De Revisor. Jaargang 31

[p. 57]

Herman Franke
In de schaduw van het licht

Het ongeluk was als een grote zwarte vogel vanuit het niets op haar neergedaald en had haar met zijn scherpe klauwen blijvend verwond. Sindsdien leefde ze in de schaduw van iemand anders. En niemand begreep haar, zelfs Carolien niet; of ze lachten haar uit. Het gekste was nog wel dat ze niet alleen zichzelf maar ook kroonprins Alexander met andere ogen bekeek. Voor die tijd had ze niet eens een man in hem gezien, laat staan een man op wie je verliefd kon worden. Hij had een blozend blotebillengezicht, droeg vooroorlogse kleren en praatte net zo bekakt als het ettertje dat haar vorig jaar op de dansvloer in de Escape plompverloren voor een ‘frigide trut’ had uitgemaakt omdat ze niet wilde dat hij zomaar aan haar borsten zat.

‘Je mag blij zijn dat ik tegen je praat,’ had hij gezegd. ‘Want gewoonlijk praat ik niet met zwartharige propjes op te korte pootjes.’

Hij had een lijkkleurige huid vol putjes en kneep zijn ogen gluiperig samen als hij praatte. Ze had hem jankend in zijn gezicht gespuugd, maar hij veegde haar speeksel grijnzend van zijn wangen en zei: ‘En een brede kop met een stierennek.’

Volgens Carolien overschreeuwden jongens op die manier hun onzekerheid.

‘Je hebt niet eens een brede kop en ook geen stierennek,’ had Carolien gezegd. Toen wist ze helemaal zeker dat ze een klein dikkerdje met idioot korte benen was.

Het had iets heel onrechtvaardigs, vond ze. De natuur had haar al zo slecht bedeeld. Ze was lang niet zo knap als Maxima, prinses Maxima, koningín Máxima als hij koning werd. Ze had geen lange benen, geen mooi golvend haar, geen okerbruine prachttieten waarvan jongens zo'n glazige, in zichzelf gekeerde blik in hun ogen kregen. En nu zou ze nooit meer zijn wie ze was, zonder dat ze er wat aan kon doen.

Haar vader en moeder zeiden dat ze het zich te veel aantrok. Ze bedoelden het goed, het waren schatten die twee, saai maar altijd goedgehumeurd en lief tegen elkaar, maar ze legden de oorzaak van haar ellende met zo'n opmerking bovenal bij haarzelf en dat stond haar helemaal niet aan.

‘Hoezo? Dat zeggen jullie toch ook niet tegen iemand die in elkaar is geslagen,’ had ze gezegd. Volgens haar vader was dat heel iets anders, maar toen ze hem vroeg wat er dan zo anders aan was, kwam hij niet verder dan wat gewichtig gezeur over de verschillen tussen lichamelijke en geestelijke pijn.

‘Wat kan mij dat verschil nou schelen? Ik ben gewoon de lul, tot aan mijn dood,’ zei ze.

‘Meisje toch,’ zei haar moeder. Daar had ze dus helemaal niets aan. Haar broer, ook niet altijd de gevoeligheid zelve, vond het allemaal wel grap-

[p. 58]

pig. Ze zaten op dezelfde school. Hij wilde nooit dat ze samen gezien werden, maar hij had daar opeens geen bezwaar meer tegen.

‘De leukste meisjes beginnen tegen me te lullen. Heb ik aan jou te danken, zusje,’ zei hij en aaide over haar hoofd waar ze sowieso een hekel aan had.

Waarom moest uitgerekend haar dit overkomen? Die vraag kon haar uren bezighouden, zittend op haar bed met de rug tegen de muur, starend naar clips waarin altijd de mooiste vrouwen stonden te dansen en te geilen en nooit eens een afstotelijk propje met te korte beentjes. Tijdens zo'n zoektocht naar een antwoord belandde ze vaak in rare gebieden van haar geest. De schuilplaatsen van het noodlot, noemde ze die. Het waren duistere kelders onder de werkplaats waar ze gemaakt was, ergens in de kosmos, ver voor haar geboorte. Enge types hadden het daar voor het zeggen. Ze stippelden levens uit. Toen ze aan haar toe waren hadden ze net een rijtje leuke levens ontworpen en was het tijd voor een stom leven waarin ze al hun gram en sadisme kwijt konden. Ze begonnen aan haar benen maar kregen toen ontzettend veel trek in een sigaretje. Daarna hadden ze eigenlijk meer zin in haar dikke kont en vergaten ze haar benen af te maken. Haar borsten sloegen ze voor de grap over. Ze maakten er een potje van, die engerds. Toen ze af was, dronken ze haar bloed met een alcoholpromillage van vijftig en hadden veel lol. Nou, dat wordt niet het zonnetje in huis, zei er een. Die zien we gauw weer terug, goedschiks of kwaadschiks, zei een ander. Misschien wordt ze wel opstandig, opperde een derde. Ze schonken zich bulderend van het lachen nog eens vol.

Soms vluchtte ze gillend weg uit die werkplaats met die kelders en hervond zichzelf in de werkelijkheid van haar kamer, trillend op haar bed. Op het scherm dansten onveranderd slanke huppelkutjes op frisse deuntjes en wisselden felgekleurde beelden elkaar in een hels tempo af. Het voelde alsof haar ziel in brand stond.

Mogen de vlammen van mijn ziel hem verbranden, schreef ze open en bloot in haar agenda, want dat begreep toch niemand.

Carolien, zelf redelijk aantrekkelijk en welbespraakt, probeerde haar ervan te overtuigen dat ze er ook haar voordeel mee kon doen. Carolien was lief. Soms huilde ze met haar mee. Carolien was echt lief. Maar wat ze zei over een voordeel sloeg nergens op. Hoe kon het nou een voordeel zijn als iedereen in gedachten zo'n schoonheid naast haar plaatste en haar dan glimlachend opnam? Ze had geen schijn van kans.

Kortom, het was wreed. Hallo iedereen: wreed, wreed en nog eens wreed. Wie dat ontkende, begreep niets van gevoel, was vroeger seksueel misbruikt, had net een computer met internetverbinding of handelde obsessief in aandelen, wat allemaal even bewustzijnsvernauwend werkte.

Ze zei tegen Carolien dat ze wel eens aan doodgaan dacht.

‘Wie niet?’ vroeg Carolien.

Ze haatte zulke antwoorden. Je intiemste gevoelens, dat wat geheel en al honderd procent volledig van jezelf is, zeg maar uniek, wordt plotseling iets van iedereen, van de stomste brugklasser tot de leukste jongen van de school. Zo'n antwoord ontnam je zelfs de troost van de eenzaamheid. Wat had het allemaal nog voor zin als iedereen aan doodgaan dacht, elke dag maar weer, ook de tramchauffeur, ook die engerd van de Escape, ook hij, ook zij?

‘Jij niet,’ zei ze.

‘Gerust wel,’ zei Carolien. En toen hadden ze

[p. 59]

ruzie gekregen want Carolien bleef volhouden dat ze even vaak aan doodgaan dacht als zij, wat gewoon niet waar was. Gelukkig moesten ze daarna alle twee een beetje huilen en maakten ze het weer goed.

‘Als je maar niet doodgaat,’ zei Carolien.

‘Natuurlijk niet,’ zei ze en schoot in de lach.

's Avonds laat was ze weer in de gewelfde schuilplaatsen onder die voorwereldlijke werkplaats verdwaald geraakt. Aan een van die griezels daar, een man met reebruine meisjesogen, het haar van Marilyn Monroe, een klein blond snorretje en smalle, roodgestifte lippen, had ze gevraagd haar terug te nemen en als grondmateriaal voor iemand anders te gebruiken. Maar daar konden ze niet aan beginnen, zei hij, want dan bleven ze aan de gang. Gemaakt was gemaakt. Ineens was de werkplaats vol met giechelende travestieten die stukjes been, arm, schouder, bil of borst bij elkaar gooiden op een lange werkbank van dik eikenhout. Ze zongen meerstemmig ‘Blackbird Singing in the Dead of Night’, het favoriete Beatles-liedje van haar vader. En voor ze het wist lag daar haar hoofd. ‘Help me,’ jammerde het, ‘ik wil niet.’ En toen begon het te huilen. De mannen die ook vrouwen waren lachten en sloegen elkaar op de schouders van pret.

