelen van de waarheid.
van de lompe constructie die uittorent boven de stad
| |
| |
erachter de windsels naar boven
en naar beneden van een eindeloze wenteltrap.
bij de hand, omhoog langs de duizelende wand;
hij Vergilius, en ik een kleine Dante.
‘Wanneer komt er een eind aan,
ik voel me net een duizendpoot!’
dit hoort er nu eenmaal bij.’ -
op de tredmolen van de tijd.
Tot zover: ‘zoals het was’.
jaren later, waar alles er bedrieglijk echt uitziet
en een meisje over het muurtje leunt
haar lange haar als een Rapunsel tussen de zwaluwen
de rokerige keten bidonvilles die zich daar altijd
omheen wentelen als de ringen van Saturnus -
| |
| |
dezelfde wenteltrap af naar beneden,
opnieuw een beetje duizelig - zwevend eigenlijk
net als die eerste keer -
die in een nieuwe mythologie een levitatie ondergaan,
een paar medeburgers ook hier vandaag zo ongeveer
doorschijnend, gezuiverd als ze zijn door de terugblik,
herschrijvers van de geschiedenis
(zijn alle herschrijvers niet doorschijnend?)
- Frank komt zelfs helemaal uit België -
onze voeten die de grond net niet raken.
die voortdurend stolt in steen.
En wat betreft de werkelijkheid,
soms ook wel de waarheid genoemd:
waar de zintuigen zwemmen is het eenvoudig
niét iets dat toentertijd gebeurd is
Vertaling Robert Dorsman
| |
[pagina 50-51]
[p. 50-51] | |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd
