De Revisor. Jaargang 31

[p. 3]

van de redactie

Een man die in de onderwereld afdaalt om zijn geliefde uit de armen van de dood te trekken... zoiets mag niet mislukken. En alsof zijn falen niet genoeg is, kan hij alleen zichzelf de schuld geven. Omkijken... wie heeft er nooit omgekeken? In 1960 verloor Roger Moens daardoor de Olympische 800 meter finale van Peter Snell. Maar waar Moens zich nog jarenlang heeft kunnen laten fêteren als een gevierd sportman, daar restte Orpheus niets anders dan zijn verdriet te bezingen.

De Orpheusmythe is een bedacht verhaal, en, om met Gerard Reve te spreken, er is muziek bij gemaakt. En wat voor muziek! De Nederlandse Bachvereniging viert haar jubileum door de meest aansprekende Orpheusorchestraties overal in het land uit te voeren; die van Gluck, Rossi, Pergolesi en Haydn. In samenwerking met de Nederlandse Bachvereniging heeft De Revisor een nummer samengesteld waarin schrijvers en dichters laten zien dat deze bedachte mythe nog steeds leeft.

David Rijser toont de genialiteit van Mozart voor kleuters en volwassenen. De bijdrage van Marcel Fresco fungeert als trait d'union tussen muziek en de literatuur. Allard Schröder betoogt dat Orpheus zich heden ten dage eerder tot de popmuziek dan tot de klassieke muziek zou hebben gewend. Theo Loevendie stort zich op de hoopvolle vraag of literatuur de dood kan overwinnen. Kees 't Hart, daarentegen, vindt zijn Orpheus in een jonggestorven zanger uit Lubbock, Texas, waar een redacteur van de De Revisor op zeventienjarige leeftijd midden in de nacht de krekels heeft horen

[p. 4]

zingen. Voor Bertram Mourits is Orpheus, als we goed luisteren naar de hedendaagse populaire muziek, veeleer een grote zwarte man uit Nigeria. Rob Schouten vertelt wat het celloconcert van Elgar allemaal in hem teweeg heeft gebracht.

Van Ilja Leonard Pfeijffer is er, voor wie goed leest, ditmaal een ontroerend gedicht. ‘Er is een raadsel en het gaat als volgt/wie gezien is gaat niet weg.’ Peter Theunynck geeft in zes korte gedichten zijn Orpheus vorm.

Behalve essays en gedichten zijn er ook verhalen: A.F.Th. laat niet Orpheus, maar Eurydice in de onderwereld afdalen om het lichaam van haar gedode broer te balsemen; een hedendaagse tragedie waar de koren in de kroeg hun commentaar bij leveren. Dialogen in de directe rede die bij lezing en herlezing door merg en been gaan; zoiets is in de Nederlandse literatuur nog nooit vertoont. Henk van Woerden laat zijn Orpheus een hopeloze eenzaamheid verdrijven in de onderbuik van een gevallen vrouw, terwijl het om hem heen oorlog is. De Orpheus van Menno Lievers zoekt de dood in de armen van Bachanten, maar durft niet te sterven.

Bij dit nummer ontvangt u eveneens het hoorspel ‘Orpheus’ van Allard Schröder. Het hoorspel is een in Nederland onderschat literair genre dat heel zware eisen stelt aan de auteur. Luister goed! Schröders hoorspel staat vol prachtige zinnen, en het slot is ondanks de voorspelbaarheid van de Orpheusmythe volkomen onverwacht.

De redactie hoopt dat Euridyce alsnog uit de onderwereld tevoorschijn komt om dit nummer van De Revisor te lezen en de uitvoeringen van de Nederlandse Bachvereniging te horen.

Deze uitgave kwam mede tot stand dankzij steun van het lira Fonds

[p. 5]

Op 20 oktober begint bij de Nederlandse Bachvereniging het Orpheusthemajaar. Voor informatie zie bijsluiter, of neem contact op met De Nederlandse Bachvereniging.

Postbus 295

3501 AG Utrecht

T 030 251 34 13 · F 030 251 16 39

[e-mail]

www.bachvereniging.nl

Op vertoon van het Orfeus-themanummer van de Revisor aan de kassa krijgt u €2,- korting op de normale toegangsprijs voor de volgende concerten:

Glucks Orfeo

Chr.W. Gluck - Orfeo (Weense versie uit 1762)

Koor en Orkest van De Nederlandse

Bachvereniging

Jos van Veldhoven, dirigent

Orfeo - Nathalie Stutzmann, alt

Euridice - Dominique Labelle, sopraan

Amor - Johannette Zomer, sopraan

Naarden, Grote Kerk, woensdag 20 oktober 2004, 20.15 uur

Amsterdam, Westerkerk, dinsdag 26 oktober 2004, 20.15 uur

Euridice

G.B. Pergolesi - Orfeo, cantate voor sopraan en orkest

J. Haydn - uit: L'Anima del filosofo ossia Orfeo ed Euridice:

sterfscène van Euridice uit Akte II

Symfonie nr. 41 in C gr.t. Hob.I:41 (tweede deel)

Symfonie nr. 44 in e kl.t. ‘Trauer’ Hob.I:41

A. Vivaldi - La Notte op. 10, voor fluit en strijkers

G.Ph. Telemann - uit ‘Orpheus’: ouverture en delen uit de 1e akte

Koor en Orkest van De Nederlandse

Bachvereniging

Johannes Leertouwer, dirigent

Maria Cristina Kiehr, sopraan

Amsterdam, Waalse Kerk, dinsdag 25 januari 2005, 20.15 uur

Tilburg, Concertzaal, donderdag 27 januari 2005, 20.30 uur

Rossi's Orfeo

L. Rossi - Orfeo (Tragicomedia Per Musica)

Cappella Figuralis, solistenensemble van De Nederlandse Bachvereniging Jos van Veldhoven, dirigent

Naarden, Grote Kerk, zaterdag 23 april 2005, 19.30 uur

Amsterdam, Waalse Kerk, dinsdag 26 april 2005, 19.30 uur

Zutphen, de Hanzehof, donderdag 28 april 2005, 19.30 uur

[p. 6]

Beeldend kunstenares Hanneke van der Hoeven brengt graag drama in beeld, waarbij haar tekeningen als een soort filmscript gelezen moeten worden. Voor De Revisor daalde Van der Hoeven de onderwereld in.

Het verhaal bij deze tekeningen: betoverd door de goddelijke muziek van Orpheus vergeet Tantalus zijn hoofd te bewegen om te drinken. Sisyphus luistert en let niet meer op zijn steen. Zelfs de onverbiddelijke wraakgodinnen vergieten hun eerste tranen. Het mag allemaal niet baten, de woedende Bacchanten verscheuren Orpheus. Zijn ledematen drijven nu in de kolkende Styx.