Ze hoorde haar gil nog echoën in haar hoofd toen ze haar ogen opende en de geruststellende beelden van een dom televisiespelletje zag. De deelnemers moesten eenvoudige vragen over alledaagse zaken beantwoorden. Elke keer als ze geantwoord hadden, kregen ze een van de woorden te zien die samen een oud gezegde of een spreuk vormden. Nu stond op één woordje na het hele gezegde op het scherm, maar niemand wist het te raden.

Er gloort altijd licht aan het eind van de tunnel.

Zij wist het gezegde al na twee woorden. Het was een stom gezegde. Haar vader had het kunnen bedenken. Haar vader was heel goed in het bedenken van stomme dingen.

Ze zette de televisie uit en knikte bijna een minuut lang heftig ja, zoals punkers dat heel vroeger gedaan schenen te hebben. Daarna had ze zin om een verhaal te schrijven over een meisje dat geen naam had. De eerste alinea's vlogen eruit. Het meisje-zonder-naam reisde naar verre landen met vreemd gevormde bomen en dieren die ze niet kende, naar landen waar de mensen niet eens wisten waar Nederland lag. Van koningin Beatrix en haar prinsen hadden ze nog nooit gehoord. En overal waar het meisje-zonder-naam kwam, wilden ze weten hoe ze heette.

‘Ik heb geen naam,’ zei ze dan. ‘Ik ben die ik ben en daarmee uit.’

‘Dan noemen we je die-ik-ben,’ zeiden de mensen. Dat wilde het meisje-zonder-naam niet, want dan had ze alsnog een naam.

Hier stokte het verhaal en hoe lang ze ook achter haar bureautje bleef zitten, er kwam geen vervolg meer. Een verhaal schrijven was moeilijker dan ze dacht. Bovendien werd ze er niet echt vrolijker van. Het feit bleef dat ze wel een naam had en dat een naam bij je hoorde, zoals de taal die je sprak bij je hoorde. Stel dat ze opeens een andere taal zou spreken en een andere naam zou hebben, was ze dan nog wel wie ze was?

Ze vroeg het de volgende dag aan Carolien.

‘Ja, Jezus, dat weet ik niet hoor. Ik bedoel, voor mij zal je altijd dezelfde blijven, voor mij ben je niet veranderd of zo,’ zei Carolien. Maar dat geloofde ze niet.

Op de dag nadat het bekend was geworden, had Carolien haar meteen enthousiast opgebeld en gefeliciteerd.

[p. 60]

‘Waarmee? Ik ben de kroonprins toch niet. En zij is afgrijselijk veel mooier dan ik,’ had ze gezegd.

‘Wat maakt dat nou uit?’ vroeg Carolien, maar de volgende dag werd duidelijk dat het heel wat uitmaakte. Iedereen giechelde en keek haar onderzoekend aan, zelfs de leraren.

En dat was steeds erger geworden. Als ze nu haar naam zei, tegen wie ook, zag ze achter in hun ogen een vrolijk glitterlichtje flikkeren. Vooral de jongens die ze leuk vond en de meisjes die haar desondanks benijdden, hoorde ze denken: maar zo mooi als haar ben je lang, lang, lang niet.

Maxima. Al bijna zestien jaar droeg ze de vervrouwelijkte naam van haar vader. Dat had ze hem altijd al een beetje kwalijk genomen, want het was een rare naam die helemaal niet bij haar achternaam paste. Maar nu, ook al kon hij er niets aan doen, zou ze hem graag cremeren. Op de kist een krans met een lint. Lieve Max, we zullen je niet missen.

Het enige verschil was dat uitsloverige accent op de eerste a. Straks begonnen ze die spontaan natuurlijk ook op haar eerste a te zetten.

Máxima de Boer.

Ze verlangde naar de schuilplaats van haar noodlot. Ze wilde het liefst nooit meer gezien worden.